Xây dựng phương pháp định lượng acid oleanolic trong đinh lăng lá xẻ [polyscias fruticosa (L.) harms.] bằng sắc ký lỏng hiệu năng cao

Đề tài được thực hiện nhằm nghiên cứu phương pháp định lượng acid oleanolic trong Đinh lăng lá xẻ bằng sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC), thực hiện phương pháp cao đinh lăng lá xẻ sau khi chiết xuất và thủy phân sẽ được tiến hành sắc ký lỏng hiệu năng cao nhằm xác định hàm lượng acid oleanolic.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xây dựng phương pháp định lượng acid oleanolic trong đinh lăng lá xẻ [polyscias fruticosa (L.) harms.] bằng sắc ký lỏng hiệu năng caoY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011Nghiên cứu Y họcXÂY DỰNG PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH LƯỢNG ACID OLEANOLICTRONG ĐINH LĂNG LÁ XẺ [POLYSCIAS FRUTICOSA (L.) HARMS.]BẰNG SẮC KÝ LỎNG HIỆU NĂNG CAONguyễn Thị Phương Thảo*, Võ Thị Bạch Tuyết*, Nguyễn Minh Đức*TÓM TẮTMục tiêu: Nghiên cứu phương pháp định lượng acid oleanolic trong Đinh lăng lá xẻ bằng sắc ký lỏng hiệunăng cao (HPLC)Phương pháp: Cao Đinh lăng lá xẻ sau khi chiết xuất và thủy phân sẽ được tiến hành sắc ký lỏng hiệu năngcao nhằm xác định hàm lượng acid oleanolic.Kết quả: Đã xây dựng hoàn chỉnh và thẩm định quy trình định lượng acid oleanolic trong thân lá và rễĐinh lăng bằng HPLC.Kết luận: Phương pháp định lượng HPLC xây dựng đáng tin cậy. Hàm lượng acid oleanolic trong thân vàlá Đinh lăng lá xẻ khá cao (1,5%), trong khi hàm lượng trong rễ rất thấp (0,063%)Từ khóa: Đinh lăng, saponin, acid oleanolic, HPLC.ABSTRACTQUANTITATIVE DETERMINATION OFOLEANOLIC ACIDIN POLYSCIAS FRUTICOSA (L.) HARMS - ARALIACEAE) BY HPLCNguyen Thi Phuong Thao, Vo Thi Bach Tuyet, Nguyen Minh Duc* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 593 - 597Objectives: Study on a HPLC method for quantitative determination of oleanolic acid in Polyscias fruticosa(stems and leaves, and roots).Methods: Extracts of Polyscias fruticosa were hydrolyzed, purifified prior to quantity determination ofoleanolic acid by HPLC.Results:: A HPLC method to determine oleanolic acid in Polyscias fruticosa was established..Conclusions: The analytical method was proven to be reliable. The content of oleanolic acid in stems andleaves, and in roots were determined to be 1,5% and 0,063%, respectively.Keywords: Polyscias fruticosa, saponin, oleanolic acid, HPLC.phẩm đang lưu hành hiện nay còn rất đơn giản.ĐẶT VẤN ĐỀĐinh lăng lá xẻ (Polyscias fruticosa (L.) Harms- Araliaceace), còn được gọi là cây Gỏi cá, là mộtdược liệu được sử dụng khá rộng rãi với tácdụng bổ, tăng lực, chống mệt mỏi, giúp tăngcường khả năng lao động và hoạt động trínão…(1,3). Đinh lăng lá xẻ chứa saponin triterpenvới aglycon chính là acid oleanolic(4). Tuy nhiên,các tiêu chí kiểm nghiệm Đinh lăng và các chế*Khoa Dược – Đại Học Y Dược TPHCMTác giả liên lạc: GS. TS. Nguyễn Minh ĐứcChuyên Đề Dược KhoaVì vậy mục tiêu của đề tài này là nhằmnghiên cứu phương pháp định lượng acidoleanolic trong Đinh lăng lá xẻ bằng sắc ký lỏnghiệu năng cao (HPLC)(2) với chất chuẩn là acidoleanolic, nhằm góp phần phục vụ cho việckiểm định Đinh lăng lá xẻ và các chế phẩm hơnhiệu quả.ĐT: 0908989865Email: ducng@hcm.vn.vnn593Nghiên cứu Y họcY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011NGUYÊN LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁPNguyên liệu- Rễ Đinh lăng thu hái ở Phú Yên, thân láĐinh lăng thu hái ở Tây Ninh vào tháng 4/2010.- Acid oleanolic chuẩn (độ tinh khiết 99%) doBan Nghiên cứu Khoa học-Thư viện, KhoaDược, Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minhcung cấp.Phương phápMáy sắc kýMáy sắc ký lỏng hiệu năng cao ShimadzuLC-10AD, detector SPD-M10AVP. Cột HPLCpha đảo Prontosil LC8 (150 x 4.6 mm, 3 μm).Quy trình chiết xuất và định lượng acidoleanolicRễ, thân và lá Đinh lăng, rửa sạch, phơi khô,xay nhỏ, xác định độ ẩm. Cân chính xác khoảng2 g (thân lá) hoặc 5 g (rễ). Chiết kiệt bằng 150 mlmethanol với dụng cụ Soxhlet trong 20 giờ. Côdịch chiết đến cắn, hòa với 30 ml dung dịch HCl10% trong cồn. Thủy phân hồi lưu ở nhiệt độ sôitrong 6 giờ. Lắc dịch thủy phân với 200 mldichloromethan (20 ml x 5 lần + 10 ml x 5 lần + 5ml x 10 lần). Lắc dịch dichloromethan với 500 mlnước cất (100 ml x 5 lần). Làm khan dịchdichloromethan với muối Na2SO4 khan. Cô dịchdichloromethan đến cắn và sấy chân không ởnhiệt độ 50oC thu được sapogenin toàn phần(chứa chủ yếu acid oleanolic). Cân chính xáckhoảng 3 mg sapogenin toàn phần (thân lá) hoặc10 mg (rễ), hòa tan trong methanol HPLC trongbình định mức 5 ml. Lọc qua giấy lọc đườngkính lỗ lọc 0.45 μm, tiến hành sắc ký HPLC, tínhhàm lượng acid oleanolic trong Đinh lăng lá xẻ.Điều kiện tiến hành HPLC định lượng acidoleanolicMáy sắc ký lỏng hiệu năng cao ShimadzuPha động: CH3CN- H2O (72:28)Cột sắc ký: Prontosil LC8 (150 x 4,6 mm, 3μm).Detector SPD phát hiện ở bước sóng 203 nm.Tốc độ dòng 0,768 ml/ phútThể tích bơm mẫu: 20 μlHình 1. Sắc đồ HPLC của acid oleanolic chuẩn (trái, Rt ~ 6,5) và sapogenin toàn phần cao thân lá Đinh lăng(phải).Thẩm định phương pháp HPLCXác định tính tương thích hệ thống, tính tuyến tính, độ đúng, độ lặp lại của phương pháp.594Chuyên Đề Dược KhoaY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011Nghiên cứu Y họcTHỰC NGHIỆM VÀ KẾT QUẢKết quả điều chế mẫu để định lượng hoạt chất trong Đinh lăng bằng HPLCBảng 1. Kết quả điều chế mẫu để định lượng hoạt chất trong Đinh lăng bằng HPLCTên mẫuĐộ ẩm dược liệuThân lá8,65% ...