Ảnh hưởng của một số yếu tố môi trường và giá thể đến sinh trưởng của cây lan Dendrobium Hybrid in Vitro

Để cung cấp nguyên liệu cho việc mở rộng trồng lan ở quy mô thương mại, các nhà khoa học đã ứng dụng công nghệ nuôi cấy in vitro vào công tác nhân giống. Phương pháp này đã được ứng dụng rất hiệu quả trong việc nhân giống và lai tạo các loài lan. Trong bài bào này, chúng tôi trình bày kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của một số các yếu tố môi trường, giá thể đến sinh trưởng của cây lan Dendrobium hybri in vitro.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ảnh hưởng của một số yếu tố môi trường và giá thể đến sinh trưởng của cây lan Dendrobium Hybrid in Vitro T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 3(43)/N¨m 2007 ẢNH HƯỞNG CỦA MỘT SỐ YẾU TỐ MÔI TRƯỜNG VÀ GIÁ THỂ ĐẾN SINH TRƯỞNG CỦA CÂY LAN DENDROBIUM HYBRID IN VITRO Nguyễn Thị Tâm (Trường Đại học Sư phạm – ĐH Thái Nguyên) Vũ Thị Lan - Nguyễn Thành Luân (Khoa KH Tự nhiên &Xã hội- ĐH Thái Nguyên) 1. Mở đầu Cây lan Dendrobium thuộc họ Orchidaceae - bộ Orchidales - phân lớp Ngọc lan Magnoliidae - lớp Ngọc lan Magnoliopsida - Ngành hạt kín Magnoliophyta [1]. Đây là loài cây trồng thường có hoa to màu sặc sỡ rất đẹp. Lan Dendrobium thuộc một trong những giống lớn. Chúng là cây lai có sức chống chịu tốt. Có hai dạng Dendrobium lai (dendrobium hybrid) chính thường gặp là Den. phalaneopsis và Den. Nobile. Lan Den. hybrid có màu sắc đa dạng nhưng thường gặp nhất là màu hồng và tía [5]. Lan Den. hybrid có số lượng đông đảo, các loài phân bố ở những khu vực khác nhau thuận lợi cho quá trình tìm tòi sưu tập cũng như tạo ra sự phong phú đa dạng cho các nhà sưu tập hoa lan. Lan Den. hybrid là loại lan phong phú đa dạng về số lượng và chủng loại lẫn màu sắc lại có sức chống chịu tốt, dễ chăm sóc [2]. Để cung cấp nguyên liệu cho việc mở rộng trồng lan ở quy mô thương mại, các nhà khoa học đã ứng dụng công nghệ nuôi cấy in vitro vào công tác nhân giống. Phương pháp này đã được ứng dụng rất hiệu quả trong việc nhân giống và lai tạo các loài lan. Trong bài bào này, chúng tôi trình bày kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của một số các yếu tố môi trường, giá thể đến sinh trưởng của cây lan Dendrobium hybri in vitro. 2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu * Đối tượng nghiên cứu Cây lan Dendrobium hybrid được phòng Công nghệ tế bào, Khoa Sinh – KTNN, Trường Đại học Sư phạm, Đại học Thái Nguyên cung cấp. Mẫu vật dùng cho nuôi cấy là cây con in vitro ở độ tuổi nhân nhanh. * Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu Để nghiên cứu ảnh hưởng của các thành phần môi trường khác nhau đến quá trình phát sinh hình thái và tăng cường hệ số nhân chồi của cây lan Dendrobium hybrid, chúng tôi sử dụng môi trường VW (Vacin Went) có bổ sung đường sacaroza 20 g/l, thạch 9 g/l, nước dừa 100 ml/l, than hoạt tính 2 g/l, và các chất kích thích sinh trưởng như NAA, BAP, kinetin. Cụ thể là: - Nghiên cứu ảnh hưởng của BAP và kinetin lên sự sinh trưởng và phát triển - Nghiên cứu ảnh hưởng của NAA và cytokinin đến sự sinh trưởng và phát triển - Nghiên cứu ảnh hưởng của NAA đến khả năng tạo rễ của - Nghiên cứu ảnh hưởng của nền giá thể tới tốc độ sinh trưởng phát triển Các chỉ tiêu đánh giá: Hệ số nhân chồi (lần), hệ số tạo lá (lần), tỷ lệ cây sống (%). Kết quả nghiên cứu được chúng tôi xử lí theo phương pháp thống kê sinh học trên phầm mềm Excel. 3. Kết quả và thảo luận * ¶nh h−ëng cña BAP vµ kinetin ®Õn sù sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña lan Dendrobium hybrid in vitro Mỗi quá trình phân chia phân hoá tế bào và phân hoá cơ quan thực vật đều cần được điều tiết bởi chất kích thích sinh trưởng (KTST). Đây là nhóm chất có vai trò quan trọng để có thể 106 T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 3(43)/N¨m 2007 chủ động điều khiển quá trình phát sinh hình thái của thực vật trong quá trình nuôi cấy in vitro. BAP và kinetin là chất KTST thuộc nhóm cytokinin có tác dụng kích thích sự phân bào và tái sinh đều mạnh mẽ từ mô nuôi cấy Để tìm hiểu ảnh hưởng của BAP và kinetin tới sự sinh trưởng và phát triển của lan Dendrobium hybrid (Den. Hybrid) nuôi cấy in vitro chúng tôi đã bổ sung vào môi trường nền VW 20g/l sacaroza, 9 g/l thạch, 100 ml/l nước dừa, NAA 0,2 mg/l và BAP hoặc kinetin ở các nồng độ khác nhau (1.0; 2.0; 3.0 mg/l). Kết quả thí nghiệm thu được sau 3 tuần và 6 tuần nuôi cấy được thể hiện ở bảng 1 và bảng 2. Bảng 1: Ảnh hưởng của BAP lên sự sinh trưởng và phát triển của lan Den. hybrid in vitro Chỉ tiêu sinh trưởng Nồng độ BAP (mg/l) Hệ số nhân chồi (lần) 3 tuần 6 tuần Hệ số tạo lá (lần) 3 tuần 6 tuần Đối chứng 1 2 0,4 ± 0,021 1,5 ± 0,01 1,89 ± 0,008 0,5 ± 0,022 1,66 ± 0,012 2,0 ± 0,009 0,7 ± 0,016 1,37 ± 0,017 2,1 ± 0,031 0,76 ± 0,019 1,5 ± 0,019 2,61 ± 0,037 3 1,75 ± 0,009 1,83 ± 0,012 2,0 ± 0,021 2,3 ± 0,031 Kết quả trình bày ở bảng 1 cho thấy khi bổ sung BAP nồng độ từ 1-3 mg/l thì hệ số nhân chồi và tạo lá mới cao hơn hẳn so với đối chứng .Các chồi hình thành phát triển tốt về chiều cao, thân chồi mập, có lá dày, xốp, to bản. Đối với hệ số nhân chồi cho thấy khi bổ sung BAP nồng độ từ 1-3 mg/l thì hệ số nhân chồi cao hơn hẳn so với đối chứng. Sau 3 tuần nuôi cấy hệ số nhân chồi ở đối chứng chỉ đạt 0,4 trong khi có bổ sung BAP nồng độ 1 ; 2 ; 3 mg/l có hệ số nhân chồi đạt lần lượt là 1,5 ; 1,89 ; 1,75. Sau 6 tuần, hệ số nhân chồi tiếp tục tăng so với 3 tuần, lần lượt đạt là 1,66 ; 2,0 ; 1,83. Như vậy, môi trường có nồng độ BAP 2mg/l cho hệ số nhân chồi cao nhất. Đối với sự tạo lá mới, khi bổ sung BAP với nồng độ 1; 2 ; 3 mg/l thì hệ số tạo lá mới cũng tăng rõ rệt so với đối chứng. Sau 3 tuần nuôi cấy, hệ số tạo lá đạt lần lượt là 1,37; ...