Xác định hệ số độ lệch la bàn từ hàng hải

Bài viết đề xuất một cách thức tính toán mới nhằm hạn chế những nhược điểm của phương pháp trước đây trong việc tính toán các hệ số độ lệch la bàn từ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xác định hệ số độ lệch la bàn từ hàng hảiCHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20/11 XÁC ĐỊNH HỆ SỐ ĐỘ LỆCH LA BÀN TỪ HÀNG HẢI DETERMINING THE DEVIATION COEFFICIENTS OF MARINE MAGNETIC COMPASS NGUYỄN VĂN SƯỚNG1, ĐỖ TRUNG KIÊN2 1KhoaHàng hải, Trường Đại học Hàng hải Việt Nam 2Phòng Quan hệ Quốc tế, Trường Đại học Hàng hải Việt NamTóm tắt Hệ số độ lệch la bàn từ là cơ sở để tính toán độ lệch la bàn trên các hướng khác nhau nhằm mục đích thiết lập bảng độ lệch cũng như giấy chứng nhận la bàn lắp đặt trên tàu đảm bảo điều kiện kỹ thuật. Thực tế, người hiệu chỉnh la bàn từ cần quan sát độ lệch la bàn từ trên các hướng chính và sau đó thay vào các phương trình độ lệch để tính toán các hệ số độ lệch. Tuy nhiên, các phương trình độ lệch sẽ không thể giải được nếu hướng la bàn dùng để quan sát độ lệch không phải là các hướng chính. Ngoài ra, khi quan sát độ lệch trên các hướng chính, người quan sát cũng thường lấy giá trị độ lệch tại các hướng gần hướng đó chứ không phải trên hướng chính. Do đó, phương pháp tính toán hệ số độ lệch la bàn từ có nhiều hạn chế như yêu cầu về đầu vào tính toán cũng như độ chính xác của kết quả. Bài báo này đề xuất một cách thức tính toán mới nhằm hạn chế những nhược điểm của phương pháp trước đây trong việc tính toán các hệ số độ lệch la bàn từ.Từ khóa: La bàn từ, hệ số độ lệch, bảng độ lệch la bàn từ, bình phương nhỏ nhất.Abstract Deviation coefficients of magnetic compass are a basis to determine the compass deviation as well as to establish the table for compass deviation which is considered as technical certificate for magnetic compass equipped on board the ship. Normally, magnetic compass correction expert needs to observe the deviation values in main course of compass and then insert them into deviation equation system for obtaining the deviation coefficients. However, the deviation equation system is very difficult to solve when the observing courses are not main ones. Moreover, magnetic compass correction expert usually remarks the deviation values in courses which are rather than the main courses. Therefore, the existing method to calculate deviation coefficient has some drawbacks, such as requirement in input and the accuracy of obtained result. In this paper, the author suggests one new method to calculate the deviation coefficients.Keywords: Magnetic compass, deviation coefficient, table for compass deviation, least square method.1. Đặt vấn đề La bàn từ là một trong những thiết bị quan trọng được yêu cầu bắt buộc phải lắp đặt trêncác tàu biển hoạt động ngoài khơi. Về lý thuyết, thiết bị này hoạt động trên cơ sở từ trường trái đấttác dụng và sự định hướng của năm châm khi đặt trong từ trường đều. Khi tàu mới hạ thủy hoặcsửa chữa lớn tại nhà máy, la bàn từ cần phải được hiệu chỉnh độ lệch về giá trị nhỏ nhất nằmtrong phạm vi cho phép bằng các thiết bị khử độ lệch như: các thanh nam châm, quả cầu sắt non,thanh sắt flinder. Sau đó người hiệu chỉnh la bàn từ sẽ phải lập bảng độ lệch của la bàn từ trên haimươi bốn hướng khác nhau (hình 1), bảng độ lệch này sẽ được coi như giấy chứng nhận rằng labàn đã được hiệu chỉnh độ lệch và độ lệch còn lại không thể hết luôn nằm trong phạm vi cho phép.Để thực hiện được việc đó, người hiệu chỉnh la bàn cần phải quan sát độ lệch la bàn từ trên cáchướng chính và sau đó thay các giá trị độ lệch và hướng chính được quan sát đó vào các phươngtrình độ lệch để tính toán các hệ số độ lệch (A, B, C, D và E). Tuy nhiên, các phương trình độ lệchsẽ rất khó để giải nếu hướng quan sát độ lệch không phải là các hướng chính (N, S, E, W, NE,NW, SE và SW). Ngoài ra, khi quan sát độ lệch trên các hướng chính, người quan sát cũngthường lấy giá trị độ lệch tại các hướng gần hướng chính chứ không hẳn chính xác trên hướngchính. Do đó, phương pháp tính toán hệ số độ lệch la bàn từ có nhiều hạn chế như yêu cầu về đầuvào tính toán cũng như độ chính xác của kết quả. Bài báo này đề xuất một cách thức tính toán khác nhằm hạn chế những nhược điểm củaphương pháp trước đây trong việc tính toán các hệ số độ lệch la bàn từ. Phương pháp tính toánmới có thể dùng để tính toán hệ số độ lệch khi số lượng các độ lệch quan sát lớn hơn 8 và khôngnhất thiết phải quan sát trên các hướng chính.Tạp chí Khoa học Công nghệ Hàng hải Số 52 - 11/2017 63 CHÀO MỪNG NGÀY NHÀ GIÁO VIỆT NAM 20/11 Hình 1. Giấy chứng nhận hiệu chỉnh la bàn từ với bảng độ lệch được thể hiện trên đồ thị2. Xác định hệ số độ lệch la bàn từ hàng hải theo thuật toán bình phương nhỏ nhất2.1. Xác định hệ số độ lệch la bàn từ trên ...