vũ trung tùy bút: phần 2 - nxb văn nghệ thành phố hồ chí minh

nối tiếp phần 1 quyển sách, phần 2 với các tùy bút như: y học trung hoa, xứ hải dương, tên huyện Đường an, tên làng châu khê, Đoàn thượng,... tuy phạm Đình hổ gọi tác phẩm của mình là tùy bút, nhưng nó không phải được viết theo lối tùy bút bây giờ, mà với nghĩa nôm na là "muốn viết cái gì thì viết, không cần hệ thống, kết cấu và mạch lạc". mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung phần 2 quyển sách.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
vũ trung tùy bút: phần 2 - nxb văn nghệ thành phố hồ chí minhYHỌCTRUNGHOAKhoayhọckhởithủytừđờiViêmĐế,HoàngĐế,lạicóLôiCông,KýBáphòtáthêmvào.Cácđấngthánhnhânđờixưalolắngbảovệsinhmạngchonhândânrấtlàchuđáo.Tựđờitrungcổtrởxuống,cácbậcdanhyxuấthiệncũnglắm,làmrasáchvởcàngngàycàngnhiều,nhưngđạilượcchẳngquacótámkinh,támvĩmàthôi.Támkinhlà:châm,biếm,chích,thang,hoàn,tán,cao,đồ.Bệnhởngoàidathìdùngthuốccao,đồ;bệnhởtrongkinhlạc,tạngphủ,sâuthìdùngphépchâm,biếm,chích;cạnthìdùngthuốcthang,hỏatán.Trongtámkinhấy,muốndùngcònphảicânnhắcchâmchướcchokhéo.Támvĩlà:vọng,văn,vấn,thiết,công,bổ,bình,tán.Vọnglàxemthânthểdiệnmạo;vănlànghetiếngnóihơithở;vấnlàhỏitườngtậnnguyênúy;thiếtlàánxemchobiếtmạchlạc;cônglàcôngkíchcáibệnhchứnghăngquá;bổlàbồibổcáikhíhuyếtyếukém;bìnhlàcáigìthiênlệchthìbìnhlạichongay;tánlàchỗnàouấtkiếtthìtảnđichothông.Đólàtámkinh,támvĩ,kểcảlàmườisáuđiều,khôngthểthiếuđiểmnào,mớicóthểlàmđượclươngy.Cònnhưphépcắtda,nạoxương,tẩydạdày,rửaruột,nhữngcáchchữanhưthếrấtlàquyềnbiến,khôngphảibậcdanhyrấtgiỏi,khôngthểbànđến.Thầythuốcnướcta,đờixưacóôngĐổngTiên,ôngTrâuÝlàbậcdanhtiếng,nhưngvềsauthấttruyền.Phépchâmbiếmởtrongtámkinh,lốivọngvănởtrongtámvĩ,đềubỏkhôngailưuýđếncả.Cònnhưphépchíchthìkhônghiểuchínhhuyệtởchỗnào;phépthiếtthìkhôngbiếtmạchlạcđilàmsao,thànhramườisáubíquyếtvềykhoađãbỏmấtsáu,lẽsâukínthìkhônghọc,chỉhọcđượclẽnôngcạn,điềutinhthìquên,chỉbiếtđượcđiềuthô.Họcthuốcnhưthếmàmuốncầmmệnhsinhtử,chữabệnhtrầmtrọng,cầulấyýnghĩadưỡngsinhcủangườixưathìcóthểđượcchăng?Thanôi!DânsinhởđầuđờiTamĐại(1)phépgiáodưỡngđãkhôngragì,cònphépbảovệsinhmạngcũngbỏnốt.Đấngtiênnhonóimệnhphóchotrờithựcchẳngnhầm.Nàonhữngđấnghiềnnhânquântửởđời,mìnháomũ,miệngnhântừ,cónghĩđếnđiềuấychokhông?Thươngthay!Yhọcbâygiờchialàmhaikhoa:nộikhoavàngoạikhoa.Trongngoạikhoalạichiaralàmbaphái:1-PháihọNguyễnởBảoTừ;2-PháihọNguyễnởPhùNinh;3-PháihọNguyễnởVânLủng;bapháiấyđềugiữđượcthuốcgiatruyền,thuốccao,thuốcđồcũnghiệunghiệmlắm.Cònthuốcnộiẩm(uốngvàotrong)thìxưanayvẫnquenthóidùngthuốccôngphạt,tiêuhaoquá.Nhưngphépngoạikhoathìdùngthuốccao,đồnhiều,màdùngthuốcnộiẩmít,dẫukhôngđượctrúngbệnhlắm,songcũngkhôngđếnnỗihại.Nộikhoathìchialàmhaiphái:ngườichủmặttrịbổthìcoicácvịđạihoàng,pháctiêunhưhằnthù;giágặpngườibệnhhưthìbổcóích;rủigặpngườibệnhthựclạidùnglầmthuốcbổvào,thìkhácgìlửacháytướidầuthêm;gặpbệnhngoạicảmmànhầmchothuốcbếvào,thìkhácgìnướcnghẽnlạiđemlấpcống,thếthìhạitínhmệnhconngườitathậmtệhơnlàthuốcđộc.Thầylangnàochỉchuyêndùngmặtbổ,lạitựđắcthếmớilàvươngđạo,khôngđếnnỗihạingười,tứclàkhôngbiếtănmãithịtvàothìcàngnuôitocáikhốinhọthạchtrứngởtrongbụng;cầmcáimũidaomảnhdẻmàđâmvàoxươngcứngthìsaovỡđược,chẳngkhácgìnhânnghĩagiảcủaYểnVương(2),đạođứcgàncủaTươngCông(3).Ngườichủmặtcôngtánthìcoicácvịnhânsâm,nhụcquếnhưthuốcđộc;nếugặpbệnhthực,bệnhngoạicảm,màdùngnhầmthuốchànlương,thìkhácgìđãrétlạithêmbăngvào,hốihậnsaokịpđược;nếugặpbệnhhưmàdùngnhầmthuốccôngtán,khácgìcầmđuốcratrướcgió,cứuvớtsaochođượcnữa.Thếmàthầylangchỉchuyệnmặtthuốccôngphạt,lạitựđắcthuốcđểđánhbệnhthìcósợgì.Họkhôngbiếtđembúarìumànệnvàocâykhô,đưasónggiómàxôvàothuyềnnát,cứusaochođược,cókhácgìPhiLiêm,ÁcLai(4)giúpvualàmsựtànngược,ThânBấtHại,ThươngƯởng(5)chuyêndùnghìnhphạtđểgâyuydanh.Haipháitrênthườngcôngkíchlẫnnhau,dẫungườicaominhcũngkhôngbiếttheođườngnàochophải,cũngnhưkhôngthểhợphaipháiấylàmmộtđược(6).Tathườngngàyđêmsuynghĩlờicổnhândạy:Làmlươngycũngkhôngkhácgìlàmlươngtướng.Lươngythìquanhệđếntínhmệnhngựờita,màlươngtướngthìquanhệđếnsựannguytrongnước,mỗiđàngmộtkhác,nhưngcũnglàmộtđạo.Trịnướccóđứchóa,cũngphảicóhìnhphạt,màlàmthầylangdùngthuốcbổ,cũngcókhidùngthuốccông(7),khôngthểcốchấpđược.Bệnhnàoquảlàhưthìdùngthuốcbổ,cũngnhưlàmtướngnêndùngnhânđức,hàtấtphảidùnghìnhphạtkhắtkhenhưhọThân,họHàn(8).Bệnhnàoquảlàthực,thìdùngthuốccông,cũngnhưlàmtướngdùnguylực,hìnhphạt,hàtấthảiphinhânnghĩađểchobảynướcchưhầu(9)càngkiêucănglấnát.Bồibổsátphạtđềuphảitùythờichophải,chứchấpnêlàmsaođược.HoặccóngườibácrằngÔngnóivẫnlàphảinhưngbiếtphânbiệtkẻnàolàthiệnmàmìnhtrảơn,kẻnàolàácmàmìnhtrừngphạt?.Tađáplạirằng:Trướctôiđãnóitámkinh,támvĩ,khôngthểkhuyếtmộtđiềunào,phảihọcsáchNộikinh,Tốvấn(10)chotường,lạithambáccácsáchythưchorộng,đừngcóchấpnêncácsáchCảngnhạc,Phùngthịquámàghétthuốccôngphạt,đừngcóchuyêntrịphoYhọchồixuânquá,màkhôngdùngthuốctẩmbổ.Họcchotinh,làmchophảiđường,dẫulàmlươngtướngcũngđượcnữalàlàmlươngy.NướctavềđờiLêcóhaiôngdanhy.MộtlàôngLêLãnÔng(11),ngườilàngLiêuXá,ngụcưởNghệAn,chúaTrịnhTĩnhVươngthườngđónvềkinhđôđểchữabệnh.ÔngcólàmrabộsáchLãnÔngtoàntập,MộngtrunggiácvàbộsáchChẩnđấuchuẩnthằng,họclựcthâmthúy,nghịluậnxácđáng,songcũngítdùngthuốccôngtán.Họcgiảbấygiờvẫnchođólànhữnglờichâungọccáchngôn.Tiếcrằngtachưađượcxemhếtbộsáchcủaông.HoặccóngườinóiônglàconLêHữuKiều,songchưaxétđượcrõ.HailàquanThịtrà,ngườiXuânDục,tênNguyễnQuý,trướclàchânGiámsinh,Tri ...