Xây dựng rubric để tổ chức và đánh giá quá trình dạy học các chương chất khí và cơ sở của nhiệt động lực học vật lí 10 cơ bản

Bài viết tập trung trình bày việc xây dựng rubric cho các chương " Chất khí" và "Cơ sở của nhiệt động lực học" - vật lí 10 cơ bản nhằm tổ chức và đánh giá quá trình dạy học của học sinh một cách khách quan và hiệu quả.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xây dựng rubric để tổ chức và đánh giá quá trình dạy học các chương chất khí và cơ sở của nhiệt động lực học vật lí 10 cơ bảnJOURNAL OF SCIENCE OF HNUEEducational Sci., 2016, Vol. 61, No. 8B, pp. 83-92This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vnDOI: 10.18173/2354-1075.2016-0162XÂY DỰNG RUBRIC ĐỂ TỔ CHỨC VÀ ĐÁNH GIÁ QUÁ TRÌNH DẠY HỌCCÁC CHƯƠNG “CHẤT KHÍ” VÀ “CƠ SỞ CỦA NHIỆT ĐỘNG LỰC HỌC”VẬT LÍ 10 CƠ BẢNNguyễn Thanh LoanKhoa Vật lí, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí MinhTóm tắt. Rubric là một trong những công cụ hữu ích giúp cho việc đánh giá kết quả học tậpcủa học sinh trở nên khách quan, công bằng và hiệu quả. Đặc biệt, rubric khác với các côngcụ kiểm tra đánh giá khác ở chỗ là: rubric không chỉ giúp giáo viên đánh giá kết quả họctập mà còn giúp giáo viên đánh giá quá trình học tập của học sinh. Đây là một điểm nổibật của rubric bởi lẽ nhờ có rubric giúp cho người học có thể tự vạch ra kế hoạch học tậpriêng cho chính mình. Vì vậy, họ có thể chủ động trong việc học hơn. Tuy nhiên, hiện nayhầu như rất ít trường phổ thông sử dụng rubric . Đây cũng là một trong những khó khănlớn cho tôi trong quá trình nghiên cứu để xây dựng rubric. Trong bài báo này, tôi đã xâydựng rubric cho các chương Chất khí và Cơ sở của nhiệt động lực học - vật lí 10 cơbản nhằm tổ chức và đánh giá quá trình dạy học của học sinh một cách khách quan và hiệuquả. Và kết quả thực nghiệm sư phạm đã phần nào chứng tỏ rubric của tôi góp phần nângcao kết quả học tập của học sinh.Từ khóa: Phiếu đánh giá, tổ chức, kiểm tra, hiệu quả, đánh giá, tự đánh giá.1.Mở đầuTheo như Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáodục và đào tạo “Đổi mới căn bản hình thức và phương pháp thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáodục, đào tạo, bảo đảm trung thực, khách quan. Việc thi, kiểm tra và đánh giá kết quả giáo dục, đàotạo cần từng bước theo các tiêu chí tiên tiến được xã hội và cộng đồng giáo dục thế giới tin cậyvà công nhận. Phối hợp sử dụng kết quả đánh giá trong quá trình học với đánh giá cuối kì, cuốinăm học; đánh giá của người dạy với tự đánh giá của người học..”. Để có thể đáp ứng được các yêucầu đổi mới đề ra trong nghị quyết đòi hỏi chúng ta cần phải có thêm công cụ đánh giá hiệu quảhơn. Trong bài báo của Jennifer Docktor và Kenneth Heller [3] có đề cập đến một công cụ đánhgiá đang phát triển ở trường Đại học Minnesota đó chính là rubric: rubric là phiếu đánh giá ngườihọc dễ sử dụng, hợp lí hợp lệ và đáng tin cậy. Đồng thời Jennifer Docktor cũng đã nêu ra các bướcgiải bài tập vật lí [4]. Ngoài ra, trong bài báo TS Tôn Quang Cường [6] đã áp dụng đánh giá rubrictrong dạy học. TS Tôn Quang Cường đã giới thiệu quy trình thiết kế rubric và rubric được xem làcông cụ đánh giá, tự đánh giá và cùng đánh giá khá hữu hiệu đối với cả người học lẫn người dạy.Góp phần nghiên cứu, phát triển rubric ở Việt Nam và làm rõ tính hiệu quả của rubric tôi đã tiếnhành xây dựng rubric để tổ chức và đánh giá quá trình dạy học các chương “Chất khí” và “ Cơ sởcủa nhiệt động lực học”- vật lí 10 cơ bản.Ngày nhận bài: 10/7/2016. Ngày nhận đăng: 25/9/2016.Liên hệ: Nguyễn Thanh Loan, e-mail: ntloanloan@gmail.com83Nguyễn Thanh Loan2.2.1.Nội dung nghiên cứuNội dung bài báo-Xây dựng rubric để tổ chức và đánh giá quá trình dạy học các chương “Chất khí” và “ Cơsở của nhiệt động lực học”- vật lí 10 cơ bản một cách đúng đắn và hiệu quả hơn.- Cách thức thực hiện như sau:+ Xây dựng các bảng rubric cho 2 chương “Chất khí” và “ Cơ sở của nhiệt động lực học”+ Lựa chọn rubric và tiến hành tổ chức quá trình dạy học theo các tiêu chí có trong các bảngrubric đã soạn sẵn trước đó (HS đã được phát trước các bảng rubric hoàn chỉnh và căn cứ vào cácbảng rubric đó học sinh sẽ có kế hoạch học tập cho bản thân).+ Sử dụng rubric cho lớp thực nghiệm dạy giống hệt như lớp đối chứng.+ Sử dụng bài test chuẩn hóa để đánh giá lớp thực nghiệm và lớp đối chứng.+ Kiểm định thống kê.2.2.Giới thiệu công cụ rubricKhái niệm rubric:Rubric là bảng mô tả chi tiết có tính hệ thống (theo chuẩn, tiêu chí và mức) những kết quả(kiến thức, kĩ năng, thái độ) mà người học nên làm và cần phải làm để đạt được mục tiêu cuối cùngkhi thực hiện một nhiệm vụ cụ thể [6].Phân loại rubric:Căn cứ vào chức năng và mục đích đánh giá [6], có thể chia rubric thành 2 loại sau:+ Định tính.+ Định lượngNguyên tắc và quy trình thiết kế rubric [6]+ Nguyên tắc:Một Rubric được thiết kế tốt cần đáp ứng được những nguyên tắc cơ bản sau đây:- Lí tưởng hoá: các mô tả tiêu chí cần phải được diễn đạt theo phổ (dải) đi từ mức cao nhấtđến mức thấp nhất (hoặc ngược lại).- Phân hoá: các mô tả tiêu chí cần phải chỉ ra được ranh giới (sự khác biệt) giữa các mức/cấpđộ hoàn thành đối với từng người học và giữa các người học với nhau.- Khách quan hoá: các mô tả tiêu chí cần phải thể hiện được hết các đặc tính, khía cạnh củahoạt động hoặc kết quả sản phẩm thực hiện (theo mục tiêu), bởi lẽ tiêu ch ...