Áp dụng quy trình hình thành hành động trí óc của P.Ia.Galperin nhằm phát triển khả năng bảo toàn cho trẻ 5-6 tuổi

Bài viết tập trung phân tích kết quả khảo sát thực trạng mức độ bảo toàn khối lượng của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi, phân tích kết quả áp dụng quy trình các bước hình thành hành động trí tuệ của P.Ia.Galperin trong việc phát triển khả năng bảo toàn khối lượng ở trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tại thành phố Sơn La. Từ các nội dung phân tích, bài viết đưa ra những kết luận có ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục nhận thức, trí tuệ cho trẻ và giúp cho công tác chuẩn bị cho trẻ vào phổ thông đạt hiệu quả cao.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Áp dụng quy trình hình thành hành động trí óc của P.Ia.Galperin nhằm phát triển khả năng bảo toàn cho trẻ 5-6 tuổiHNUE JOURNAL OF SCIENCEEducational Sciences, 2018, Volume 63, Issue 5, pp. 130-136This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vnDOI: 10.18173/2354-1075.2018-0069ÁP DỤNG QUY TRÌNH HÌNH THÀNH HÀNH ĐỘNG TRÍ ÓCCỦA P.IA.GALPERIN NHẰM PHÁT TRIỂN KHẢ NĂNG BẢO TOÀN CHO TRẺ 5 - 6 TUỔIĐoàn Anh ChungKhoa Tiểu học - Mầm non, Trường Đại học Tây BắcTóm tắt. Bảo toàn được coi là yếu tố then chốt quyết định sự xuất hiện thao tác trí tuệ ở trẻ em.Bài viết tập trung phân tích kết quả khảo sát thực trạng mức độ bảo toàn khối lượng của trẻmẫu giáo 5 - 6 tuổi; phân tích kết quả áp dụng quy trình các bước hình thành hành động trítuệ của P.Ia.Galperin trong việc phát triển khả năng bảo toàn khối lượng ở trẻ mẫu giáo 5 - 6tuổi tại thành phố Sơn La. Từ các nội dung phân tích, bài viết đưa ra những kết luận có ýnghĩa quan trọng trong việc giáo dục nhận thức, trí tuệ cho trẻ và giúp cho công tác chuẩn bịcho trẻ vào phổ thông đạt hiệu quả cao.Từ khóa: Bảo toàn, bảo toàn khối lượng, thao tác trí tuệ, trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi, chuẩn bị chotrẻ vào lớp 1.1. Mở đầuVấn đề giáo dục nhận thức, trí tuệ cho trẻ 5 - 6 tuổi chuẩn bị vào lớp 1 là việc làm quan trọngvà cần thiết được gia đình, nhà trường và xã hội quan tâm. Trong quá trình phát triển trí tuệ của cánhân, giai đoạn 5 - 6 tuổi có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Đây là thời kì nền tảng cho việc hìnhthành các thao tác trí tuệ sau này.Có rất nhiều nghiên cứu về thao tác trí tuệ. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đều thống nhất vớinhững mô tả về việc hình thành các thao tác trí tuệ được rút ra từ các công trình nghiên cứu củaJ.Piaget và P.Ia.Galperin. J.Piaget cho rằng, bảo toàn là khả năng duy trì cái bất biến của sự vậttrong sự biến đổi của các hình ảnh tri giác về sự vật đó. Đây là yếu tố then chốt, là là đặc trưngquan trọng để tạo ra khả năng xây dựng cái hiện thực của trẻ em vàcái lõi quyết định việc có haychưa có thao tác trí tuệ ở trẻ. [1, tr 51].Tuy nhiên, trong các công trình nghiên cứu của mình Piaget mới chỉ đưa ra đặc điểm của cácloại bảo toàn nhưng chưa đề cập đến kĩ thuật để hình thành và phát triển chúng. Điều này đượcP.Ia.Galperin cố gắng giải quyết thông qua lí luận về các bước hình thành hành động trí tuệ doông xác lập. Vì vậy, nghiên cứu này hướng đến việc áp dụng quy trình của P.Ia.Galperin nhằmphát triển khả năng bảo toàn khối lượng cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi thành phố Sơn La.Bài báo tập trung giới thiệu kết quả khảo sát thực trạng mức độ bảo toàn khối lượng ở trẻmẫu giáo 5 - 6 tuổi và kết quả áp dụng quy trình các bước của P.Ia. Galperin trong việc phát triểnkhả năng này ở những trẻ chưa có khả năng bảo toàn khối lượng.Ngày nhận bài: 5/3/2018. Ngày sửa bài: 10/5/2018. Ngày nhận đăng: 17/5/2018.Tác giả liên hệ: Đoàn Anh Chung. Địa chỉ e-mail: anhchungtb@gmail.com130Áp dụng quy trình hình thành hành động trí óc của P.Ia.Galperin nhằm phát triển khả năng…2. Nội dung nghiên cứu2.1. Phương pháp nghiên cứu2.1.1. Phương pháp trắc nghiệmĐể khảo sát mức độ bảo toàn khối lượng ở trẻ, chúng tôi sử dụng bài tập trắc nghiệm củaJ.Piaget, đó là trắc nghiệm khối lượng nước trong những chiếc cốc có tiết diện khác nhau. Trắcnghiệm được tiến hành với hai cấp độ: quan sát và hành động. Để đánh giá được mức độ bảo toànkhối lượng, chúng tôi đưa ra bốn mức độ với tiêu chí cụ thể như sau:Mức độ 1: Bảo toàn ổn định chắc chắn. Biểu hiện trong quá trình làm thực nghiệm trẻ trả lờiđúng ngay câu hỏi, giải thích rõ ràng câu trả lời và bảo vệ câu trả lời khi nghiệm viên lật lại câutrả lời hoặc khi được hỏi đi hỏi lại nhiều lần.Mức độ 2: Bảo toàn không ổn định. Biểu hiện: trẻ trả lời đúng và giải thích nhưng khi hỏingược lại hoặc lặp lại thì trẻ lại không thừa nhận sự bảo toàn.Mức độ 3: Bảo toàn ngẫu nhiên. Biểu hiện là trẻ trả lời đúng câu hỏi nhưng không biết giảithích hoặc giải thích không đúng, không phù hợp với câu trả lời.Mức độ 4: Không bảo toàn. Biểu hiện là trẻ khẳng định ngay câu trả lời của mình là khôngthừa nhận sự bảo toàn dù được gợi ý câu hỏi.Trắc nghiệm quan sátChọn mẫu: Mẫu nghiệm thể nghiên cứu là 83 trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi của haitrường mầm nontại thành phố Sơn La: Trường mầm non Chiềng Lề (nội thành) và Trường mầm non Hua La(ngoại thành). Các tiêu chí chọn mẫu như sau: về giới tính; địa bàn; dân tộc; sự phát triển một sốthuộc tính tâm lí ở trẻ như: sự phong phú về ngôn ngữ, sự phát triển vận động, biểu tượng về số và đo,khả năng xác định vị trí không gian và khả năng suy luận ở trẻ. Mục đích chọn nghiệm thể theocác tiêu chí trên nhằm tìm hiểu mối quan hệ giữa khả năng bảo toàn của trẻ với các yếu tố đã nêu.Dựa trên các tiêu chí đã nêu trên, tính chất và quy mô mẫu nghiệm thể được chọn như sau: Nam:43 nghiệm thể, nữ: 40 nghiệm thể; Dân tộc Kinh: 42, dân tộc thiểu số: 41; Nội thành: 43 nghiệmthể, Ngoại thành 40 nghiệm thể.Mục đích: của trắc nghiệm quan ...