Ảnh hưởng của điều tiết các hồ chưa thương lưu đến dòng chảy kiệt cấp nước vùng hạ du sông Cả

Để phục vụ phát triển kinh tế xã hội cho các địa phương trên lưu vực, một số hồ chứa trên thượng lưu đã và đang được xây dựng với mục đích cấp nước trong mùa khô, cắt lũ trong mùa m ưa và phát điện. Kết quả tính toán thủy lực mô tả dòng chảy kiệt trong mạng sông ứng với các phương án điều tiết và các tần suất khác nhau để làm cơ sở cho việc đề xuất giải pháp phù hợp, đảm bảo cấp nước cho việc phát triển nông nghiệp, thủy sản, các ngành kinh tế và môi trường.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ảnh hưởng của điều tiết các hồ chưa thương lưu đến dòng chảy kiệt cấp nước vùng hạ du sông Cả KHOA HỌC CÔNG NGHỆ ẢNH HƯỞNG CỦA ĐIỀU TIẾT CÁC HỒ CHƯA THƯƠNG LƯU ĐẾN DÒNG CHẢY KIỆT CẤP NƯỚC VÙNG HẠ DU SÔNG CẢ PGS.TS. Nguyễn Q uang Trung ThS. Lương Ngọc Chung Viện Nước, Tưới tiêu và Môi trường Tóm tắt: Sông Cả đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội của hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh. Tổng lượng nước trung bình hàng năm vào khoảng 21 đến 23 tỷ m ét khối. Tuy nhiên mùa khô kéo dài trong 9 tháng, lượng nước chỉ chiếm khoảng 25 đến 30%, đặc biệt trong các tháng III và IV mực nước sông hạ xuống rất thấp đã ảnh hưởng lớn đến việc cấp nước cho các ngành kinh tế. Để phục vụ phát triển kinh tế xã hội cho các địa phương trên lưu vực, một số hồ chứa trên thượng lưu đã và đang được xây dựng với mục đích cấp nước trong mùa khô, cắt lũ trong mùa m ưa và phát điện. Kết quả tính toán thủy lực m ô tả dòng chảy kiệt trong mạng sông ứng với các phương án điều tiết và các tần suất khác nhau để làm cơ sở cho việc đề xuất giải pháp phù hợp, đảm bảo cấp nước cho việc phát triển nông nghiệp, thủy sản, các ngành kinh tế và môi trường. Summary: Ca River plays an important role in socio-econom ic development of Nghe An and Ha Tinh provinces. Total annual discharge is about of 21 to 23 m illion m 3. However, in 9 m onths of dry season, water discharge occupies of 25 to 30% only, especially in March and April, water level drops down very low which impact to water supply for econom ic sectors. In order to develop socio-econom ic in the basin, reservoirs in upstream have been built for flood control in rainy season, water supply in dry season and electricity generation. Results of hydraulic sim ulation with the operation options and frequencies to determine proper m easures for ensuring water supply in dry season in lower river basin. I. ĐẶT VẤN ĐỀ1 nhưng phân bố không đều theo thời gian. Trong Sông Cả là m ột hệ thống sông liên quốc gia, có ba tháng mùa m ưa tổng lượng dòng chảy chiếm tổng diện tích tự nhiên toàn lưu vực là tới 15-16 tỷ m3, trong khi đó mùa khô 9 tháng 27.200km 2, trong đó phần diện tích nằm trên đất tổng lượng dòng chảy chỉ từ 6-7 tỷ m3 làm cho Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào là 9.470km2, m ực nước trên sông bị hạ thấp, mặn xâm nhập trên đất Việt Nam 17.730km2. Sông Cả gồm sâu và ảnh hưởng lớn đến khả năng khai thác nhiều nhánh sông nhỏ nhập lưu như sông Hiếu, của các công trình thủy lợi dọc sông gây nên sông Giăng, sông La (bao gồm Ngàn Sâu, Ngàn tình trạng hạn hán, mất mùa và khó khăn trong Phố). Vùng hưởng lợi từ hệ thống sông Cả và việc cấp nước cho các ngành kinh tế. cũng là vùng chịu tác động của nguồn nước sông Mục đích của nghiên cứu này là tính toán thuỷ Cả nằm chủ yếu ở hạ du sông thuộc địa bàn của lực nhằm xác định mực nước, lưu lượng mùa hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh. kiệt cho hệ thống sông Cả nhằm mô tả chế độ Mặc dù diện tích lưu vực sông Cả rất lớn, dòng chảy mùa kiệt trong mạng sông ứng với nguồn nước khá dồi dào, trung bình m ột năm các tần suất thiết kế 75%; 85% và 90% cho tải ra biển tổng lượng nước từ 21-23 tỷ m3 giai đoạn hiện tại và năm 2020 trong các trường hợp có sự tham gia điều tiết các hồ Người phản biện: chứa thượng lưu để làm cơ sở cho việc đề xuất Ngày nhận bài: giải pháp phù hợp, đảm bảo cấp nước cho việc Ngày thông qua phản biện: phát triển nông nghiệp, thủy sản, các ngành Ngày duyệt đăng: TẠP CH Í KH OA H ỌC VÀ CÔN G N GH Ệ TH ỦY LỢI SỐ 20 - 2014 43  KHOA HỌC CÔNG NGHỆ kinh tế và môi trường. Choang, sông Trai, suối Rộ, sông Rào Gang, sông Cầu Nậy… II. PHẠM VI NGHIÊN CỨU Phạm vi nghiên cứu bao gồm: Sông Cả (toàn III. ĐẶC ĐIỂM DÒNG CHÍNH SÔNG CẢ bộ dòng chính thuộc Việt Nam ), toàn bộ lưu Đặc trưng hình thái lưu vực sông Cả được thể vực sông Hiếu, sông Giăng, Sông La (bao gồm hiện qua các chỉ tiêu đánh giá lưu vực như 2 nhánh là Sông Ngàn sâu, Ngàn Phố) và các Bảng 1. nhánh sông suối nhỏ: Huổi Nguyên, Khe Bảng 1: Đặc trưng hình thái m ột số lưu vực sông TT Luu vực F Lsôn Độ cao Độ Bbq Mật số Hệ số Hệ số (km2) g bq(m) dốc km /k lưới không hình (km ) bqlv m2 sông đối dạng ...