Xây dựng công cụ trực tuyến tra cứu họ thực vật hạt kín ở Việt Nam

Việc định danh một họ thực vật từ những đặc điểm riêng lẻ thu được trên mẫu thực vật là một vấn đề khó khăn. Năm 1997, Nguyễn Tiến Bân giới thiệu cuốn khóa định loại các họ cây hạt kín ở Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xây dựng công cụ trực tuyến tra cứu họ thực vật hạt kín ở Việt NamTAÏP CHÍ ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 21 - Thaùng 6/2014 XÂY DỰNG CÔNG CỤ TRỰC TUYẾN TRA CỨU HỌ THỰC VẬT HẠT KÍN Ở VIỆT NAM NGUYỄN HỒ THẾ VINH(*) THÁI KẾ QUÂN(**)TÓM TẮT Việc định danh một họ thực vật từ những đặc điểm riêng lẻ thu được trên mẫu thực vậtlà một vấn đề khó khăn. Năm 1997, Nguyễn Tiến Bân giới thiệu cuốn khóa định loại các họcây hạt kín ở Việt Nam. Tuy các đặc điểm dùng định họ rất rõ ràng, nhưng việc tra bảngcác bảng đặc điểm khác nhau trên giấy rất khó khăn đối với người dùng, đặc biệt là nhữngsinh viên ngành Sinh học. Dựa trên khóa định loại các họ thực vật hạt kín ở Việt Nam(Nguyễn Tiến Bân, 1997), chúng tôi xây dựng công cụ trực tuyến giúp người dùng dễ dàngtra cứu họ thực vật hạt kín ở Việt Nam với giao diện tiếng Việt. Công cụ có thể được sửdụng tại http://vnplants.vietbiodata.net. Từ khóa: họ thực vật, cây hạt kín, ngành Sinh học, công cụ trực tuyến.ABSTRACT Identification of a plant family based on certain features of a collected plant sample isvery difficult. In 1997, Nguyen Tien Ban reported “keys for identification of Vietnameseplant families”. In spite of clear identification keys, it’s not easy to identify a plan family ofa sample with certain features by looking up them in the printout version, especially forundergraduate biology students. Using the reported keys for identification of Vietnameseplant families, we developed a web-based tool to make the identification easier. The toolcan be accessed via Internet at http://vnplants.vietbiodata.net. Keywords: plant families, biology, website - based tools1. MỞ ĐẦU (*) (**) dùng dễ dàng hơn trong việc định danh các Trong số hơn 260000 loài thực vật hạt họ thực vật. Người dùng sẽ xem xét đặckín được phát hiện trên Trái Đất [3, 4], điểm mẫu vật của họ và tra bảng để tìm raViệt Nam ghi nhận sự có mặt khoảng họ tương ứng của mẫu vật cần tra cứu. Tuy12000 loài được xếp vào 265 họ thực vật nhiên, việc tra cứu từng bảng riêng biệtkhác nhau. Dựa vào các đặc điểm riêng của thường không mang lại một kết quả rõtừng họ thực vật, khóa định loại các họ cây ràng, chẳng hạn nếu tra cứu theo dạng sốnghạt kín ở Việt Nam đã được thiết lập bởi thì có thể gặp rất nhiều họ thực vật có dạngNguyễn Tiến Bân [1, 2] nhằm giúp người sống tương tự nhau. Sự kết hợp giữa hai hay nhiều bảng khóa sẽ cho kết quả chính(*) xác hơn nhưng thực hiện điều này rất khó CN, Khoa Sư phạm Khoa học Tự nhiên, TrườngĐại học Sài Gòn với các bảng in. Phần mềm quản lí và tra(**) ThS, Bộ môn Sinh học, Khoa Sư phạm Khoa học cứu đa dạng thực vật Việt Nam (PlantsVN)Tự nhiên, Trường Đại học Sài Gòn 118 NGUYỄN HỒ THẾ VINH - THÁI KẾ QUÂNđược xây dựng bởi GS.TS Nguyễn Văn nhận dạng 265 họ thực vật hạt kín ở ViệtSinh, dựa trên cẩm nang của Nguyễn Tiến Nam. Nguồn dữ liệu này được chúng tôiBân cũng đã cung cấp một chức năng tra lưu trữ máy vi tính.cứu họ thực vật [5]. Tuy nhiên, phần mềm Để xây dựng nên cơ sở dữ liệu chứanày chạy trên hệ điều hành Windows XP các thông tin về đặc điểm chi tiết và đặcvới giao diện hoàn toàn bằng tiếng Anh là điểm nhận dạng của các họ thực vật, chúngmột hạn chế không nhỏ cho người sử dụng. tôi phân tích và sắp xếp dữ liệu đã thu thập Sinh viên ngành Sinh học của nhiều thành các nhóm đối tượng thông tin kháctrường, chẳng hạn như Đại học Sài Gòn, nhau. Từ đó mô hình đối tượng được xâyĐại học Sư phạm Tp. Hồ Chí Minh, Đại dựng nên ở dạng các bảng, đồng thời thiếthọc Khoa học Tự nhiên Tp. Hồ Chí lập mối quan hệ giữa các bảng đó.Minh… hằng năm đều được tổ chức các Sau khi phân tích dữ liệu và khái quátkhóa học “Thực tế thiên nhiên” tại các hóa dữ liệu thành các nhóm riêng biệt, môvùng có sự đa dạng sinh học cao như Đà hình đối tượng này được thiết lập và quảnLạt, Nha Trang, Vũng Tàu, Vườn Quốc gia lí bởi hệ quản trị CSDL MySQL.Núi Chúa, Vườn Quốc gia Nam Cát Một chương trình máy tính được viếtTiên,…. Trong các khóa học này, sinh viên bởi ngôn ngữ Perl đọc tất cả các tập tin ởđược hướng dẫn thu thập các mẫu thực vật định dạng kí tự đã lưu ở bước trên và táchvà dựa vào các đặc điểm riêng để định họ, thành các nhóm thông tin riêng biệt, lưuđịnh danh các mẫu vật thu được. Thế vào CSDL.nhưng để có được thông tin về tên, họ của 2.2. Xây dựng công cụ trực tuyếncác mẫu vật thu được, các sinh viên hầu hết tra cứu họ thực vật hạt kín ở Việt Namđều phải nhờ cậy các chuyên gia định họ, Trang Web thể hiện thông tin về họđịnh danh giúp mà ít khi (hoặc không thể) thực vật hạt kín trong CSDL và công cụ tratự mình xác định được. cứu họ thực vật hạt kín ở Việt Nam được Chúng tôi đã tiến hành xây dựng cơ sở xây dựng bằng ngôn ngữ lập trình Perl vàdữ liệu (CSDL) thu thập các đặc điểm phân ngôn ngữ HTML. Kịch bản chương trìnhloại các họ thực vật và phát triển một ứng được viết bằng Perl kết hợp với ngôn ngữdụng Web ...