BÀI 48. ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT.

BÀI 48. ẢNHHƯỞNGCỦACÁCNHÂNTỐSINHT HÁILÊNĐỜI SỐNG SINH VẬT. I.Ảnh hưởng của ánh sáng. 1. Sự thích nghi của thực vật. -Thích nghi với điều kiện chiếu sáng khác nhau, thực vật được chia thành 3 nhóm chính:  Nhóm cây ưa sáng (nhiều loài cỏ, cây tếch, phi lao, bồ đề.) mọc ở nơi trống trải, có lá dày màu xanh đậm.  Nhóm cây ưa bóng tiếp nhận ánh sáng khuếch tán, thường sống dưới tán ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BÀI 48. ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT. BÀI 48.ẢNHHƯỞNGCỦACÁCNHÂNTỐSINHT HÁILÊNĐỜI SỐNG SINH VẬT.I.Ảnh hưởng của ánh sáng.1. Sự thích nghi của thực vật.-Thích nghi với điều kiện chiếu sáng khácnhau, thực vật được chia thành 3 nhómchính: Nhóm cây ưa sáng (nhiều loài cỏ, cây tếch,phi lao, bồ đề.) mọc ở nơi trống trải, có ládày màuxanh đậm. Nhóm cây ưa bóng tiếp nhận ánh sángkhuếch tán, thường sống dưới tán cây khác(phong lan,ráy, gừng, riềng có lá mỏng màu xanh nhạt). Giữa chúng là nhóm cây chịu bóng, gồmnhững loài phát triển được cả ở nơi giàu ánhsáng vànhững nơi ít ánh sáng, tạo nên tầng thảmxanh ở đáy rừng.2. Sự thích nghi của động vật. Khác với thực vật, nhiều động vật có thểsống trong bóng tối. Liên quan tới điều kiệnchiếu sáng, động vật được chia thành 2 nhómchính: Những loài ưa hoạt động ban ngày (ong,thằn lằn,nhiều loài chim, thú) với thị giácphát triển và thân có màu sắc nhiều khi rấtsặc sỡ để nhân biết đồng loại, để ngụy tranghay để dọa nạt. Ong sử dụng vị trí của MặtTrời để đánh dấu và định hướng nguồn thứcăn, chim sử dụng Mặt Trời để định hướngkhi di cư. Những loài ưa hoạt động ban đêm hoặcsống trong hang như bướm đêm, cú, cá hang..thân có màu xẫm. Mắt có thể rất tinh (cú,chim lợn) hoặc nhỏ lại (lươn ) hoặc tiêugiảm, thay vào đó là sự phát triển của xúcgiác và cơ quan phát sáng (cá biển ở sâu).Giữa chúng, nhiều loài lại ưa hoạt động vàoxẫm tối (muỗi, dơi) hay sáng sớm (nhiều loàichim). Một số sâu bọ ngừng sinh sản khi thời gianchiếu sáng trong ngày không thích hợp (gọilà hiện tượng đình dục). Thời gian chiếusáng cực đại trong ngày còn làm thay đổimùa đẻ của cá hồi.3. Nhịp điệu sinh học. Nhiều yếu tố tự nhiên nhất là những yếu tốkhí hậu biến đổi có chu kì theo các quy luậtthiên văn: vận động của Trái Đất quanh trụccủa mình hay trên quỹ đạo quanh Mặt Trờivà sự vận động của Mặt Trăng quanh TráiĐất với sự dao động của thủy triều. Tính chukỳ đó đã quyết định đến mọi quá trình sinhlí- sinh thái diễn ra ngay trong cơ thể củamỗi loài, tạo cho sinh vật hoạt động theonhững nhịp điệu chuẩn xác, được gọi lànhững chiếc đồng hồ sinh học.II. Ảnh hưởng của nhiệt độ. Nhiệt độ tác động mạnh đến hình thái, cấutrúc cơ thể, đến tuổi thọ, các hoạt động sinhlí- sinh thái và tập tính của sinh vật. Với thân nhiệt, sinh vật được chia thành 2nhóm: nhóm biến nhiệt và nhóm hằng nhiệt(đồngnhiệt). Ở sinh vật biến nhiệt, thân nhiệt biến đổitheo nhiệt độ môi trường (các loài vi sinhvật, thực vật, động vật không xương sống,cá, lưỡng cư, bò sát.) Những loài hằng nhiệt có thân nhiệt ổnđịnh, độc lập với sự biến đổi của nhiệt độmôi trường(chim, thú). Do vậy, nhóm này có khả năngphân bố rộng. Ở động vật hằng nhiệt sống ở vùng lạnhphía bắc, các phần thò ra (tai, đuôi.) nhỏlại,còn kích thước cơ thể lại lớn hơn so vớinhững loài tương tự sống ở phía nam thuộcBán Cầu Bắc. Ngược lại, động vật biến nhiệtở vĩ độ thấp có kích thước cơ thể tăng lên(trăn, đồi mồi, cá sấu, kì đà,..). Ở sinh vật biến nhiệt, nhiệt được tích lũytrong một giai đoạn phát triển hay cả đờisống gần như một hằng số và tuân theo côngthức sau: T = (x - k)nTrong đó, T: tổng nhiệt hữu hiệu ngày; x:nhiệt độ môi trường; k: nhiệt độ ngưỡng củasự phát triển;n: số ngày cần để hoàn thành một giai đoạnhay cả đời sống của sinh vật.III. Ảnh hưởng của các nhân tố vô sinhkhác. Liên quan tới độ ẩm và nhu cầu nước đốivới đời sống, sinh vật được chia thành cácnhóm ưa ẩm, ưa ẩm vừa và nhóm chịu hạn.Sống ở nơi khô hạn, sinh vật có những khảnăng thích nghi đặc biệt: tích nước, giảm sựthoát hơi nước, tìm nước và tranh những nơikhô hạn. Tổ hợp nhiệt - ẩm quy định sự phân bố của các loài trên bề mặt hành tinh. Quan hệ nhiệt - ẩmhình thành vùng sống của sinh vật, gọi làthủy nhiệt đồ. Không khí là chỗ dựa để các loài vận độngtrong không gian và giúp cho nhiều loài câythụ phấn và phát tán nòi giống. Nhiều loàiđộng, thực vật có những biến đổi về hình tháiđể sống ở nơi lộng gió. ...