Aneurysm - Động Mạch Nổi Phình.

Aneurysm, tạm dịch là động mạch nổi phình. Thành động mạch nổi phồng như bong bóng; tại nơi nổi phồng thành (wall) động mạch mỏng hơn bình thường và dễ vỡ khi áp suất lên cao. Tình trạng bất thường này gọi là aneurysm. Động mạch là mạch máu đem máu chứa dưỡng khí (oxygen rich blood) từ tim đến những bộ phận khác trong cơ thể. Khi động mạch phình lớn, tại nơi này thành động mạch rất mỏng nên dễ vỡ, và khi vỡ gây xuất huyết trong cơ thể, đưa đến tử vong. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Aneurysm - Động Mạch Nổi Phình.Aneurysm - Động Mạch Nổi Phình.Aneurysm, tạm dịch là động mạch nổi phình.Thành động mạch nổi phồng như bong bóng; tại nơi nổi phồng thành (wall) động mạchmỏng hơn bình thường và dễ vỡ khi áp suất lên cao. Tình trạng bất thường này gọi làaneurysm. Động mạch là mạch máu đem máu chứa dưỡng khí (oxygen rich blood) từ timđến những bộ phận khác trong cơ thể. Khi động mạch phình lớn, tại nơi này thành độngmạch rất mỏng nên dễ vỡ, và khi vỡ gây xuất huyết trong cơ thể, đưa đến tử vong.Hầu hết aneurysm xuất hiện tại động mạch vành (aorta), động mạch lớn nhất trong cơ thể.Động mạch vành bắt đầu từ tâm thất trái đi suốt cơ thể qua lồng ngực và bụng, aneurysmtại lồng ngực có tên là thoracic aortic aneurysm (TAA); aneurysm tại bụng có tên làabdominal aortic aneurysm (AAA).Aneurysm có thể xuất hiện tại bất cứ động mạch nào trong cơ thể, trong não bộ, tim, ruột,chân tay… Khi một aneurysm trong não bộ vỡ, gây xuất huyết tạo ra đột quỵ (stroke).Khoảng 15,000 người Hoa Kỳ chết mỗi năm vì vỡ aneurysm tại bụng; chứng xuất huyếtnày là nguyên nhân thứ 10 gây tử vong cho những nam nhân trong tuổi 50 trở lên.Nhiều trường hợp aneurysm có thể ngăn ngừa tử vong nếu chẩn đoán sớm và chữa trị kịpthời. Trước khi một aneurysm nở lớn và tạo ra triệu chứng, bác sĩ cần tìm kiếm dấu vếtcủa aneurysm trong những người có tỷ lệ (dễ bị bệnh) cao: Những nam nhân trong tuổi65-75, hút thuốc lá trong cuộc đời (khoảng 100 điếu) cần được thử nghiệm để tìm kiếmaneurysm.Khi tìm thấy kịp thời, việc chữa trị aneurysm có thể bắt đầu bằng dược phẩm hoặc giảiphẫu. Bác sĩ có thể dùng dược phẩm để giảm nhịp tim và giảm huyết áp. Việc giảm nhịptim và huyết áp sẽ giảm cơ hội vỡ aneurysm.Một aneurysm lớn tại bụng nếu tìm thấy sớm, có thể chữa bằng giải phẫu, thay thế phầnđộng mạch bị mỏng, kết quả rất khả quan.Các loại aneurysm: Có 3 loại chính, aortic aneurysm (mỏng động mạch vành bao gồm cảaneurysm tại ngực và aneurysm tại bụng), cerebral aneurysm (mỏng động mạch não bộ),và peripheral aneurysm (mỏng động mạch ngoại biên như chân tay)Mỏng động mạch vành (aortic aneurysm) bao gồm TAA và AAA.I. Phình động mạch vành tại ngực -Thoracic Aortic Aneurysm (TAA)Khoảng 25% các loại aneurysm là TAA. Hầu hết TAA không gây triệu chứng, ngay cảkhi aneurysm nở rất lớn. Khoảng 50% bệnh nhân nhận ra một vài triệu chứng. TAA đượctìm thấy một cách tình cờ do việc sử dụng CT scan khi chẩn đoán các chứng bệnh khác.Trong loại TAA thường thấy, thành động mạch vành trở nên mỏng và khoảng động mạchgần tim phình nở lớn. Vì thế, van giữa tim và động mạch vành, aortic valve, không thểđóng kín và máu dội ngược về tim thay vì theo động mạch vành luân lưu đi khắp cơ thể.Hiếm hơn là loại TAA ở xa tim, loại aneurysm này thường do chấn thương tại ngực trongnhững tai nạn lưu thông.II. Phình động mạch vành tại bụng - Abdominal Aortic Aneurysm (AAA)Có 4 loại phình động mạch vành tại bụng (AAA). AAA có thể phình to mà gây khônggây triệu chứng. Khoảng 20% các AAA bị vỡ. Hình A: động mạch vành bình thường. Hình B: phình động mạch vành tại ngực, TAA (nằm sau trái tim). Hình C: phình động mạch vành tại bụng, AAA, bên dưới động mạch thận.III. Phình động mạch não bộ - Cerebral AneurysmAneurysm xuất hiện tại động mạch trong não bộ gọi là cerebral aneurysms, đôi khi cònđược gọi là: “berry aneurysms” vì những chỗ nổi phình này có kích thước của một tráidâu nhỏ (berry). Hầu hết các aneurysm tại não bộ không tạo triệu chứng cho đến khiphình lớn, bắt đầu rỉ máu, hoặc vỡ. Hình trên minh họa hình ảnh thường thấy của aneurysm tại não bộ.Khi aneurysm vỡ, xuất huyết trong não bộ gây đột quỵ. Dấu hiệu và triệu chứng bao gồmcơn nhức đầu dữ dội xuất hiện thình lình, buồn nôn, ói mửa, cổ đông cứng, bại xuội mộtphần cơ thể, cấm khẩu không nói được, và ngay cả bất tỉnh, hôn mê hoặc tử vong. Sựnguy hiểm của aneurysm trong não bộ tùy thuộc vào kích thước, và vị trí tại não bộ, rỉmáu hay vỡ, và tuổi tác cũng như tình trạng sức khỏe toàn diện.IV. Mỏng động mạch ngoại biên - Peripheral AneurysmAneurysm xuất hiện tại những động mạch khác, ngoài động mạch vành và động mạch tạinão bộ, được gọi là phình động mạch ngoại biên. Những aneurysm thường thấy là làđộng mạch nằm phía sau đùi, tại hốc đầu gối (popliteal artery), động mạch tại háng(femoral artery), và động mạch tại cổ (carotid artery).Phình động mạch ngoại biên không thường vỡ nhưng dễ bị đông máu (đóng cục). Khimáu cục theo dòng luân lưu đến động mạch nhỏ hơn sẽ gây nghẽn động mạch. Khianeurysm ngoại biên nở lớn đủ để đè lên các cấu trúc lân cận như tĩnh mạch, thần kinh sẽgây đau đớn, tê dại và sưng phù.Nguyên nhânAneurysm có thể do thành động mạch trở nên cứng và thu hẹp, atherosclerosis. Khiatherosclerosis tiếp diễn, thành động mạch trở nên dày, hư hoại và mất dần màng lótmạch máu. Phần động mạch hư hại này có thể bị kéo dài hoạt nổi phình dưới áp suất củadòng máu, tạo ra aneurysm.Aneurysm cũng có thể xuất hiện do sự cao huyết áp kinh niên.Chứng phình động mạch ngực có thể do chấn thương tại ngựcChứng Marfan, mô liên kết không hoạt động bình thường, cũng có thể gây aneurysmĐôi khi, do nhiễm trùng như bệnh giang mai cũng gây aneurysm, hoặc do viêm mạchmáu, vasculitis.Ai là người dễ bị aneurysm?Nói chung, nam phái bị aneurysm với tỷ lệ cao gấp 5-10 lần so với nữ phái, và AAA làloại aneurysm thường thấy nhất.Tỷ lệ aneurysm gia tăng với tuổi tác, thường xuất hiện trong tuổi 60-80. Phình động mạchngoại biên xảy trong tuổi 60-80, Phình động mạch não bộ có thể xảy ra trong tuổi 35-60dù rất hiếm.Những yếu tố gia tăng tỷ lệ:• Atherosclerosis, gia tăng mảng mỡ đóng trên thành động mạch.• Hút thuốc lá: người hút thuốc lá có tỷ lệ cao gấp 8 lần so với người không hút thuốc lá.• Mập phì.• Gia đình, thân nhân bị aneurysm, bệnh tim mạch hoặc những chứng bệnh về mạchmáu.• Một số bệnh tật có thể làm “yếu” (mỏng) thành động mạch vành ...