Bài báo cáo tế bào gốc - tế bào mầm

Biệt hóa (differentiation): Là quá trình các tế bào mang mộtđặc tính riêng biệt và trở thành “được định hình” dưới góc độphôi thai học.* Chuyển biệt hóa (transdifferentiation) hay tính “mềm dẻo”(plasticity): Là khả năng một tế bào gốc, phần nào đã “đượcđịnh hình”, có thể biệt hóa thành các loại tế bào khác với loạimà nó “được định hình”.* Giải biệt hóa hay phản biệt hóa hay biệt hóa ngược(dedifferentiation): Là quá trình trong đó đặc tính “được địnhhình” của một tế bào bị đảo ngược. Tức là từ một tế bào đãbiệt hóa trở thành tế bào...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài báo cáo tế bào gốc - tế bào mầm Đề tài: TẾ BÀO GỐC – TẾ BÀO MẦM Người thực hiện: Phạm Văn Thương Hoàng Thị Khánh Thanh Trần Thị Ngọc Nhân Trương Bá PhongGVHD: PGS – TS Nguyễn Bá Lộc NỘI DUNGTẾ BÀO GỐC (STEM CELLS) 1. Một số khái niệm 2. Định nghĩa 3. Lịch sử 4. Phân loại 5. Tiềm năng ứng dụng 1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM* Biệt hóa (differentiation): Là quá trình các tế bào mang mộtđặc tính riêng biệt và trở thành “được định hình” d ưới góc đ ộphôi thai học.* Chuyển biệt hóa (transdifferentiation) hay tính “mềm dẻo”(plasticity): Là khả năng một tế bào gốc, phần nào đã “đượcđịnh hình”, có thể biệt hóa thành các loại tế bào khác với loạimà nó “được định hình”.* Giải biệt hóa hay phản biệt hóa hay biệt hóa ngược(dedifferentiation): Là quá trình trong đó đặc tính “được địnhhình” của một tế bào bị đảo ngược. Tức là từ một tế bào đãbiệt hóa trở thành tế bào ít biệt hóa hơn. 2. ĐỊNH NGHĨA Tế bào gốc là các tế bào chưabiệt hóa, có thể tự tái tạo (self renew) vàphân chia nhiều lần. Trong những điều kiện thích hợp,chúng có thể biệt hóa thành các kiểu TBchức năng trong cơ thể như TB cơ tim, TBda, TB não, TB sinh dục… Đặc tính của tế bào gốc:• Chúng có khả năng phân chia và tự tái tạo trong một khoảng thời gian dài.• Chúng không bị biệt hóa.• Chúng có thể phát triển thành các loại tế bào chuyên biệt. 3. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU1900, giới khoa học châu Âu nhận ra rằng mọi tế bào máubắt nguồn từ một TB nguyên thủy đặc thù => ‘Tế bàogốc1940, các nhà nghiên cứu phát hiện các dòng TB gốc phôiở chuột.1981, Gail Martin và Martin Evans lần đầu tiên tách đượcTB gốc từ phôi chuột.1997, nhóm Lan Wilmut công bố nhân bản thành côngđộng vật có vú đầu tiên - cừu Dolly.1998, Jame.Thomson, Madison và John Gearhart (Mỹ)nuôi cấy thành công TB gốc người. 3. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU2001, Các nhà khoa học tại Advanced Cell Technology đãnhân bản phôi người thành công đầu tiên (giai đoạn 4 – 6tế bào).2005, Các nhà nghiên cứu ở Đại học Kingston (Anh) đãtuyên bố phát hiện một loại TB gốc giống TB gốc phôiđược thu nhận trong máu cuống rốn.Tháng 10/2007, Mario Capecchi, Martin Evans và OliverSmithies đã nhận giải thưởng Nobel Y học về các khámphá nền tảng liên quan đến TB gốc phôi chuột. 4. PHÂN LOẠI TẾ BÀO GỐC4.1. Theo tiềm năng biệt hóa 1.1. Tế bào gốc toàn năng 1.2. Tế bào gốc đa năng 1.3. Tế bào gốc một vài tiềm năng 1.4. Tế bào gốc đơn năng4.2. Theo nguồn gốc 2.1. Tế bào gốc phôi 2.2. Tế bào mầm phôi (gốc sinh dục) 2.3. Tế bào gốc nhũ nhi hay gốc thai 2.4. Tế bào gốc trưởng thành 2.5. Tế bào gốc khối u 4. PHÂN LOẠI TẾ BÀO GỐC4.1. PHÂN LOẠI THEO TIỀM NĂNG BIỆT HÓA4.1.1. Tế bào gốc toàn năng (Totipotent stemcells) Là những tế bào có khả năng biệt hóa thànhtất cả các loại tế bào cơ thể từ một tế bào ban đầu. Tế bào toàn năng có khả năng phát triểnthành thai nhi, tạo nên một cơ thể sinh vật hoànchỉnh. Hợp tử và các tế bào được sinh ra từ nhữnglần phân chia đầu tiên của hợp tử (giai đoạn 2 - 4 tếbào) là các tế bào gốc toàn năng.4.1.2. Tế bào gốc đa năng (Pluripotent stemcells) Là những tế bào có khả năng biệt hóa thànhtất cả các tế bào của cơ thể có nguồn gốc từ balá phôi – lá trong, lá giữa và lá ngoài. Các tế bào gốc đa năng không thể phát triểnthành thai, không tạo nên được một cơ thể sinhvật hoàn chỉnh mà chỉ có thể tạo nên được các tếbào, mô nhất định. Các tế bào gốc phôi lấy từ khối tế bào bêntrong (inner cell mass) là những tế bào gốc đanăng.4.1.3. Tế bào gốc một vài tiềm năng(Multipotent stem cells) Là những tế bào có khả năng biệt hóathành nhiều loại tế bào của cơ thể từ một tế bàoban đầu. Các tế bào được tạo thành nằm trong mộthệ tế bào có liên quan mật thiết, ví dụ chỉ tạo nêncác tế bào máu (bao gồm hồng cầu, bạch cầu,tiểu cầu lympho…), hoặc chỉ tạo nên các tế bàocủa hệ thống thần kinh.4.1.4. Tế bào gốc đơn năng (Unipotentialprogenitor cells) Tế bào gốc đơn năng, còn gọi là tế bào địnhhướng đơn dòng hay tế bào đầu dòng (progenitorcells) là những tế bào gốc chỉ có khả năng biệt hóatheo một dòng. Trong điều kiện bình thường, các tế bào gốctrưởng thành trong nhiều tổ chức đã biệt hóa có tínhđơn năng và có thể biệt hóa thành chỉ một dòng tếbào. Khả năng biệt hóa theo dòng này cho phépduy trì trạng thái sẵn sàng tự tái tạo mô, thay thế cáctế bào mô chết vì già cỗi bằng các tế bào mô mới.4.2. PHÂN LOẠI THEO NGUỒN GỐC4.2.1. Tế bào gốc phôi (Embryonic stem cells -ESCs) Tế bào gốc phôi là các tế bào gốc được lấy từgiai đoạn phôi nang (4 - 7 ngày tuổi). Phôi nang (Blastocyst) có cấu t ...