Xử trí khi thai quá ngày

Những năm gần đây, các bệnh viện phụ sản thường gặp nhiều trường hợp thai quá dự kiến sinh. Trước đây, vấn đề này ít và dễ bị bỏ qua. Nhưng nay, khi mặt bằng y tế cải thiện, dân trí nâng cao, các thai phụ đi khám thuận tiện và thường xuyên hơn. Các thầy thuốc sản khoa có cơ hội phát hiện sớm nhiều trường hợp nghi ngờ thai quá ngày sinh. Việc phát hiện và điều trị sớm đã làm giảm đáng kể chết thai cũng như sơ sinh. Nhưng do hiểu biết về thai quá...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xử trí khi thai quá ngày Xử trí khi thai quá ngày Những năm gần đây, các bệnh viện phụ sản thường gặp nhiều trường hợpthai quá dự kiến sinh. Trước đây, vấn đề này ít và dễ bị bỏ qua. Nhưng nay, khimặt bằng y tế cải thiện, dân trí nâng cao, các thai phụ đi khám thuận tiện vàthường xuyên hơn. Các thầy thuốc sản khoa có cơ hội phát hiện sớm nhiều trườnghợp nghi ngờ thai quá ngày sinh. Việc phát hiện và điều trị sớm đã làm giảm đángkể chết thai cũng như sơ sinh. Nhưng do hiểu biết về thai quá ngày sinh còn hạnchế, nhiều thai phụ và gia đình vì quá lo lắng đã phải mang vết mổ không đáng có. Cách tính tuổi thai Có một vài từ mô tả hiện tượng này, ví như: thai già tháng, thai quá ngàysinh, thai quá dự kiến sinh… Các từ đều mô tả một hiện tượng, đó là thai nhi đãđến ngày sinh nhưng chưa chào đời. Tuy nhiên, giữa các từ này có sự khác biệt.Có thể hiểu như sau: thai già tháng là những thai quá dự kiến sinh. Sức sống củathai nhi trong bụng mẹ suy giảm, nên lấy thai ra bằng phẫu thuật. Thai quá dự kiếnsinh và thai quá ngày sinh hiểu như nhau, là những thai quá chín tháng mười ngàynhư dân gian thường gọi, hay quá 41 tuần hoặc 280 ngày theo cách tính của y học. Những ngày thấy kinh lần cuối hay kỳ kinh cuối cùng là một câu hỏi luônđược đặt ra khi khám thai. Căn cứ vào ngày đầu tiên của kỳ kinh này, thầy thuốcsẽ tính được tuổi thai. Cách tính tuổi thai dựa vào số tuần không có kinh của thaiphụ. Ví dụ: nếu một phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt đều 28 ngày, kinh lần cuối thấytừ ngày 1 - 5 tháng 1 năm 2003. Người phụ nữ này đi khám sau khi chậm kinh 2tuần. Tuổi thai sẽ được tính là: 4+2 = 6 tuần. Cách tính này nhiều người khôngđồng tình vì cho rằng đây không phải tuổi thai thật. Đúng như vậy, ngày thụ thaithật không phải là ngày có kinh đầu tiên mà là những ngày giữa của chu kỳ kinh.Tuy nhiên, cách tính này được chấp nhận vì không mấy ai biết chắc ngày mình cóthai. Cách tính này khá thuận lợi khi thai phụ có chu kỳ kinh nguyệt đều. Cũng căn cứ vào ngày đầu kỳ kinh cuối cùng mà thầy thuốc có thể đưa radự kiến ngày sinh. Cách tính như sau: tháng cộng thêm 9, ngày cộng thêm 7(không phải 10, do có những tháng 31 ngày). Với cách tính này thì dự kiến sinhcủa thai phụ trên là: tháng 1 = 1 + 9 = 10, ngày 1 + 7 = 8. Ngày dự kiến sinh là 8tháng 10 năm 2003. Đây không phải là ngày sinh thật mà chỉ là ngày dự kiến sinh.Với giới hạn này, nếu sau ngày dự kiến sinh chưa thấy chuyển dạ được gọi là thaiquá ngày sinh hay đầy đủ gọi là thai quá dự kiến sinh. Những thai này sẽ đượctheo dõi với một chế độ khác và thời gian hẹn tái khám cũng sẽ gần hơn. Dự kiến sinh được tính theo ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng. Đến ngàydự kiến sinh, người phụ nữ không có kinh khoảng 40-41 tuần. Như vậy tuổi thai là40-41 tuần. Trên thực tế không phải thai phụ nào cũng chuyển dạ đúng vào ngàydự kiến sinh. Nếu cuộc chuyển dạ xảy ra ở tuổi thai 38- 42 tuần được coi là thai đủtháng. Thai nhi dưới 38 tuần được coi là non tháng. Thai nhi trên 42 tuần sẽ đượctính là thai già tháng. Các trường hợp không nhớ ngày kinh sẽ căn cứ vào siêu âm 3 tháng cuối đểxác định tuổi thai và dự đoán ngày sinh. Chú ý một điều rằng, siêu âm 3 thángcuối cho phép sai số 3 tuần. Như vậy, không nên lấy siêu âm 3 tháng cuối để dựkiến ngày sinh. Siêu âm, căn cứ vào các phép đo chiều dài xương để đánh giá tuổithai, thông thường là đường kính lưỡng đỉnh (2 xương đỉnh), chiều dài xươngđùi… Hai thai phụ sinh con đủ tháng, nhưng một người sinh 2.500g, một ngườisinh 4.000g, không thể nói tuổi thai 2.500g nhỏ hơn thai 4.000g. Xử trí thai quá ngày Thai già tháng sinh ra sẽ gặp nhiều rủi ro hơn thai đủ tháng. Sẽ không thểnói những thai này cứng cáp hơn được. Ta hình dung các thai này giống như ngườigià yếu, không khỏe như những người trưởng thành. Trao đổi chất giữa mẹ và thainhi ở những thai già tháng kém đi, cung cấp dinh dưỡng và oxy thiếu. Rất hay gặphiện tượng chết thai trong tử cung. Khi ra đời, các thai già tháng hay gặp các bệnhvề đường hô hấp, điều nhiệt… nguy cơ tử vong cũng cao. Nhưng không phải thaiquá ngày sinh nào cũng sẽ là thai già tháng, sẽ yếu. Chúng ta có thể hiểu nhưkhông phải người cao tuổi nào cũng yếu. Siêu âm là một phương pháp để theo dõithai quá dự kiến sinh. Lượng nước ối là căn cứ chính để theo dõi. Nếu kết quả siêu âm trả lời lượng nước ối trung bình hay bình thường, cácthai phụ sẽ được hẹn tái khám sau 24-48 giờ. Nếu lượng nước ối thấp, thai phụ nênvào bệnh viện theo dõi. Một vài trường hợp lượng nước ối quá ít, phải mổ lấy thaingay, còn lại đa số sẽ được thực hiện một thử nghiệm (test). Cách thử như sau:thai phụ sẽ được kích thích tạo cơn co tử cung giống như chuyển dạ. Nếu thai nhichịu đựng được, coi như thử nghiệm âm tính, thai phụ tiếp tục theo dõi chờ chuyểndạ và làm thử nghiệm này sau 24-48 giờ. Các thai phụ này vẫn có thể sinh theo đường tự nhiên. Nếu thai nhi khôngchịu đựng được, biểu hiện bằng những thay đổi bất thường của nhịp tim thai, thửnghiệm có kết quả dương tính. Thai nhi sẽ được lấy ra bằng phẫu thuật. Các trường hợp không nhớ kỳ kinh cuối, khi siêu âm nghi ngờ đủ thángcũng nên vào bệnh viện theo dõi như vậy. Siêu âm màu ra đời cho phép đánh giádòng máu chảy trong cuống rốn, tử cung… giúp cho chẩn đoán thai già tháng,thuận lợi hơn. Sự trao đổi chất giữa mẹ và thai nhi thông qua bánh nhau, dây rốnthay đổi, tiên lượng xấu cho thai, việc lấy thai sẽ đặt ra. Siêu âm màu ứng dụng rấthiệu quả trước các trường hợp nghi ngờ quá ngày sinh kết hợp suy dinh dưỡngtrong tử cung. Siêu âm màu khác siêu âm 3 chiều, nhưng đây cũng là một loại máysiêu âm đắt tiền, không phải cơ sở y tế nào cũng có được. Ứng dụng siêu âm màucho thai quá ngày sinh chưa rộng rãi. Tóm lại, thai quá dự kiến sinh chưa hẳn đã là thai già tháng. Không nên lolắng thái quá để rồi gây áp lực buộc ...