Xây dựng mô hình hải quan thông minh trong bối cảnh chuyển đổi số

Trước bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, Đảng, Chính phủ, Bộ Tài chính đặc biệt quan tâm thúc đẩy chuyển đổi số, xem chuyển đổi số là “xương sống” và trở thành xu thế tất yếu của cuộc CMCN 4.0; đây là một trong những động lực rất quan trọng trong xây dựng, phát triển và bảo vệ đất nước. Trong lĩnh vực quản lý nhà nước về hải quan, việc đẩy mạnh chuyển đổi số là yêu cầu khách quan, là chìa khóa và là cơ sở vô cùng quan trọng để xây dựng Hải quan số và Hải quan thông minh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xây dựng mô hình hải quan thông minh trong bối cảnh chuyển đổi sốKỷ yếu hội thảo Quốc gia “VAI TRÒ CỦA TÀI CHÍNH HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP XUẤT NHẬP KHẨU TRONG TÌNH HÌNH MỚI” XÂY DỰNG MÔ HÌNH HẢI QUAN THÔNG MINH TRONG BỐI CẢNH CHUYỂN ĐỔI SỐ ThS. Lưu Mạnh Tưởng Phó Tổng cục trưởng TCHQ Trước bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, Đảng, Chính phủ, Bộ Tàichính đặc biệt quan tâm thúc đẩy chuyển đổi số, xem chuyển đổi số là “xương sống” vàtrở thành xu thế tất yếu của cuộc CMCN 4.0; đây là một trong những động lực rất quantrọng trong xây dựng, phát triển và bảo vệ đất nước. Trong lĩnh vực quản lý nhà nướcvề hải quan, việc đẩy mạnh chuyển đổi số là yêu cầu khách quan, là chìa khóa và là cơsở vô cùng quan trọng để xây dựng Hải quan số và Hải quan thông minh. Hải quan thông minh “Smart customs” manh nha hình thành trên cơ sở phát triển củahải quan điện tử, hải quan số và trong khuôn khổ của mô hình Biên giới thông minh. Môhình Hải quan thông minh là mô hình có mức độ tự động hóa cao, ứng dụng thành tựu khoahọc công nghệ mới và hiện đại trên nền tảng số, phi giấy tờ, đảm bảo tính minh bạch, côngbằng, hiệu lực, hiệu quả. Mô hình này cũng thích ứng với sự biến động của thương mạiquốc tế và yêu cầu quản lý của cơ quan Hải quan, yêu cầu chia sẻ, kết nối thông tin với cácBộ, ngành, phù hợp với chuẩn mực quốc tế, phục vụ cho người dân, doanh nghiệp. Đặc điểm của mô hình Hải quan thông minh Đặc điểm cơ bản của mô hình Hải quan thông minh gồm: Quản lý biên giới thôngminh; quản lý theo chuỗi và hệ sinh thái số; cung cấp dịch vụ tối ưu; kết nối và xử lý thôngminh; minh bạch, công bằng, nhất quán. Đặc biệt là ứng dụng các công nghệ mới hiện đạicũng được áp dụng để hỗ trợ cơ quan Hải quan. Công nghệ quản lý chuỗi cung ứng tích hợp theo hướng dẫn tại khung an ninh và tạothuận lợi thương mại (SAFE) của WCO được áp dụng để đáp ứng yêu cầu quản lý toàn bộquá trình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, đảm bảo hàng hóa sử dụng đúng mụcđích đã kê khai với cơ quan Hải quan dựa trên nguyên tắc rủi ro, lấy phân tích dữ liệu làmnền tảng trên cơ sở ứng dụng sâu trí tuệ nhân tạo. Mô hình Hải quan thông minh đảm bảo kết nối toàn bộ các khâu nghiệp vụ trong quytrình thủ tục hải quan đảm bảo xuyên suốt, dữ liệu tích hợp từ khi hàng hoá đến cửa khẩutrong thời gian lưu giữ tại kho, bãi, cảng đến khi thông quan, đưa ra khỏi khu vực giám sát,đưa vào sản xuất hoặc sử dụng theo đúng mục đích đã đăng ký với cơ quan Hải quan. Đặc biệt, mô hình này thiết lập môi trường dịch vụ số thân thiện, dễ dàng tiếp cận, cókhả năng đáp ứng nhu cầu sử dụng dịch vụ mọi lúc, mọi nơi và trên mọi phương tiện, cóthể theo dõi được kết quả xử lý, cũng như cung cấp các tính năng hỗ trợ doanh nghiệp, tổ140Kỷ yếu hội thảo Quốc gia “VAI TRÒ CỦA TÀI CHÍNH HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP XUẤT NHẬP KHẨU TRONG TÌNH HÌNH MỚI”chức, người dân trong thực hiện thủ tục hành chính. Cùng với đó là phát triển các công cụ,tiện ích có khả năng đo lường, giám sát và đánh giá hiệu quả trong việc thực thi công tácquản lý của các cơ quan nhà nước; chất lượng dịch vụ công; điểm nghẽn trong chuỗi cungứng thông qua việc đo thời gian thực hiện các công đoạn trong chuỗi cung ứng. Các công nghệ mới hiện đại cũng được áp dụng để hỗ trợ cơ quan hải quan trong việctự động phân tích, xử lý thông tin; sẵn sàng tích hợp, kết nối, chia sẻ thông tin với các bộ,ngành, doanh nghiệp trong nước; trao đổi dữ liệu hải quan với các nước; tích hợp, kết nốithông tin từ các phương tiện hỗ trợ cho công tác quản lý nhà nước về hải quan với toàn bộhệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan. Lợi ích của mô hình Hải quan thông minh Việc triển khai thành công Mô hình Hải quan thông minh sẽ mang lại lợi ích vô cùngto lớn đối với công tác quản lý nhà nước về hải quan và cả cộng đồng doanh nghiệp. Thông quan hàng hóa nhanh, hiệu quả hơn Quá trình thông quan hàng hoá hiệu quả là một trong những lợi ích chính mà tự độnghoá mang lại bằng cách tạo ra: năng suất cao hơn cho cả cơ quan Hải quan và các đối táckinh doanh; sử dụng các nguồn lực hiệu quả hơn; giảm chi phí cho cả cơ quan Hải quan vàcác đối tác thương mại; thông tin kịp thời và chính xác hơn; khả năng kiểm soát tốt hơn;giảm tình trạng tắc nghẽn tại cảng và sân bay. Mặt khác, tự động hoá thủ tục hải quan gắn liền với trao đổi thông tin điện tử như dữliệu về hàng hoá và khai báo về hàng hoá, cho phép xử lý thông tin trước khi hàng đếnvà/hoặc trước khi hàng đi. Vì vậy, xử lý thông tin thường xuyên trước khi hàng hoá thực tếvào lãnh thổ hải quan hoặc sắp rời lãnh thổ hải quan cho phép cơ quan Hải quan kiểm trathông tin và tiến hành đánh giá rủi ro về hàng hoá. Với thông tin đã có sẵn, quyết định giảiphóng hàng hoá có thể được chuyển đi ngay khi hàng hoá đến thông ...