Xây dựng cơ sở dữ liệu không gian địa lí phục vụ quản lí mạng lưới trường học tỉnh Yên Bái

Bài báo trình bày kết quả xây dựng cơ sở dữ liệu mạng lưới trường học dựa trên nền tảng của cơ sở dữ liệu không gian địa lí tại tỉnh miền núi Yên Bái. Thông qua việc tích hợp dữ liệu không gian với dữ liệu thống kê trong hệ thông tin địa lí, chúng tôi đã tổ chức số liệu và áp dụng một số chức năng để hệ thống có thể cung cấp các chỉ số hoạt động giáo dục, đào tạo của từng cấp hành chính, cũng như thông tin của từng điểm trường cho nhà quản lí một cách chính xác và nhanh chóng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xây dựng cơ sở dữ liệu không gian địa lí phục vụ quản lí mạng lưới trường học tỉnh Yên BáiHNUE JOURNAL OF SCIENCE DOI: 10.18173/2354-1059.2018-0020Natural Sciences 2018, Volume 63, Issue 3, pp. 186-193This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn XÂY DỰNG CƠ SỞ DỮ LIỆU KHÔNG GIAN ĐỊA LÍ PHỤC VỤ QUẢN LÍ MẠNG LƢỚI TRƢỜNG HỌC TỈNH YÊN BÁI Đặng Vũ Khắc1, Trần Xuân Hưng2, Nguyễn Khắc Anh1 và Vũ Anh Tuấn2 1 Khoa Địa lí, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Yên Bái Tóm tắt. Bài báo trình bày kết quả xây dựng cơ sở dữ liệu mạng lưới trường học dựa trên nền tảng của cơ sở dữ liệu không gian địa lí {geodatabase} tại tỉnh miền núi Yên Bái. Thông qua việc tích hợp dữ liệu không gian với dữ liệu thống kê trong hệ thông tin địa lí, chúng tôi đã tổ chức số liệu và áp dụng một số chức năng để hệ thống có thể cung cấp các chỉ số hoạt động giáo dục, đào tạo của từng cấp hành chính, cũng như thông tin của từng điểm trường cho nhà quản lí một cách chính xác và nhanh chóng. Bắt đầu từ năm 2010, cùng với việc xây dựng các lớp dữ liệu nền địa lí, việc điều tra số liệu thống kê của các điểm trường trên địa bàn tỉnh đã được thực hiện với sự tham gia của các đơn vị liên quan. Hệ thống đi vào vận hành không những cho phép các chuyên viên Sở Giáo dục và Đào tạo quản lí một cách trực quan thông tin của 1377 điểm trường từ cấp học phổ thông bao gồm : mầm non, tiểu học, THCS và THPT tới các trường trung học chuyên nghiệp và dạy nghề trên địa bàn 180 đơn vị hành chính cấp xã thuộc tỉnh Yên Bái thông qua hệ thống bản đồ số mà còn phục vụ cho công tác quy hoạch các điểm trường trong tương lai. Hệ thống cũng cho phép người dân có thể tiếp cận thông tin giáo dục, đào tạo của tỉnh Yên Bái qua mạng internet với bản đồ tương tác nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người dân trong xu thế cải cách nền hành chính của đất nước. Việc xây dựng và triển khai hệ thống này cho thấy sự hợp tác thành công giữa Khoa Địa lí (Trường Đại học Sư phạm Hà Nội) và Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Yên Bái trong sử dụng hệ quản trị cơ sở dữ liệu địa lí vào mục tiêu quản lí. Từ khoá: Hệ thống thông tin địa lí- GIS, cơ sở dữ liệu không gian, quy hoạch, quản lí thông tin1. Mở đầu Những quyết định đúng đắn và kịp thời là cơ sở cho sự thành công của bất cứ cơ quan, tổchức nào. Nó đòi hỏi việc triển khai thành công các công cụ hỗ trợ để cung cấp thông tin đầy đủcho việc ra quyết định này vì thông tin là một yếu tố quan trọng trong quá trình đó. Thông tin liênquan đến công tác quản lí, lập kế hoạch, xây dựng chiến lược và hoạch định chính sách của từngtổ chức. Thông tin được tổng hợp, phân tích từ các dữ liệu mà trong số đó, nhiều dữ liệu chứa yếutố địa lí hay dữ liệu không gian - nghĩa là chúng liên quan tới vị trí của thực thể trên bề mặt Trái Đất.Dữ liệu không gian có thể được trình bày bằng tọa độ trên bản đồ, hoặc bằng địa chỉ, mô tả địađiểm, địa danh, mã bưu điện (Gilfoyle and Thorpe 2004). Sự phát triển của công nghệ thông tinnói chung và hệ thông tin địa lí {GIS} nói riêng, cùng với nhu cầu đẩy mạnh cải cách hành chínhđã mở ra những cơ hội khai thác dữ liệu không gian để phục vụ quản lí một cách hiệu quả.Ngày nhận bài: 19/7/2017. Ngày sửa bài: 27/2/2018. Ngày nhận đăng: 5/3/2018.Tác giả liên hệ: Đặng Vũ Khắc. Địa chỉ e-mail: dangvukhac@gmail.com.186 Xây dựng cơ sở dữ liệu không gian địa lí phục vụ quản lí mạng lưới trường học tỉnh Yên BáiTrên thế giới, trong lĩnh vực quản lí thông tin, GIS đã được sử dụng để: quản lí mạng lưới chămsóc sức khỏe (Costa et al. 2008), quản lí hệ thống cấp nước sạch (Yan, Su and Chen 2009), quản límạng lưới cáp điện thoại, cáp quang, hệ thống đường ống nước cứu hỏa, đường ống khí đốt, vv...(Meehan 2007). Ở Việt Nam từ những năm đầu của thế kỷ 21, GIS cũng đã được đưa vào áp dụngtrong công tác quản lí đường thủy nội địa (Nguyễn, Đặng and Jones 2002), quản lí hạ tầng kĩ thuậtđô thị (Trần 2011), quản lí hệ thống thoát nước thải và trung chuyển rác thải sinh hoạt (Nguyễn2014), và một số ứng dụng khác, vv... Gần đây các cơ quan quản lí giáo dục-đào tạo phải đối mặt với sự ra tăng sức ép về cải thiệnchất lượng, hiệu quả quản lí. Do đó xu hướng sử dụng GIS và lập bản đồ trường học để hỗ trợviệc ra quyết định đang trở nên rất quan trọng cho mục tiêu quản lí-quy hoạch. Cơ quan quản lítìm cách áp dụng các công cụ cho phép thu thập và quản lí dữ liệu trực tiếp trong quá trình raquyết định và chính hệ thống thông tin địa lí GIS với các chức năng phù hợp có thể đáp ứng đượccác yêu cầu này. Makino và Watanabe (2002) cho rằng công tác quản lí-quy hoạch trường học cầntới GIS vì đây là công cụ rất hữu ích để thu thập, lưu trữ, phân tích, quản lí và trình bày số liệukhông gian, tích hợp với các dữ liệu thống kê đi kèm nhằm hỗ trợ việc ra quyết định của ngànhgiáo dục. (DeGrauwe 2002) đã xác định một số khả năng của GIS trong việc cải thiện công tácquản lí-quy hoạch giáo dục như sau: - GIS giúp trình bày số liệu hấp dẫn hơn so với bản đồ tĩnh truyền thống, - Việc đưa dữ liệu thống kê lên trên bản đồ giúp nhận ra các sai sót không mong đợi từ đócho phép tiến hành kiểm tra kĩ hơn, - Qua xem xét các quan hệ không gian, việc phân tích trở nên ‘tốt hơn’ và chính xác hơn,tăng sự hợp lí mà các chiến lược đưa ra tiếp theo sẽ thích hợp hơn, - Cung cấp sự hỗ trợ linh hoạt hơn trong quy hoạch tương lai ở nhiều cấp độ hay nhiều cấpphân tích : quốc gia, vùng, tỉnh/huyện hay địa phương. Hình 1. Vị trí khu vực nghiên cứu Nằm ở vị trí chiến lược, nơi cửa ngõ của khu vực Tây Bắc-Đông Bắc và trung du Bắc Bộ,Yên Bái có nhiều điều ...