Xác định đột biến gen EGFR ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ

Nội dung bài viết với mục tiêu: (1) xác định đột biến gen EGFR ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ bằng kỹ thuật giải trình tự gen và scorpions ARMS, (2) so sánh kết quả phát hiện đột biến gen EGFR ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ bằng kỹ thuật giải trình tự gen và kỹ thuật scorpions ARMS.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xác định đột biến gen EGFR ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏNghiên cứu Y họcY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 1 * 2013XÁC ĐỊNH ĐỘT BIẾN GEN EGFR Ở BỆNH NHÂN UNG THƯ PHỔIKHÔNG TẾ BÀO NHỎNguyễn Minh Hà*TÓMTẮTĐặt vấn đề: Liệu pháp điều trị trúng đích (LPĐTTĐ) là một liệu pháp điều trị mới, hứa hẹn có hiệu quả chobệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ (UTPKTBN); hiệu quả này biểu hiện rõ trên nhóm bệnh nhân có độtbiến gen EGFR.Mục tiêu nghiên cứu: (1) Xác định đột biến gen EGFR ở bệnh nhân UTPKTBN bằng kỹ thuật giải trình tựgen và Scorpions ARMS,(2) So sánh kết quả phát hiện đột biến gen EGFR ở bệnh nhân UTPKTBN bằng kỹ thuậtgiải trình tự gen và kỹ thuật Scorpions ARMS.Đối tượng, phương pháp nghiên cứu: 70 bệnh nhân UTPKTBN; sử dụng kỹ thuật giải trình tự gen và kỹthuật Scorpions ARMS (Scorpions-Amplification Refractory Mutation System) để xác định đột biến gen EGFR.Kết quả: 25/70 (35,71%) bệnh nhân UTPKTBN có đột biến exon 18, 19, 21 của gen EGFR; tỷ lệ các dạngđột biến G719S (exon 18), LREA deletion (exon 19) và L858R (exon 21) lần lượt là 4%, 56% và 40%.Kết luận: (1) Bằng kỹ thuật giải trình tự gen và Scorpions ARMS đã phát hiện được đột biến gen EGFR vớitỷ lệ 35,71% (25/70); (2) Kết quả phát hiện đột biến gen EGFR của 2 kỹ thuật giải trình tự và Scorpions ARMSlà tương đồng nhau.Từ khóa: Ung thư phổi tế bào không nhỏ; đột biến gen EGFR; liệu pháp điều trị trúng đích.ABSTRACTIDENTIFYING OF EGFR MUTATION IN NON SMALL CELL LUNG CANCERNguyen Minh Ha * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 - No 1 - 2013: 34 - 37Background: Targeted therapy is an effective method for treatment of non small cell lung cancer (NSCLC).However, the response was demonstrated only in EGFR-mutated NSCLC patients.Objectives: (1) Identifying EGFR mutations in NSCLC patients by sequencing and Scorpion ARMSmethods, (2) Comparing sequencing and Scorpions ARMS techniques in identifying EGFR mutations ofNSCLC.Methods: 70 NSCLC patients were studied; using sequencing and Scorpions ARMS (ScorpionsAmplification Refractory Mutation System) to identify mutations. Results: 25/70 (35,71%) NSCLC patientshave EGFR mutations in exon 18, 19, 21; the rates of mutation G719S (exon 18), LREA deletion (exon 19) andL858R (exon 21) were 4%, 56% and 40%, respectively.Conclusion: Identifying EGFR mutations in NSCLC by sequencing and Scorpion ARMS has the sameresults in most of the cases.Keywords: Non small cell lung cancer; EGFR mutation; Targeted therapy.Nam, ung thư phổi là loại ung thư phổ biếnĐẶTVẤNĐỀnhất và có tỷ lệ tử vong cao nhất(2,3). Mối liênHiện nay, trên toàn thế giới và tại Việtquan giữa việc hút thuốc lá và ung thư phổi* Trung tâm Nghiên cứu Gen-Protein, Trường Đại học Y Hà NộiTác giả liên lạc: ThS.BS.Nguyễn Minh Hà ĐT: 098921238234Email: nguyenminhha@pnt.edu.vnY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Số 1 * 2013đã được làm sáng tỏ; ngày càng nhiều cơ chếphân tử của quá trình phát sinh, phát triểnung thư phổi được tìm ra(5,7). 80-90% cáctrường hợp ung thư phổi là thể không tế bàonhỏ, còn lại là thể tế bào nhỏ. Khác với các khốiu đặc khác, đến hiện nay, vẫn rất khó pháthiện sớm khối ung thư phổi, hầu hết cáctrường hợp khi phát hiện đã rơi vào giai đoạntiến triển hoặc di căn. Mặc dù đã có rất nhiềutiến bộ trong các phương thức điều trị nhưphẫu thuật, hóa trị và xạ trị, tỷ lệ sống toàn thểsau 5 năm của bệnh nhân ung thư phổi vẫn rấtthấp, chỉ xấp xỉ 15%(2). Trong những năm gầnđây, y học đã phát hiện được nhiều đích phântử bệnh học tiềm năng trong ung thư phổi,thúc đẩy sự ra đời của những dược phẩm mớigiúp ức chế hoạt động của chúng, kéo dài thờigian sống và nâng cao chất lượng sống củangười bệnh. Đó là chất ức chế hoạt tính tyrosinekinase của thụ thể yếu tố phát triển biểu mô(EGFR – epidermal growth factor receptor)gồm gefitinib và erlotinib, được gọi là liệu phápđiều trị trúng đích (LPĐTTĐ). Nhiều nghiêncứu đã chứng minh mối liên quan chặt chẽgiữa đột biến gen EGFR với mức độ đáp ứngthuốc của khối u trong LPĐTTĐ. Khoảng10−40% bệnh nhân ung thư phổi không tế bàonhỏ (UTPKTBN) có đột biến ở exon 18, 19, 20và 21 của gen EGFR. Các đột biến này mã hóanên protein EGFR có ái lực mạnh với thuốcđiều trị đích, do đó bệnh nhân UTPKTBNmang đột biến gen EGFR thường đáp ứng tốtvới thuốc điều trị đích(4).Việc xác định đột biến gen EGFR ở bệnhnhân UTPKTBN cung cấp thông tin quantrọng cho bác sĩ lâm sàng để chỉ địnhLPĐTTĐ. Có nhiều kỹ thuật phát hiện độtbiến gen EGFR và độ nhạy của mỗi kỹ thuậtphụ thuộc vào mật độ tế bào ung thư trongmẫu mô. Hai kỹ thuật đang được sử dụng phổbiến là giải trình tự gen và Scorpions ARMS.Kỹ thuật giải trình tự gen có giá thành cạnhtranh hơn nhưng không phát hiện được độtbiến gen nếu mẫu mô có ít tế bào đột biến. KỹNghiên cứu Y họcthuật Scorpions ARMS có độ nhạy cao hơn cóthể phát hiện đột biến gen EGFR khi alen độtbiến chiếm tỷ lệ nhỏ; nhưng giá thành rất caonên khó áp dụng trên số lượng lớn bệnh nhân.Với mục đích áp dụng kết quả xét nghiệm độtbiến gen EGFR để định hướng điều trị chobệnh nhân UTPKTBN tại Việt Nam, đề tàinghiên cứu được thực hiện với mục tiêu: (1)Xác định đột biến gen EGFR ở bệnh nhânUTPKTBN bằng kỹ thuật giải trình tự gen vàScorpions ARMS, (2) So sánh kết quả pháthiện đột biến gen EGFR ở bệnh nhânUTPKTBN bằng kỹ thuật giải trình tự gen vàkỹ thuật Scorpions ARMS.ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨUĐối tượng nghiên cứu70 mẫu mô của bệnh nhân UTPKTBNđược thu thập tại Bệnh viện K Trung Ương,Bệnh viện Hữu Nghị và Bệnh viện Bạch Mai.Bệnh nhân được chẩn đoán xác định dựa vàokết quả mô bệnh học và không mắc ung thưnào khác. Các mẫu mô ung thư phổi đúc trongparafin, được tìm đột biến gen EGFR tại TrungTâm Nghiên Cứu Gen-Protein, Trường Đạihọc Y Hà Nội.Phương pháp nghiên cứu- Kỹ thuật tách chiết DNA: Mẫu mô đượclựa chọn chính xác vùng tế bào ung thư.Parafin được loại bỏ bằng xylen. DNA đượctách chiết theo qui trình phenol/chloroform.Nồng độ và độ tinh sạch của ...