Vua Quang Trung chọn và trọng dụng nhân tài

Vua Quang Trung chọn và trọng dụng nhân tàiHOÀNG TẤNKhi mới bắt đầu cuộc khởi nghĩa, nhà Tây Sơn dùng ngọn cờ đấu tranh đánh đổ chế độ phong kiến nhà Nguyễn, đem lại công bằng cho dân lành, Nguyễn Nhạc tích cực chiêu hiền để có người hiền tài ra giúp nước. Những người đến với Tây Sơn đều tự mình đến tham kiến, hoặc do người khác có uy danh giúp đỡ giới thiệu để được trọng dụng. Khi khởi nghĩa thành công, giang sơn thu về một mối, thì việc chọn nhân tài không chỉ là những...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Vua Quang Trung chọn và trọng dụng nhân tài Vua Quang Trung chọn và trọng dụng nhân tài HOÀNG TẤNKhi mới bắt đầu cuộc khởi nghĩa, nhà Tây Sơn dùng ngọn cờ đấu tranh đánh đổchế độ phong kiến nhà Nguyễn, đem lại công bằng cho dân lành, Nguyễn Nhạctích cực chiêu hiền để có người hiền tài ra giúp nước. Những người đến với TâySơn đều tự mình đến tham kiến, hoặc do người khác có uy danh giúp đỡ giới thiệuđể được trọng dụng. Khi khởi nghĩa thành công, giang sơn thu về một mối, thì việcchọn nhân tài không chỉ là những người tự giác đến với mình, mà vua QuangTrung theo các đời trước cho mở các khoa thi Võ và Văn tại kinh đô Phú Xuân, tấtcả mọi người đều được ứng thí.Riêng về Văn, nhà vua cho 3 năm mở một khoa, gọi là khoa Minh Kinh. Khoa thiVăn đầu tiên mở vào năm Quang Trung thứ nhì (1789). Nét đáng chú ý trong việcchọn nhân tài của vua Quang Trung là nhà vua không phân biệt người ở vùng nào,miễn là có thực tài thì được chọn. Theo các cứ liệu lịch sử, sau khi x ưng vươngvua Quang Trung quản lý phần đất từ Phú Xuân trở ra, còn từ Quảng Nam trở vàothuộc quyền vua Thái Đức Nguyễn Nhạc; nh ưng qua các khoa thi ở Phú Xuân,Quang Trung đã tuyển chọn rất nhiều người ở miền trong. Trong số đó có nhiềunhân tài, sau khi chọn được nhà vua sử dụng và bổ nhiệm ngay các chức vụ quantrọng trong triều đình. Chẳng hạn như Phan Văn Biên, người Phú Yên giỏi về kinhsử, rành toán pháp, vừa thi đậu xong được bổ ngay làm Huấn Đạo; Đinh Sĩ Anngười Bình Khê, cùng Ngô Diên Diệu, Phan Đình Vân, Huỳnh Chiếu thơ vănthanh khoáng nổi danh về văn học, người đời xưng tụng là Tây Sơn tứ tài tử, thixong được bổ làm việc ở Nội Các với Hàm Hàn Lâm. Hoặc Phạm Văn Trungngười Phù Mỹ, Trần Trọng Vỹ (Hoài Ân), Đặng Sĩ Nguyên, Đặng Mộng Kỳ, LýXuân Tá người Quảng Nam thi đậu xong đều được bổ nhiệm ngay các chức vụquan trọng theo thực tài từng người. Truyền rằng, Trần Trọng Vỹ là người thơhay, theo nhà Tây Sơn làm một chức quan nhỏ, sau khi thi đỗ khoa Minh Kinh ôngliền được bổ làm Thị Lang Bộ Lễ.Không chỉ ở phần đất phía Nam, mà người ở đất Thuận Hóa và Bắc Hà thi đậucũng nhiều. Nổi tiếng nhất là Đặng Cao Phong thi đậu được bổ vào Nội Các vớichức Hàn Lâm Học Sĩ, rồi thăng lên Trung Thư Thị Lang. Nhà vua rất tin dùng,những chuyện cơ mật trong triều Phong đều được tham dự.Về thi Võ, người miền trong ra thi cũng nhiều. Trong đó, có hai người nổi tiếng làPhạm Cần Chính và Lê Sĩ Hoàng. Chính người Phù Cát, học chữ giỏi mà võ nghệcũng giỏi, sức mạnh phi thường, một mình ông có thể cắp nách hai tảng đá nặnghàng tạ nhảy qua rào cao. Ông chuyên dùng cây Thiết Sóc, nên được người đời gọilà Phạm Thiết Sóc, được vua Quang Trung cho đổi sang họ Nguyễn. Còn Lê SĩHoàng người Quảng Nam, lúc nhỏ nhà nghèo đi chăn trâu cho nhà giàu, để trâu bịcọp bắt, Hoàng chạy vào núi trốn may mắn gặp dị nhân truyền võ nghệ, ôngchuyên sử dụng đại đao. Chuyện kể rằng, trong lúc Hoàng vào thi vua QuangTrung sai Trần Quang Diệu ra tỉ thí, tài sức ngang nhau. Cao hứng nhà vua đòi đấuthử, Lê Sĩ Hoàng cung kính: với Trần tướng quân hạ thần còn không địch nổi,huống chi với Bệ Hạ. Vua Quang Trung đắc ý vỗ vai nói: Đây là Hứa Chữ củata. Nói xong nhà vua cởi chiếc cẩm bào đang mặc ban cho Hoàng. Sĩ Hoàng cùngQuang Diệu được mọi người tôn là Tây Sơn song đa. Sau này Sĩ Hoàng lậpđược nhiều chiến công, được liệt vào hàng lương tướng của nhà Tây Sơn.Không chỉ trọng dụng người tài, vua Quang Trung còn là người biết trọng ngườitài, ngay cả người ấy là của đối phương. Đó là trường hợp Nguyễn Huỳnh Đức,một vị tướng tài của nhà Nguyễn bị quân Tây Sơn bắt trong trận thủy chiến ở GiaĐịnh năm Quí Mão (1783). Khi Hu ỳnh Đức được giải đến trước mặt, Nguyễn Huệtrông thấy tướng mạo vị tướng này khôi ngô, kỳ vĩ, lòng sinh ái mộ bèn tự tay cởitrói cho Đức và ôn tồn khuyến dụ. Trái lại Huỳnh Đức trừng mắt mắng lại rằng:Tôi trung không thờ hai chúa. Nay rủi bị bắt thì tôi chỉ đợi chết chứ không baogiờ đầu hàng. Các tướng phẫn nộ xin đem đi chém, Nguyễn Huệ c ười: Thái độHuỳnh Đức không có gì là quái. Đó là bản sắc của người anh hùng và lòng trungnghĩa của kẻ trượng phu. Trước cái chết mà không khuất, đó là trung nghĩa, háchẳng khiến cho chư tướng khâm phục sao. Sau đó, Nguyễn Huệ sai đem HuỳnhĐức để sau bản doanh và giao cho Ngô Văn Sở và ái cơ của mình là Trần MỹTuyết thuyết phục. Huỳnh Đức ban đầu rất cứn g rắn, nhưng cuối cùng cũng phảichịu theo Nguyễn Huệ, được Nguyễn Huệ mở đường cho chọn ở hay đi đâu tùy ý.Lúc đến trấn Nghệ An, Huỳnh Đức xin Nguyễn Huệ được ở lại giúp Nguyễn VănDuệ trấn Nghệ An và được chấp nhận. ...