Xây dựng bản đồ ngập lụt hạ du hồ chứa nước Ea Đrăng tỉnh Đắk Lắk ứng với các kịch bản xả lũ và đánh giá thiệt hại do ngập lụt gây ra

Để chủ động ứng phó với loại hình thiên tai này, chúng tôi đã ứng dụng bộ công cụ HEC-HMS, HEC-RAS và GIS với nhiều tính năng ưu việt để dự báo lũ, lụt và xây dựng bản đồ ngập lụt hạ du cũng như đánh giá thiệt hại tiềm năng do ngập lụt gây ra cho 01 công trình đại diện là hồ chứa EaĐrăng của tỉnh Đắk Lắk, làm cơ sở để áp dụng cho các hồ chứa khác của khu vực Tây Nguyên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xây dựng bản đồ ngập lụt hạ du hồ chứa nước Ea Đrăng tỉnh Đắk Lắk ứng với các kịch bản xả lũ và đánh giá thiệt hại do ngập lụt gây raKHOA HỌC CÔNG NGHỆ XÂY DỰNG BẢN ĐỒ NGẬP LỤT HẠ DU HỒ CHỨA NƯỚC EAĐRĂNG TỈ NH ĐẮK LẮK ỨNG VỚI CÁC KỊCH BẢN XẢ LŨ VÀ ĐÁNH GIÁ THI ỆT HẠI DO NGẬP LỤT GÂY RA Hoàng Ngọc Tuấn Viện Khoa học Thủy lợi Miền trung và Tây nguyênTóm tắt: An toàn hồ chứa là vấn đề nóng, mang tính thời sự của cả nước hiện nay. Để đảm bảoan toàn hồ chứa trong điều kiện thời tiết bất thường,thay đổi theo hướng bất lợi, lưu lượng lũlớn hơn thiết kế, lũ chồng lũ làm cho công trình có nguy cơ mất an toàn cao. Cùng với đó là áplực phát triển KTXH nên hệ thống cơ sở hạ tầng và dân cư sinh sống ở phía hạ du các hồ chứadọc theo sông suối đã tăng lên một cách nhanh chóng. Vì vậy khi xảy ra lũ cùng với việc xả lũlớn của các hồ chứa nếu không được cảnh báo một cách kịp thời thì hậu quả thiệt hại về ngườivà tài sản sẽ rất lớn. Để chủ động ứng phó với loại hình thiên tai này, chúng tôi đã ứng dụng bộcông cụ HEC-HMS, HEC-RAS và GIS với nhiều tính năng ưu việt để dự báo lũ, lụt và xây dựngbản đồ ngập lụt hạ du cũng như đánh giá thiệt hại tiềm năng do ngập lụt gây ra cho 01 côngtrình đại diện là hồ chứa EaĐrăng của tỉnh Đắk Lắk, làm cơ sở để áp dụng cho các hồ chứakhác của khu vực Tây Nguyên.Summary: The safety of reservoir is being hot issue and actually the most necessary issue inVietnam. In order to ensure the safety of reservoir in unusual weather conditions and changes tothe adverse direction, the flood flow is larger than the design flood, flood after flood make thestructures in danger of high unsafety. Along with that is the pressure of socio-economicdevelopment, the infrastructure and population living in downstream of reservoir along the riverhas increased quickly. The case which combining between flood and flood releases fromreservoirs will cause a lot of damage to people and property if there does not warning timely. Toactively cope with the disaster, we applied HEC-HMS, HEC-RAS model and GIS software so asto forecasting flood and establishing the downstream inundation map for 01 representativeconstruction, Ea Đrăng resevoir - Dak Lak province, to be based on applying for otherreservoirs in the central highlands of Vietnam.1. ĐẶT VẤN ĐỀ * Theo thời gian các công trình này đã xuốngTheo thống kê của Chi cục Thủy lợi và cấp (trừ các hồ chứa lớn) do đã xây dựng từPCLB, toàn tỉnh Đắk Lắk có 705 công trình lâu, các chỉ tiêu thiết kế không còn phù hợpthủy lợi với 571 hồ chứa, 85 đập dâng và 49 với thực tế như : tần s uất lũ thiết kế, kiểmtrạm bơm. Trong số 571 hồ chứa, chỉ có 22 tra; đặc biệt không xem xét đến lũ cực hạnhồ chứa có dung tích từ 1-3 triệu m3 , 10 hồ PM F; chất lư ợng thi công không đảm bảo;có dung tích từ 3-10 triệu m 3 và chỉ có 08 số liệu cơ bản tính toán khí tượng, thủy vănhồ có dung tích trên 10 triệu m3 còn lại là rất ít nên lũ chủ yếu tính bằng công thứccác hồ có dung t ích nhỏ hơn 1 triệu m3 . kinh nghiệm, không đư ợc kiểm chứng dẫn đến s ai s ố với thự c tế. Cùng với đó là lự c lượng quản lý vận hành còn mỏng, trình độNgày nhận bài: 05/6/2017 chưa đáp ứng với yêu cầu mới; trang thiếtNgày thông qua phản biện: 24/7/2017Ngày duyệt đăng: 28/7/2017 bị, công cụ phục vụ dự báo lũ, cảnh báo lũ TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 39 - 2017 1 KHOA HỌC CÔNG NGHỆcòn thiếu nhiều, đặc biệt là với các hồ chứ a cảnh báo ngập lụt cho các hồ chứa vừa vàvừa và nhỏ. nhỏ có số lượng lớn một cách nhanh chóng,Do ảnh hưởng của BĐKH, mưa và lũ lớn ngày đáp ứng kỹ thuật, kinh phí vừa phải. Bộ phầncàng tăng lên về cả cường độ và tần suất, xuất mềm HEC-HM S và HEC-RA S là lựa chọnhiện khác hẳn so với trước đây. Trong khi các thích hợp để giải quyết vấn đề này với ưucông trình tháo lũ được xây dựng rất thô sơ, điểm tính toán nhanh, phổ biến, dễ sử dụng,qua quá trình vận hành đã bị hư hỏng, xuống yêu cầu số liệu ít và đặc biệt là không tốncấp… dẫn đến giảm khả năng tháo lũ, mực kém nhiều kinh phí.nước hồ thường xuyên vượt qua mực nước Trong phạm vi nghiên cứu, chúng tôi lựa chọndâng gia cường, thậm chí nhiều hồ còn vượt hồ Ea Đrăng với dung tích 1,2 triệu m3 để tínhqua đỉnh đập, đe dọa đến sự an toàn của công toán: dự báo lũ đến hồ; mô phỏng ngập lụt hạtrình đập đất cũng như đe dọa đến tính mạng lưu khi hồ xả lũ lớn và có xét đến vỡ đập. Từvà tài sản của người dân phía hạ lưu. Thực tế, đó xây dựng bản đồ ngập lụt cho khu vực hạtình trạng này đã xảy ra với một số hồ ở tỉnh du hồ chứa.Đắk Lắk trong những năm qua, như trong cơn Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung và Tâybão số 8/2013: mưa diễn ra trên diện rộng, kéo Nguyên đã ứng dụng thành công bộ công cụdài nhiều ngày liên tục, lượng mưa phổ biến dự báo lũ và cảnh báo ngập lụt sau hạ du chođạt 150-250mm, tại huyện Ea H’leo có khi lên hồ chứa Ea Đrăng. Kết quả nghiên cứu sẽ là cơđến 516mm làm cho mực nước tại hồ Ea sở để cho chính quyền địa phương có phươngĐrăng tràn qua đập, gây xói mái hạ lưu. Đơn án ứng phó hợp lý khi lũ lụt xảy ra, giảm thiểuvị vận hành hồ đã phải tiến hành xả lũ qua tràn thiệt hại về người và của cho người dân ở khuvới lưu lượng lớn nhất để hạ thấp mực nước vực hạ du hồ chứa.hồ, gây ra thiệt hại nghiê ...