Xác định đột biến xóa đoạn gen SMN1 và số lượng bản sao gen SMN2 ở bệnh nhân thoái hóa cơ tủy

Bệnh thoái hóa cơ tủy (Spinal muscular atrophy: SMA) là bệnh thần kinh vận động phổ biến và có nguyên nhân di truyền hàng đầu gây tử vong ở trẻ sơ sinh. Bài viết trình bày xác định đột biến xóa đoạn gen SMN1 và số lượng bản sao gen SMN2 bằng kỹ thuật MLPA trên bệnh nhân mắc bệnh thoái hóa cơ tủy.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xác định đột biến xóa đoạn gen SMN1 và số lượng bản sao gen SMN2 ở bệnh nhân thoái hóa cơ tủy vietnam medical journal n01 - OCTOBER - 2020 XÁC ĐỊNH ĐỘT BIẾN XOÁ ĐOẠN GEN SMN1 VÀ SỐ LƯỢNG BẢN SAO GEN SMN2 Ở BỆNH NHÂN THOÁI HOÁ CƠ TUỶ Nguyễn Thị Thanh Ngân1,2, Lê Thị Phương1, Trần Huy Thịnh1, Trần Vân Khánh1TÓM TẮT Keyword: Spinal muscular atrophy, SMA, SMN1, SMN2, MLPA. 64 Bệnh thoái hoá cơ tuỷ (SMA) là một bệnh di truyềnlặn trên nhiễm sắc thể thường, trên 96% bệnh nhân I. ĐẶT VẤN ĐỀSMA là do đột biến đồng hợp tử của gen SMN1 hoặcchuyển đoạn gen SMN1 thành SMN2. Trong phần lớn Bệnh thoái hóa cơ tủy (Spinal muscularcác trường hợp, mức độ nghiêm trọng của bệnh atrophy: SMA) là bệnh thần kinh vận động phổtương quan nghịch với số lượng bản sao gen SMN2. biến và có nguyên nhân di truyền hàng đầu gâyTỷ lệ người khỏe mạnh mang gen bệnh cao và mức tử vong ở trẻ sơ sinh. Bệnh di truyền lặn trênđộ bệnh tương đối nghiêm trọng, vì vậy việc xác định nhiễm sắc thể thường do đột biến gen SMN.số lượng bản sao SMN1 và SMN2 là rất cần thiết đểchẩn đoán chính xác và tư vấn di truyền. Nghiên cứu Khoảng 96,4% bệnh nhân SMA bị đột biến xoásử dụng kỹ thuật Multiplex ligation-dependent probe đoạn đồng hợp tử exon 7 và exon 8 gen SMN1;amplification (MLPA) với độ nhạy và độ đặc hiệu cao, 3,6% còn lại có đột biến dị hợp tử kép, nghĩa làcho kết quả chính xác về số lượng bản sao SMN1 và một alen mang đột biến xóa còn alen còn lạiSMN2 một cách nhanh chóng. Trên 20 bệnh nhân mang một đột biến khác như đột biến điểm, độtđược chẩn đoán SMA đã xác định được 18 bệnh nhân biến thêm/xoá đoạn nhỏ [1]. Một gen khác liêncó đột biến đồng hợp tử, 2 bệnh nhân có đột biến dịhợp tử xoá đoạn gen SMN1; số bản sao gen SMN2 quan đến SMA là SMN2, chỉ khác SMN1 05xác định được lần lượt là 2, 3, 4, >4 bản sao. nucleotide trong đó có một nucleotide quan Từ khoá: Thoái hoá cơ tuỷ, SMA, SMN1, SMN2, trọng là c.840C>T trên exon 7; nucleotide nàyMLPA. ảnh hưởng đến chức năng cắt nối exon 7 củaSUMMARY SMN2, dẫn đến khoảng 80% số bản sao mRNA của SMN2 thiếu exon 7, vì vậy tổng hợp nên DETERMINATION OF DELETION protein SMN2 không ổn định và bị loại bỏ nhanh MUTATION SMN1 GENE AND THE COPY chóng khỏi tế bào [2]. Số lượng bản sao gen NUMBERS OF SMN2 GENE IN PATIENTS SMN2 trong quần thể dao động từ 1-6 bản copy, WITH SPINAL MUSCULAR ATROPHY do 20% protein SMN2 được tổng hợp có chức Spinal muscular atrophy (SMA) is an autosomalrecessive disease caused in over 96% of SMA patients năng nên việc tăng số lượng bản sao gen SMN2by homozygous deletion of the survival motor làm sẽ làm giảm mức độ trầm trọng của bệnhneuron 1 (SMN1) gene or its conversion from SMN1 SMA [3]. Phụ thuộc vào biểu hiện lâm sàng và tuổigene to SMN2 gene. In the majority of cases, disease khởi phát thì thoái hoá cơ tuỷ được chia ra thành 5severity correlates inversely with increased SMN2 copy thể: thể 0, thể I, thể II, thể II, thể IV [2]number. Because of the comparatively high incidenceof healthy carriers and severity of the disease, Ở Việt Nam, các nghiên cứu trước đây đã sửquantification of SMN1 and SMN2 copy numbers are dụng kỹ thuật PCR enzyme cắt giới hạn (PCR-essential for exactly diagnosis and genetic restriction fragment length polymorphism (PCR-counselling. In this study, we collected 20 samples RFLP)) để xác định đột biến xóa đoạn gen SMN1who was diagnosised in SMA, used Multiplex ligation- gây bệnh thoái hóa cơ tủy, tuy nhiên phươngdependent probe amplification (MLPA) assay with high pháp này chỉ phát hiện được đột biến xóa đoạnsensitivity and specificity, giving accurate for thedetection of SMN1 and SMN2 copy numbers and đồng hợp tử gen SMN1 mà không phát hiệnidentified 18/20 SMA patients with homozygous được các trường hợp dị hợp tử và cũng khôngdeletion, 2/20 SMA patients with heterozygous xác định được số lượng bản sao gen SMN2. Kỹdeletion of SMN1 gene; the copy numbers of SMN2 thuật MLPA (Multiplex Ligation-dependent Probegene identified are 2, 3, 4,> 4 copies. Amplification) với độ chính xác cao và cho kết quả nhanh chóng là phương pháp được ưu tiên1Trường Đại học Y Hà Nội chọn lựa để xác định đột biến gen SMN1 và số2Công ty TNHH MTV Bệnh viện đa khoa Hợp Lực lượng bản sao của gen SMN2. Xuất phát từ thựcChịu trách nhiệm chính: Trần Vân Khánh tiễn đó nghiên cứu được tiến hành với mục tiêu:Email: tranvankhanh@hmu.edu.vn Xác định đột biến xoá đoạn gen SMN1 và sốNgày nhận bài: 17.8.2020 lượng bản sao gen SMN2 bằng kỹ thuật MLPANgày phản biện khoa học: 18.9.2020 trên bệnh nhân mắc bệnh thoái hóa cơ tủy.Ngày duyệt bài: 25.9.2020248 TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 495 - THÁNG 10 - SỐ 1 - 2020II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP N ...