Bài giảng Bệnh học hô hấp - Bài 1: Áp xe phổi

Áp xe phổi là bệnh nhiễm trùng phổi. Bệnh gây ra tình trạng sưng mủ, hoại tử mô phổi và hình thành của các khoang chứa các mảnh vụn hoại tử hoặc dịch do bị nhiễm vi sinh vật. Sự hình thành của nhiều áp xe có thể dẫn đến viêm phổi hoặc hoại tử phổi. Bài giảng này sẽ cung cấp cho người học một số kiến thức cơ bản về chẩn đoán và điều trị á xe phổi. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Bệnh học hô hấp - Bài 1: Áp xe phổi AÙP-XE PHOÅII. ÑAÏI CÖÔNG: Aùp-xe phoåi laø hieän töôïng vieâm vaø nung muû trong nhu moâ phoåi taïothaønh moät hay nhieàu hang chöùa muû. Aùp-xe phoåi coù theå gaëp ôû moïi löùa tuoåi,hieám thaáy ôû sô sinh, thöôøng gaëp ôû nam hôn nöõ. Aùp-xe phoåi hình thaønh thöôøngnhaát laø sau vieâm phoåi do Staphylococcus aureus vaø Klebsiella pneumonia khoângñaùp öùng ñieàu trò hoaëc do vi khuaån yeám khí sau dò vaät pheá quaûn boû queân hay sauvieâm phoåi hít.II. CHAÅN ÑOAÙN:1. Coâng vieäc chaån ñoaùn:a. Hoûi: Soát? (thöôøng > 40oC). Meät moûi ? Suït caân? Ñau ngöïc? Ho: thôøi gian, tính chaát ñaøm khaïc ra: maøu, hoâi? Oïc muû? Ho ra maùu? Hôi thôû hoâi? Tieàn söû: hoäi chöùng xaâm nhaäp.b. Khaùm laâm saøng: Tìm veû maët nhieãm truøng, thôû nhanh, co keùo ngöïc, giaûm cöû ñoäng loàng ngöïc. Khaùm phoåi tìm hoäi chöùng ñoäng ñaëc ôû giai ñoaïn ñaàu, veà sau hoäi chöùng ba giaûm. Tìm theâm caùc daáu hieäu gôïi yù nhieãm truøng tuï caàu: nhoït da, vieâm cô, vieâm coát tuûy xöông.c. Ñeà nghò xeùt nghieäm: Coâng thöùc maùu: Baïch caàu taêng, coù theå coù thieáu maùu nheï. VS bình thöôøng hoaëc taêng nheï. X-quang ngöïc: kích thöôùc oå abces thöôøng töø 2 – 20 cm, vaùch daøy 5 – 15 mm. Sieâu aâm ngöïc. Caáy maùu. Choïc huùt muû oå aùp xe qua da: nhuoäm Gram vaø caáy muû, neân gôûi caû 2 moâi tröôøng hieáu khí vaø kî khí khi nghi ngôø taùc nhaân yeám khí.2. Chaån ñoaùn xaùc ñònh: khi coù Hoäi chöùng nhieãm truøng,Vaø Bieåu hieän taïi phoåi: thôû hoâi, oïc muû, khaùm thaáy hoäi chöùng ñoâng ñaëc hay hoäi chöùng 3 giaûm,Vaø X quang phoåi: khoái troøn bôø daày roõ, coù hoaëc khoâng coù möùc khí dòch naèm ngangHoaëc Sieâu aâm ngöïc: thaáy oå aùp xe trong phoåi.3. Chaån ñoaùn coù theå:Hoäi chöùng nhieãm truøng + Bieåu hieän taïi phoåi: thôû hoâi, oïc muû, khaùm thaáy hoäichöùng ñoâng ñaëc hay hoäi chöùng ba giaûm + X quang hoaëc Sieâu aâm ngöïc: chöathöïc hieän ñöôïc hoaëc hình aûnh khoâng ñieån hình cuûa oå aùp xe.4. Chaån ñoaùn phaân bieät: U lao hay hang lao: thöôøng keøm haïch roán phoåi vaø xeïp phoåi, coù theå tìm ñöôïc BK trong muû, treân sieâu aâm coù nhöõng ñoám voâi hoùa. Traøn dòch maøng phoåi khu truù: coù theå phaân bieät döïa vaøo X-quang vaø sieâu aâm xaùc ñònh vò trí oå muû ôû maøng phoåi hay nhu moâ phoåi.III. ÑIEÀU TRÒ:1. Nguyeân taéc ñieàu trò: Khaùng sinh. Daãn löu muû.2. Khaùng sinh: Ñöôïc phoái hôïp lieàu cao, thôøi gian ñieàu trò 4-6 tuaàn. Khaùng sinh ban ñaàu:- Neáu muû thoái, nghi ngôø vi truøng yeám khí: Penicilline G TM + MetrodinazoleTTM. Neáu dò öùng Peni G thì duøng Clindamycin.- Neáu nghi ngôø tuï caàu (ña aùp xe phoåi, beänh caûnh nhieãm truøng huyeát tuï caàu):Oxacilline TM + Gentamycin TB (Gentamycin khoâng duøng quaù 5 - 7 ngaøy).Ñieàu chænh khaùng sinh sau ñoù theo khaùng sinh ñoà Ñaùnh giaù sau 1 tuaàn:- Dieãn tieán toát: soát giaûm, oïc muû giaûm, X-quang caûi thieän  tieáp tuïc khaùng sinhcho ñuû 4 tuaàn:+ PNC G + Metronidazole TM x 2 tuaàn, sau ñoù Clindamycin (U) hoaëc Flagyl (U)x 2 tuaàn.+ Ñoái vôùi tuï caàu: Oxacilline TM x 2 tuaàn, Genta x 5 ngaøy, sau ñoù Oxacilline (U)x 2 tuaàn.- Dieãn tieán khoâng toát: soát keùo daøi, oïc muû keùo daøi, oå muû coøn toàn taïi treân Xquangngöïc  thay ñoåi khaùng sinh theo keát quaû KS ñoà caáy muû, caáy maùu. Neáu caáy muûhoaëc maùu aâm tính: + Ñoåi sang Cefotaxim/ Ceftriaxone + Metrodinazole. + Neáu nghi tuï caàu: ñoåi sang Vancomycin.3. Daãn löu muû:3.1. Daãn löu tö theá vaø vaät lyù trò lieäu: Chæ ñònh trong aùp xe phoåi giai ñoaïn taïo hang, oïc muû. Choáng chæ ñònh trong: suy hoâ haáp, suy tim, ho ra maùu, aùp xe chöa khu truù, beänh nhaân hoân meâ.3.2. Choïc thoaùt muû oå aùp xe qua da: Chæ ñònh: Khi aùp-xe phoåi khu truù, caùch thaønh ngöïc ≤ 1cm, ñöôøng kính > 4cm. Thuû thuaät ñöôïc thöïc hieän döôùi höôùng daãn sieâu aâm. Tai bieán: traøn muû, traøn maùu, traøn khí maøng phoåi, ho ra maùu.3.3. Noäi soi pheá quaûn: Chæ ñònh khi beänh söû nghi ngôø coù dò vaät. Qua noäi soi coù theå huùt bôùt muû, laáy beänh phaåm laøm xeùt nghieäm.4. Ñieàu trò ngoaïi khoa: chæ ñònh khi ho ra maùu taùi phaùt, doø pheá quaûn maøngphoåi, oå aùp-xe phoåi keùo daøi, aùp-xe phoåi taùi phaùt treân neàn keùn phoåi.IV- DIEÃN TIEÁN VAØ TIEÂN LÖÔÏNG:Ña soá aùp-xe phoåi heát soát sau 6-8 ngaøy, theo doõi Xquang moãi 2 tuaàn, möùc khídòch bieán maát daàn, ñeå laïi bôø troøn vaø maát haún sau vaøi thaùng. Nhöõng yeáu toá tieân löôïng xaáu:  OÅ aùp-xe quaù lôùn, ñöôøng kính > 6cm.  Trieäu chöùng keùo daøi tröôùc nhaäp vieän > 6 tuaàn.  Vieâm phoåi hoaïi töû vôùi nhieàu oå aùp-xe.  Beänh nhaân suy dinh döôõng, suy giaûm mieãn dòch.  Aùp-xe keøm baát thöôøng pheá quaûn (taéc ngheõn, u, …)V- TAÙI KHAÙM: Thöôøng keøm Xquang phoåi ...