Ảnh hưởng của nhiệt độ tăng do biến đổi khí hậu đến các thông số thủy văn và thành phần cân bằng nước tại lưu vực Dong Ér, Hungary

Bài viết Ảnh hưởng của nhiệt độ tăng do biến đổi khí hậu đến các thông số thủy văn và thành phần cân bằng nước tại lưu vực Dong Ér, Hungary xem xét ảnh hưởng của nhiệt độ tăng đến các thông số thủy văn và các thành phần cân bằng nước, dựa trên kết quả mô phỏng của các kịch bản. Kết quả mô phỏng năm 2018 sẽ là số liệu tham khảo để làm cơ sở so sánh độ nhạy của của việc biến đổi số liệu nhiệt độ đầu vào đến các thông số thủy văn và thành phần cân bằng nước trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ảnh hưởng của nhiệt độ tăng do biến đổi khí hậu đến các thông số thủy văn và thành phần cân bằng nước tại lưu vực Dong Ér, Hungary ẢNH HƯỞNG CỦA NHIỆT ĐỘ TĂNG DO BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐẾN CÁC THÔNG SỐ THỦY VĂN VÀ THÀNH PHẦN CÂN BẰNG NƯỚC TẠI LƯU VỰC DONG-ÉR, HUNGARY Trần Quang Hợp1, 2 1 Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội 2 Đại học Szeged, Hungary Tóm tắt Các hiện tượng thời tiết cực đoan và biến đổi khí hậu đang xảy ra thường xuyên hơn ở khuvực Trung Âu, trong đó có Hungary. Trong tương lai gần, các hiện tượng như hạn hán, mưa lớnsẽ gia tăng và biến đổi khó lường hơn trước, gây nên những thiệt hại nghiêm trọng đến tài nguyênnước của địa phương. Kết quả nghiên cứu về biến đổi khí hậu cho thấy, các hiện tượng thời tiếtcực đoan sẽ khó dự báo hơn trước, đặc biệt là trong bối cảnh số liệu thực đo còn thiếu. Để có thểđánh giá ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến môi trường và các hoạt động kinh tế - xã hội cần phảinghiên cứu, tìm hiểu mối quan hệ tổng hợp giữa các thông số, như: bốc thoát hơi, dòng chảy, độthấm, nước mặt, nước ngầm và các quá trình thủy văn. Đây là những thông số cơ bản hình thànhnên cân bằng nước của khu vực. Trong bài nghiên cứu này, tác giả đã thiết lập lại một số các sốliệu đầu vào và phát triển thêm mô hình MIKE SHE do DHI Hungary thiết lập, nhằm mục đích môphỏng các quá trình thủy văn và cân bằng nước tại lưu vực Dong-ér, thuộc Hungary. Quá trìnhthực hiện nghiên cứu đã sử dụng phương pháp one-at-time để phân tích độ nhạy của các số liệuđầu vào. Cụ thể là số liệu nhiệt độ đầu vào đã được gia tăng phù hợp với các kịch bản biến đổi khíhậu và các số liệu đầu vào khác vẫn giữ nguyên theo mô hình cơ sở của năm 2018. Bài báo xemxét ảnh hưởng của nhiệt độ tăng đến các thông số thủy văn và các thành phần cân bằng nước, dựatrên kết quả mô phỏng của các kịch bản. Kết quả mô phỏng năm 2018 sẽ là số liệu tham khảo đểlàm cơ sở so sánh độ nhạy của của việc biến đổi số liệu nhiệt độ đầu vào đến các thông số thủyvăn và thành phần cân bằng nước trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Từ khóa: Kênh Dong-ér; MIKE SHE; Phân tích độ nhạy; Cân bằng nước. Abstract Effects of temperature increase by climate change on hydrological parameters and water balance composition in Dong-ér basin, Hungary Extreme weather and climate changes are emerging more frequently in Central Europe,Hungary, and in the near future the increase in prolonged droughts, high-intensity precipitationevents and the temporal variations of precipitation are expected, which may increase the magnitudeof local water damages. As a result of climate change, these extreme weather events will be morefrequent, however it is difficult to predict them, as until now insufficient number of observationsare available on smaller watercourses and on refined territorial water balances. For the futureassessment of the environmental and economic impacts of climate change, it is essential to explorethe integrated relationship of evapotranspiration, runoff, infiltration, surface and subsurfacewaters, and other hydrological processes, which can fundamentally describe regionally the watermanagement conditions. In this research, an earlier study on the catchment area of the maincanal of the Dong-ér Brook is pursued to continue the development of the MIKE SHE model in amore complex manner. During the research process, one-at-time method was used to analyze thesensitivity of the input data. Specifically, the input temperature data has been increased in line withclimate change scenarios and other input data do not change according to the base simulation of Nghiên cứu chuyển giao, ứng dụng khoa học công nghệ trong sử dụng hợp lý tài nguyên, 533 bảo vệ môi trường và phát triển bền vững2018. Based on simulation results of scenarios, considering the influence of temperature rise onhydrological parameters and water balance components. Using data from 2018 as reference, thesensitivity of the changes in daily mean temperature has been assessed to estimate the effects of thefuture climate change on hydrological parameters and water balance components. Keywords: Dong-ér Brook; MIKE SHE; Sensitivity analysis; Water balance. 1. Giới thiệu Quản lý tài nguyên nước đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nhẹ các ảnh hưởng của biếnđổi khí hậu cực đoan. Hiện tượng khí hậu cực đoan có thể được nhận biết dưới hình thức khô hạnvới thời gian dài hơn, với cường độ lớn hơn và với tần suất thường xuyên hơn. Theo kết quả khảosát của Ladányi cùng các cộng sự (2014) tại miền Nam Hungary, hiện tượng khô hạn, thiếu nướcgây thiệt hại lớn hơn so với hiện tượng ngập úng. Cụ thể là biến đổi khí hậu, đặc biệt là khô hạnảnh hưởng trực tiếp đến phát triển bền vững ngành nông nghiệp, qua đó, ảnh hưởng gián tiếp đếnan ninh lương thực (Singh, 2014, Ladányi, 2010). Theo quan sát thực tế tại Hungary, cứ 10 năm lạicó 04 năm xảy ra hiện tượng khô hạn nghiêm trọng. Như vậy, cần phải có phương pháp tiếp cậnmang tính tổng hợp để có thể đánh giá từ nhiều góc nhìn khác nhau của mối quan hệ phức tạp giữacác quá trình thủy văn và các thành phần cân bằng nước. Để thực hiện điều này cần phải có giảipháp là ứng dụng công cụ là các mô hình tổng hợp. Nhiệm vụ này đã được ghi rõ trong Kế hoạchQuản lý lưu vực sông Tisza được ban hành bởi Tổng cục Quản lý nước Hungary (OVF) năm 2015. Với sự phát triển của ngành công nghệ thông tin, ứng dụng Hệ thống thông tin địa lý (GIS)và các mô hình thủy văn đã tạo điều kiện cho các nhà nghiên cứu có nhiều công cụ để thực hi ...