Bài 1 - Khả năng tự lập của trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non

Giáo dục mầm non là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân ở Việt Nam. Vị trí của giáo dục mầm non là đặt nền tảng cho sự phát triển nhân cách thông qua hệ thống giáo dục quốc dân.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài 1 - Khả năng tự lập của trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non Bài 1 - Khả năng tự lập của trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non (Trích tóm tắt Cơ sở lý luận NC khả năng tự lập của trẻ 5-6 tuổi - Khóa luận 2006)Giáo dục mầm non là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáodục quốc dân ở Việt Nam. Vị trí của giáo dục mầm non làđặt nền tảng cho sự phát triển nhân cách thông qua hệthống giáo dục quốc dân.Mục đích chung của giáo dục mầm non là phát triển tất cảcác khả năng của trẻ, hình thành cho trẻ những cơ sở banđầu của nhân cách con người: Cần phát triển một số giátrị, nét tính cách và phẩm chất cần thiết: mạnh dạn, tự tin,tự lập, sáng tạo, linh hoạt, tự giác, ... tạo điều kiện cho trẻtham gia vào đời sống.Trong cuộc sống, khả năng tự lập là một phẩm chất nhâncách vô cùng quan trọng của con người. Nhờ vào khả năngtự lập mà con người có khả năng tự hoạt động, tự cố gắngtham gia và hoàn thành công việc trên cơ sở năng lực củabản thân.Khả năng tự lập phát triển từ thấp đến cao, bắt đầu từ tuổithơ. Như vậy, giáo dục khả năng tự lập cho trẻ là mộtnhiệm vụ cần thiết, trẻ em mầm non là tương lai của đấtnước, là chủ nhân tương lai của xã hội trong thế kỉ mới -thế kỉ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, thế kỉ của một nềnvăn hóa thông tin với khoa học công nghệ - thế kỉ đòi hỏinhững con người mới, hiện đại, độc lập và tự chủ.Giáo dục khả năng tự lập có ý nghĩa trong mọi giai đoạnhình thành nhân cách, đặc biệt là lứa tuổi trước tiểu học. Cóthể khẳng định: mẫu giáo lớn là lứa tuổi cần thiết phải trangbị cho trẻ khả năng tự lập; giáo dục khả năng tự lập cho trẻ,hướng khả năng tự lập của trẻ phát triển theo chiều hướngđúng đắn nhất.Nếu người lớn, mà nhất là giáo viên mầm non và phụhuynh trẻ sớm biết được khả năng tự lập của trẻ, tôn trọngnhững biểu hiện tự lập của trẻ, đi đôi với những biện pháptác động đúng đắn thì sẽ tạo điều kiện phát triển khả năngtự lập của bản thân trẻ, hình thành những phẩm chất quýbáu cần thiết cho trẻ trước ngưỡng cửa bước vào cuộc đời.Từ những lý do trên, chúng ta hãy tìm hiểu khái quát vềkhả năng tự lập của trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non.Một số nhà tâm lý học coi khả năng tự lập là một trongnhững nét đặc trưng của nhân cách, đại diện là T.I.Ganhenlin, A.A Sinirnop và E.U. Dmitriev... họ cho rằng:Khả năng tự lập phải hình thành trên cơ sở người học đã cómột số vốn kiến thức, hiểu biết một số kỹ năng nhất định vàbiết vận dụng chúng vào những tình huống khác nhau trongthực tế, đó phải là những tình huống mới mẻ mà trẻ đối mặttrong cuộc sống. Khả năng tự lập của trẻ được bộc lộ rõ quacác hành vi và ta sẽ có thể dễ dàng quan sát thấy đượctrong khi trẻ đang thực hiện các mối quan hệ người - người,hay giữa con người - thế giới xung quanh.S.L.Rubinstein nghiên cứu khả năng tự lập của trẻ trong sựđi kèm với các nhiệm vụ mà trẻ được giao cho. Khả năngtự lập cũng đi kèm với khả năng tư duy của trẻ. Cần phảitạo ra cho trẻ những tình huống mới với độ phức tạp khácnhau để dựa vào đó trẻ có điều kiện được vận dụng, đượcthực hành các kiến thức, kỹ năng, hình thành kỹ năng, kỹxảo và cả thói quen tự lập - một thói quen vô cùng tốt vàcần thiết cho trẻ và người lớn.K.D.Usinski cũng nghiên cứu khả năng tự lập của trẻ gắnvới lao động, nhưng ông đi sâu cụ thể vào lao động tự phụcvụ trong đời sống sinh hoạt hàng ngày của trẻ. Ông chorằng: tự lập trước hết là phải có sự yêu thích lao động; dođó muốn giáo dục khả năng tự lập trước hết cần phải làmsao cho trẻ có niềm say mê với lao động; phải khơi gợi chotrẻ ý thức tích cực về lao động và con người lao động; phảithúc đẩy trẻ tham gia vào lao động, tập lao động trong cuộcsống sinh hoạt hàng ngày, từ những việc đơn giản, tới cácviệc phức tạp hơn trong khả năng có thể của chúng. Mứcđộ phát triển khả năng tự lập của trẻ phụ thuộc nhiều vàomối quan hệ của trẻ với lao động.Nhechaeva trong Giáo dục trẻ mẫu giáo trong lao độngđã khẳng định qua quá trình nghiên cứu lâu dài của mình:Lao động tự phục vụ đối với trẻ nhỏ như ăn mặc, vệ sinh cánhân, giúp người lớn làm những công việc vừa sức... làbiện pháp tốt nhất để hình thành khả năng tự lập cho trẻ.Khi trẻ đã biết lao động tự phục vụ thì ít hay nhiều trẻ cũnggiảm dần sự phụ thuộc vào người lớn. Sự phát triển khảnăng tự lập này có thể thấy rõ qua: Từ chỗ trẻ thấy rằngmình có thể tự làm việc này, việc nọ mà trẻ trở nên tự tin,tin tưởng vào khả năng của mình hơn, chúng sẽ cố gắngvượt mọi khó khăn trong mức cao nhất có thể hoàn thànhmột nhiệm vụ hay công việc nào đó mà không cần sự canthiệp của người lớn. Như vậy, hình thành kỹ năng kỹ xảovà thói quen tự phục vụ là vô cùng ý nghĩa đối với sự pháttriển khả năng tự lập của trẻ nhỏ.E. L. Petrova xem xét trong hoạt động vui chơi thì khảnăng tự lập của trẻ phát triển như thế nào? Bà đã khẳngđịnh: Chơi chính là một hoạt động thực tiễn mang khả năngtự lập của trẻ nhỏ. Tham gia chơi thì trẻ được đứng ở vị tríchủ thể của hành động chơi, trẻ có thể được tự mình quyếtđịnh làm lấy những gì mà mình thích chứ không phải lànhững gì người khác ép buộc. Vì vậy, trong khi chơi xuấthiện ở trẻ sự tích cực tự nguyện. Nhà giáo dục có thể dựavào hoạt động vui chơi mà có kế hoạch giáo dục khả năngtự lập của trẻ theo định hướng mục tiêu có chủ đích.Bản thân người lớn cũng thúc đẩy trẻ em hoạt động mộtcách tự lập, sau đó là phải học tập suy luận, tập nhận xétmột cách nghiêm túc theo ý riêng của bản thân, có lậptrường riêng của chính mình.Sự phát triển khả năng và sự cần thiết hoạt động một cáchchủ động, tự lập của trẻ mẫu giáo phải ở mức độ nào là phùhợp trong phạm vi cho phép? Vấn đề mức độ tự lập của trẻmẫu giáo phải dừng ở mức độ nào? Vừa phải và đủ như thếnào để chúng đi theo chiều hướng đúng đắn trong khuônkhổ giáo dục. Càng lớn, nhất là đến tuổi chuẩn bị bước vàotrường phổ thông thì vấn đề này lại càng trở nên quan trọngrất nhiều.Như vậy, đằng sau hành vi tự lập của trẻ, ở bất cứ độ tuổinào bao giờ cũng cần phải có một vai trò lãnh ...