Tổng quan về tế bào gốc

Tham khảo tài liệu tổng quan về tế bào gốc, khoa học tự nhiên, công nghệ sinh học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tổng quan về tế bào gốcI.tổng quan về tế bào gốc1.1 khái niêm tế bào gốcTế bào gốc là tế bào có khả năng phát triển thành nhiều loại tế bào khác nhau trong cơ thể. Là một côngcụ trong hệ thống sửa chữa của cơ thể, khi được đưa vào các bộ phận khác nhau, tế bào gốc có thểphân chia không giới hạn để lấp đầy những thiếu hụt tế bào của bộ phận đó chừng nào cơ thể còn sống.Tế bào gốc có thể trở thành tế bào cơ, hồng huyết cầu, tế bào não...Tế bào gốc có 2 đặc điểm quan trọng tạo nên sự khác biệt với các loại tế bào khác. Thứ nhất, tế bào gốclà loại tế bào không chuyên dụng nên có thể tự tái tạo trong một thời gian dài nhờ quá trình phân chia.Thứ hai, trong môi trường sinh lý hoặc thí nghiệm nhất định, tế bào gốc có thể biến đổi trở thành tế bàochuyên dụng như tế bào gây đập của cơ tim hoặc tế bào sản sinh insulin của tuyến tụy.1.3 phân loại tế bào gốca. Theo tiềm năng biệt hóa:- Tế bào toàn năng(totipotent cell):hợp tử, hay BlastomereLà tế bào có khả năng phân chia và biệt hoá thành tất cả các tể bào của cơ thể, có khả năng biệt hoá thànhcơ thể hoàn chỉnh.Vd: -Một cành cây có thể phát triển thành một cây hoán chỉnh.-Ở người,Tinh trùng thụ tinh với trứng tạo thành một totipotent cell(hợp tử),vài giờ đầu sau khi thụ tinh ,tế bào này phân chia tạo thành những totipotent giống hệt nhau._ Tế bào Vạn năng(Pluripotent cell): khối tế bào bên trong của BlastocystLà tể bào có khả năng bịêt hoá thành tẩt cả các tể bào ngoại trừ tế bào phôi._ Tế bào đa năng (multipotent): Tế bào gốc tạo máuTương tự như tế bào Vạn năng, thật sự khó có cơ chế chính xác phân biểt hai loại tế bào này_ Ngoài ra còn có một số tế bào gốc vài năng , cũng như đơn năngvd : tế bào gốc tuỷ xương tạo ra các loại tế bào máu. Cơ chất dưỡng bào( Mast cell precursor) chỉ bịêt hoá cho ra dưỡng bào.b. Theo nguồn gốc :_ Tế bào gốc phôi( Embryonic stem cell): được thu nhận từ phôi giai đọan blastocyst. Chúng là khối tếbào bên trong của Blastocyst còn gọi là lớp sinh khối bên trong(ICM_Inner mass cell).Nó tương ứng với tế bào vạn năng theo cách phân loại( 1)_ Tế bào mầm(Embryonic germ cell):Là những tế baò gốc được thu nhận từ rãnh sinh dục, vị trí là tiển thân của cơ quan sinh dục sau này, cáctế bào này được chứng minh là vạn năng._ Tế bào khối u(Embryonic carcinomas): Được thu nhận từ khối u trong tinh hoàn và buồng trứng củachuột, những tế bào này được nuôi cấy nhưng những tế bào gốc phôi._ Tế bào gốc trưởng thành : chỉ chung những loại tế bào chưa chuyên hoá, được tìm thấy trong nhữngmô ở cơ thể trưởng thành, có thể tự đổi mới và biệt hoá thành những tế bào chuyên biệt từ nguồn gốccủa nó.Những tế bào loại này được đặt tên theo nơi hiện diện: tế bào gốc tuỷ xương, tế bào gốc biểu bì,…c. Theo kiểu biệt hoá:Vd: tế bào gốc cơ tim là tế bào sẽ biệt hoá thành tế bào cơ tim, tế bào gốc xươnglà những tế bào biệt hoá thành những tế bào xương,…Nhưng có một số tác giả cho rằng cách gọi tên này không thật hợp lí vì các tế bào trên( theo họ) là nhữngtế bào tiền thân( progeneotor cell) hay cơ chất( pecuor cell) không phảỉ là những tế bào gốc thực thụ.Nhưng nếu theo cách phân loại theo tiềm năng biệt hóa thì ta cũng có thể xem những tế bào này là nhữngtế bào gốc một năng(unipotent cell). Vậy thật sự tế bào mầm là một trong những loại tế bào gốc , xét về tiềm năng biệt hoá nó không khác gìtế bào gốc phôi(đều là pluripotent cell) 1-Phân biệt tế bào mầm (Embryonic germ cells) và tế bào gốc (Embryonic stem cells)Tế bào mầm là một trong những loại tế bào gốc, xét về tiềm năng biệt hoá nó không khác gì tế bào gốcphôi (đều là tế bào gốc đa năng (Pluripotent cells).Tế bào mầm (Germ Cells) là khái niệm để chỉ các tế bào thuộc dòng sinh dục (Germline).Tế bào gốc phôi (Embryonic stem cells) và tế bào mầm phôi (Embryonic germ cells) thì khác nhau ở nơithu nhận và kiểu tế bào biệt hoá. Thứ nhất, về nơi thu nhận, tế bào gốc phôi được thu nhận ở phôi từgiai đoạn phôi nang (blastocyst) trở về trước còn tế bào mầm phôi được thu nhận từ rãnh sinh dục củaphôi (genital ridge). Thứ hai, về kiểu tế bào biệt hóa thì tế bào gốc phôi sẽ biệt hóa thành 3 lớp phôi(germ layers) và biệt hóa thành hơn 200 loại tế bào của cơ thể trừ các tế bào nhau thai và cuống rốn. Còntế bào mầm phôi thì sẽ biệt hóa thành các tế bào sinh dục. II.một số ứng dụng của tế bào gốc2.1 Ghép tế bào gốc trị liệu (stem cell therapy): Là dùng tế bào gốc để thay thế, sửa chữa các phần cơ thể bị bệnh và tổn thương bằng các t ế bào mới khỏe mạnh. Kỹ thuật này còn được gọi là kỹ thuật ghép tế bào trị liệu (cell transplantation therapy) hay kỹ thuật thay thế tế bào trị liệu (cell replacement therapy). 2.1.1 Quy trình ứng dụng tế bào gốc trị liệu bao gồm các khâu sau: - Sản xuất dòng tế bào gốc: + Thu tế bào gốc: từ phôi hoặc từ tổ chức trưởng thành. + Nuôi cấy các tế bào gốc này trong l ...