A Cancer Prevention Outreach in Santee

"A concerned husband asked what to do when his wife was found with a mass in the breast". (Tạm dịch "Một người chồng hỏi phải làm gì khi bà vợ có cục ở vú?") Đây là một vấn đề thường gặp, nên xin lạm bàn: Đặt vào địa vị một nguời "bệnh", Tôi có thử vào Google, và đặt câu hỏi như sau "I found a lump in my breast, what should I do ?". Dĩ nhiên có nhiều bài hiện lên ngay tức thì, nhưng liếc qua hai mươi bài đầu tiên, không có bài nào thoả đáng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
A Cancer Prevention Outreach in Santee A Cancer Prevention Outreach in Santee A concerned husband asked what to do when his wife was foundwith a mass in the breast. (Tạm dịch Một người chồng hỏi phải làm gì khibà vợ có cục ở vú?) Đây là một vấn đề thường gặp, nên xin lạm bàn: Đặt vào địa vị mộtnguời bệnh, Tôi có thử vào Google, và đặt câu hỏi như sau I found alump in my breast, what should I do ?. Dĩ nhiên có nhiều bài hiện lên ngaytức thì, nhưng liếc qua hai mươi bài đầu tiên, không có bài nào thoả đánglắm, đa số chỉ nhắc đi khá m BS ngaỵ. Lại đặt thử câu hỏi Work up of a breast lump (Cách định bệnh - khicó - một cục trong vú) cũng không tìm được một vài articles ngắn gọn đithẳng vào vấn đề. Đến khi đặt câu hỏi Breast lump diagnosis thì có một số articles kháhơn hiện lên, và đến khi chọn for health care professionals thì có được mộtvài articles đáng để ý, nhưng tin tức cũng chỉ tổng quát mà thôi. Đây chỉ là một cách thử xem dùng In tờ Nét - với lối tìm kiếm -search- hiện tại cho những kết quả như thế nào - Dĩ nhiên đối với các chuyênviên, họ phải vào các data bases chuyên môn. (Về phiá bệnh nhân) Các bài này quá khái quát, hoặc lại dùng từ ngữquá chuyên môn, càng đọc càng thêm khó nghĩ và vẫn bắt buộc b.nhân phảinói chuyện thẳng với y sĩ. (Về phiá y sĩ) các dữ kiện tìm thấy theo lối này hoàn toàn không đủ đểđịnh bệnh hay chữa bệnh. Trong tất cả các nhà thương đều có Tumor Boards, và những cases vềung thư đều được đưa ra trình hàng tuần, có sự hiện diện của chuyên viêncác ngành: Primary doctors trình bệnh sử, radiologist, nuclear medicinechiếu phim cho mọi người xem xét, rồi có ý kiến của các BS Medicaloncologist, surgical oncologist, gynecologic oncologist, radiation oncologist,hoặc các subspecialties cuả surgery ear nose and throat, urology, thoracicsurgery, etc… Pathologists sau đó sẽ chiếu kính biopsy (histopathology,cytology etc) cho mọi người thấỵ. Rồi mọi người sẽ bàn bạc về cách chữa trị... Nói riêng về bệnh vú: điểm khởi đầu thường có thể từ môt trong 3nguồn gốc: (1) Phim chụp vú hàng năm nói là đáng nghi ngờ (suspicious). (2) Bệnh nhân tự khám thấy một cục ở vú, lo ngại, đến y sĩ hỏi ý kiến. (3) Y Sĩ trong khi khám thông thường rờ (palpated) thấy một cục ở vúmà bệnh nhân không rờ thấy. Bước kế tiếp ở tất cả các bnhân này là làm mammogram tức thì, chụpphim theo lối cổ điển (diagnostic mammogram) hoặc trong vòng một nămqua, nay có máy làm digital mammogram, phim rõ hơn, đọc có phần dễ hơn. Sau đó, đến siêu âm cuả vú (ultrasound) để xem vết (lesion) đó cóđáng lo ngại hay không. Thật sự ra Radiologist sẽ đọc cả mammogram vàUltrasound so sánh qua lại, và quyết định khuyến cáo có nên làm gì tiếp tụchay không, hoặc chỉ đề nghị chụp phim lại trong vòng 3 hay sáu tháng đểtheo dõi. Nếu radiologist khuyến cáo nên tiếp tục work up (tìm bệnh), thìbước kế tiếp sẽ là biopsy hoặc aspiration dưới sự hướng dẫn của ultrasound(ultrasound - guided biopsy). Lắm khi phải làm stereotactic needle biopsy (vì có khi không nhìnthấy được bằng siêu âm). Nhiều khi biopsy bằng kim (needle aspiration orneedle biopsy) thất bại, hoặc biopsy bằng kim rồi mà vẫn còn có nghi ngờ,thì lúc đó gửi sang surgery để cắt hẳn cục ấy ra (open biopsy) (excisionalbiopsy). Đối với những cases khó, trong hơn một năm qua, nay đã có nhiềunhà thương dùng MRI (magnetic resonance imaging) để chụp phim vú. Kinh nghiệm riêng ở vùng này cho thấy hiện nay vẫn còn thiếuradiologists đã được huấn luyện chuyên môn để đọc MRI vú cho nên việcđọc các phim này hiện nay vẫn còn hơi chậm (hiện nay tại vùng này, vềMRI vú, vì còn hơi mới, cho nên thường cần ý kiến cuả 2 radiologists). MRI có lợi là có khi tìm thấy được những vết (lesions) không thấyđược bằng digital mammograms hay ultrasound (vì thế làm cho dự tính chữabệnh (plan of treatment) thay đổi hẳn, đặc biệt là có khi MRI tìm ra thêmung thư nữa ở vú BÊN KIA (contralateral breast): trường hợp này thì rõ rànglà chữa trị sẽ khác với ung thư chỉ có ở một bên (bên đây) của vú. Bài trên chỉ nói về cách định bệnh – work up- khi thấy một cục ở vú,mà chưa đả động gì đến vấn đề hạch ở nách (axillary nodes), giải phẫu đểlấy hạch ở nách ra (axillary dissection) hoặc vai trò của việc sinh thiết hạchchận cửa (sentinel node biopsy). Còn vấn đề chữa bằng radiation,chemotherapy, hoặc hormonal therapy thì quá rộng lớn, cần nhiều bài khác,và không thể nào nói xuể trong một bài ngắn ngủi này. Note: đây chỉ là một bài viết có tính cách thông tin và rất khái quát,các bệnh nhân cần phải nói chuyện thẳng với y sĩ điều trị hoặc y sĩ chuyênviên ung thư. Bs Nguyễn Tài Mai ...