Ảnh hưởng của sóng đông đến mưa trên khu vực miền Trung

Sóng đông là nhiễu động sóng trong đới gió đông, có liên quan đến hoạt động của áp cao cận nhiệt Tây Thái Bình Dương. Sóng đông ảnh hưởng đến miền Trung Việt Nam, gây mưa trên khu vực. Phân tích số liệu mưa quan trắc 13 trạm khí tượng và số liệu phân tích lại NCEP/NCAR giai đoạn 2006 - 2014 cho thấy, sóng đông thường hoạt động ở mực 500 - 200mb, mạnh nhất 500 - 700mb, với những sóng có cường độ mạnh có thể xuống đến mực 700mb.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ảnh hưởng của sóng đông đến mưa trên khu vực miền TrungNghiên cứu ẢNH HƯỞNG CỦA SÓNG ĐÔNG ĐẾN MƯA TRÊN KHU VỰC MIỀN TRUNG Thái Thị Thanh Minh1, Lê Thị Thanh Tâm1, Thái Thị Mai Liên2 1 Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội 2 Trường Cao đẳng Sư phạm Nghệ An Tóm tắt Sóng đông là nhiễu động sóng trong đới gió đông, có liên quan đến hoạt độngcủa áp cao cận nhiệt Tây Thái Bình Dương. Sóng đông ảnh hưởng đến miền TrungViệt Nam, gây mưa trên khu vực. Phân tích số liệu mưa quan trắc 13 trạm khí tượngvà số liệu phân tích lại NCEP/NCAR giai đoạn 2006 - 2014 cho thấy, sóng đôngthường hoạt động ở mực 500 - 200mb, mạnh nhất 500 - 700mb, với những sóngcó cường độ mạnh có thể xuống đến mực 700mb. Sóng đông thường xuất hiện ởkhoảng 10 - 200N, trục sóng nghiêng về phía Đông, hướng Đông Bắc - Tây Nam,gió trước trục sóng có hướng Đông Bắc, sau trục sóng có hướng Đông Nam, sóngthường có dạng chữ “V” đảo ngược. Dạng chữ “V” xuất hiện rõ mực thấp chomưa lớn hơn dạng này xuất hiện mực cao. Độ hội tụ trước trục sóng có giá trị 0đến 2 (10-4 s-1), vùng phân kỳ xuất hiện sau trục sóng với giá trị 0 đến -1 (10-4 s-1).Thời gian kéo dài của sóng đông dao động 2 - 4 ngày đối với những đợt sóng đônghoạt động độc lập; 4 - 6 ngày đối với sóng đông kết hợp với không khí lạnh tầngthấp. Phân bố lượng mưa do ảnh hưởng của sóng đông khác nhau giữa các khuvực, tháng 7 và 8 ở Bắc và Trung Trung Bộ, tháng 9, 10 và 11 tại khu vực Trungvà Nam Trung Bộ. Trong đó, khu vực Trung Trung Bộ luôn có lượng mưa lớn nhất.Lượng mưa trung bình do các đợt sóng đông ảnh hưởng độc lập vào khoảng 20mm,trong trường hợp sóng đông có cường độ mạnh có thể đạt tới 60mm. Song khi sóngđông kết hợp với không khí lạnh tầng thấp, gây ra các đợt mưa to đến rất to trênkhu vực Trung và Nam Trung Bộ với lượng mưa trung bình của mỗi đợt dao động100 - 250mm. Từ khóa: GATE (Chương trình nghiên cứu khí quyển toàn cầu); ECMWF(Trung tâm dự báo thời tiết hạn vừa châu Âu); NCEP/NCAR (Trung tâm Quốc giaDự báo Môi trường/ Trung tâm Quốc gia nghiên cứu Khí quyển). Abstract The influence of easterly waves on rainfall in Central Vietnam Easterly waves are wavelike disturbances in tropical easterly winds, related tothe northward movement of western Pacific subtropical high pressure. Rainfall of thecentral Viet Nam is affected by easterly waves. The data used for this study are theNCEP/NCAR reanalysis for 2006-2014 and the rainfall data of 13 meteorologicalstations. We consider only the April-November period. Most easterly waves oftenform between 500 mb and 200 mb, the waves tend to be strongest at 300 mb and 200mb. Sometimes, the waves of the strong intensity can extend down to 700 mb. Easterlywaves tend to form between 10°N and 20°N. Waves generally tilt eastwardly. Theorientation of composite wave’s axis can shift to northeast - southwest. Winds aregenerally from the NE ahead of axis and SE behind the axis. Easterly waves havethe74 Tạp chí Khoa học Tài nguyên và Môi trường - Số 18 - năm 2017 Nghiên cứuinverted V shape. When the inverted “V” shape occurs clearly in the low-level, itwill rain more heavily than the upper level. Convergence occurs ahead of the waveaxis with the value from 0 to 2 (s-1), while behind the wave axis we see divergencewith the value from 0 to -1(s-1). The waves have a duration of 2-4 days or 4-6 dayswhen combined with cold air in the low-level. Rainfall affected by easterly wavesare varied in different regions of the central Viet Nam; in July and August, it rainsin the north and middle of Central Vietnam , from September to November, rainfalloccurs in the middle and south of central Viet Nam. In particular, it rains the mostin the middle of central Viet Nam. The average rainfall affected by independentwaves is about 20 mm and reaches 60mm with the highest wave’s intensity.. Whencombined with cold air in the low-level, easterly wave can cause heavy rain in themiddle and south of central Viet Nam with average rainfall from 100 to 250 mm. Keywords: GATE (Global Atmospheric Research Program); ECMWF(European Center for Medium Range Weather Forcasts); NCEP/NCAR (NationalCenters for Environmental Prediction/National Center for Atmospheric Research) 1. Mở đầu của sóng đông trên khu vực và mối liên Nhiễu động vùng nhiệt đới có thể hệ với mưa trên vùng duyên hải miềnxảy ra trên tất cả các quy mô thời gian. Trung, Việt Nam.Do tần suất xuất hiện cao và cường độ 2. Các nghiên cứu trong và ngoàilớn, các nhiễu động này ảnh hưởng rất nước về sóng đônglớn đến thời tiết/khí hậu, đặc biệt là thời Dunn (1940) là người nhậ ...