XỬ TRÍ BỎNG – Phần 1

các thương tổn trực tiếp do nhiệt (thường thấy nhất) - ánh nắng (sunburn)- hóa học - điện- bức xạ2/ BỎNG DO NHIỆT NÊN ĐƯỢC ĐÁNH GIÁ KHỞI ĐẦU Ở PHÒNG CẤP CỨU NHƯ THỂ NÀO? Đánh giá nhanh chóng loại và mức độ nghiêm trọng của thương tổn do bỏng là cốt yếu. Những yếu tố quan trọng nhất để đánh giá gồm có mức độ nghiêm trọng (độ sâu của thương tổn), diện tích, và vị trí của bỏng. Những yếu tố quan trọng khác là những thương tổn liên kết và các bệnh lý đã có...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
XỬ TRÍ BỎNG – Phần 1 XỬ TRÍ BỎNG – Phần 11/ LIỆT KÊ CÁC LOẠI BỎNG THƯỜNG THẤY Ở PHÒNG CẤP CỨU- các thương tổn trực tiếp do nhiệt (thường thấy nhất)- ánh nắng (sunburn)- hóa học- điện- bức xạ2/ BỎNG DO NHIỆT NÊN ĐƯỢC ĐÁNH GIÁ KHỞI ĐẦU Ở PHÒNG CẤPCỨU NHƯ THỂ NÀO?Đánh giá nhanh chóng loại và mức độ nghiêm trọng của thương tổn do bỏng là cốtyếu. Những yếu tố quan trọng nhất để đánh giá gồm có mức độ nghi êm trọng (độsâu của thương tổn), diện tích, và vị trí của bỏng. Những yếu tố quan trọng khác l ànhững thương tổn liên kết và các bệnh lý đã có trước hay hiện diện đồng thời.3/ MỨC ĐỘ NGHIÊM TRỌNG CỦA BỎNG?Mức độ nghiêm trọng của bỏng được đánh giá bằng khám vật lý.Bỏng độ 1 (First-degree burns) :- chỉ có các lớp nông của da bị thương tổn- da hồng hoặc đỏ và khô.- đau đớn- lành trong vòng dưới một tuầnBỏng độ hai (Second-degree hay Partial- thickness burns)- lan xuống các lớp sâu hơn của bì và có thể có một dạng vẻ thay đổi- da đỏ tươi hay lốm đốm, thường có bóng nước (blister) hay một bề mặt bóng ướt- tuy nhiên các bỏng sâu hơn có thể nhợt và không màu.- những bỏng này rất đau đớnBỏng độ ba (Third-degree hay Full-thickness burns)- các thương tổn bỏng như các mô chết- ở đây bỏng lan xuyên qua tất cả các lớp bì, và da có thể có vẻ trong suốt, khôngmàu hoặc cháy thành than- không có cảm giácBỏng độ bốn ( Fourth-degree burns) : là thương tổn gây nên bởi dòng điện trựctiếp lên mô nằm sâu như cơ, mạch máu, và dây thần kinh.4/ DIỆN TÍCH BỎNG LÀ GÌ VÀ TẠI SAO QUAN TRỌNG?Diện tích bỏng (burn surface area) là một phương tiện nhanh chóng để đánh giámức độ thương tổn theo một phương cách tương đối đơn giản và thường đượccông nhận. Đó là một phương tiện để định mức thương tổn và có tầm quan trọngvề mặt lâm sàng và tiên lượng.Quy tắc các số 9 (rule of nines) là phép đo định khu thường được sử dụng nhất.Quy tắc này chia các vùng cơ thể thành các tỷ lệ gần đúng của diện tích toàn bộ cơthể. Những tỷ lệ này khác nhau giữa người lớn và trẻ em, và những khác nhau nàycần được ghi nhớ. Một công cụ chính xác hơn để xác định tỷ lệ phần trăm của diệntích cơ thể bị bỏng, đặc biệt là ở nhũ nhi và trẻ em là giãn đồ bỏng Lund andBrowder.5/ “QUY TẮC CÁC SỐ 9” LÀ GÌ?Ở nguời trưởng thành, diện tích toàn bộ cơ thể bị bỏng có thể được đánh giá theocách sau đây :- Mỗi chi trên = 9%- Mỗi chi dưới = 18%- Thân trước = 18%- Thân sau = 18%- Đầu và cổ = 9%- Vùng hội âm và vùng sinh dục = 1%6/ CÁC CHỈ ĐỊNH HỘI CHẨN NGOẠI KHOA?Bất cứ thương tổn bỏng quan trọng nào (bỏng độ 2 hoặc hơn) nơi mặt, cổ, bàn tay,bàn chân, hoặc vùng hội âm (perineum) đều cần phải hội chẩn ngoại khoa và, tốithiểu phải được theo dõi ngoại khoa. Các vùng sinh tử này là quan trọng bởi vìthương tổn bỏng với mức độ đáng kể, có thể gây biến chứng sưng hay phù, có thểlàm tổn hại mạch máu-thần kinh hoặc đường hô hấp. Hội chẩn ngoại khoa nênđược thực hiện tức thời đối với bất cứ bệnh nhân nào với thương tổn bỏng có tiềmnăng đe dọa mạng sống, tốt nhất là với một BS ngoại khoa quen với việc săn sócnhững bệnh nhân bỏng. Những tr ường hợp bỏng ở những vùng đặc biệt có thể cầncan thiệp ngoại khoa tức thời. Đặc biệt là bỏng viên chu (circumferential burns)của cổ là một cấp cứu thật sự bởi vì có thể tiến triển nhanh đưa đến tổn hại đườnghô hấp. Cần phải xử lý đường hô hấp tích cực. Các bỏng viên chu của các chi cũn glà một cấp cứu bởi vì sự tiếp vận thần kinh- huyết quản đến các vùng xa nơi bịbỏng có thể bị trở ngại và, khi phù nề phát triển, sự thiếu máu cục bộ mô và hộichứng ngăn (compartment) có thể phát triển. Can thiệp ngoại khoa sớm(escharotomy) có thể cứu được chi.7/ KẾ CÁC TIÊU CHUẨN NHẬP VIỆN?- Bất cứ nhũ nhi hay trẻ em với diện tích bỏng tr ên 10% hay bất cứ người trưởngthành nào với diện tích bỏng trên 25% phải được nhập viện.- Bỏng nơi bàn tay, mặt, bàn chân, hay vùng hội âm, có thể dẫn đến tàn phế vĩnhviễn nếu không được điều trị một cách thích đáng. Những bệnh nhân với nhữngbỏng như thế nên luôn luôn được nhập viện, hoặc tốt hơn là chuyển đến một trungtâm bỏng (burn center).- Các bỏng hóa học và bỏng điện hay các bỏng gây thương tổn đường hô hấp luônluôn có mức độ lớn hơn nhiều so với lúc nhìn ban đầu. Do đó, cũng cần phải nhậpviện các trường hợp này.(st)===============tiếp8/ CÓ NHỮNG CÂN NHẮC ĐẶC BIỆT TRONG TRƯỜNG HỢP BỎNG ỞTRẺ EM KHÔNG?- Thái độ xử trí đối với trẻ em bị bỏng cũng phải chu đáo và tích cực như đối vớimột người trưởng thành, nhưng khả năng chấn thương không phải do tai nạn, tìnhtrạng gia đình và tình huống xã hội, cũng như khả năng đáng tin cậy của bố mẹphải được cân nhắc, trước khi cho xuất viện điều trị ngoại trú bất cứ trẻ nào vớibỏng mức độ nhẹ và trung bình. Những bệnh nhân bỏng quá nhỏ tuổi hay quá giàđều có nguy cơ bị bệnh nặng hay tử vong cao hơn và các trẻ nhỏ dưới 2 năm nêncó những tiêu c ...