Bài giảng bộ môn Sốt rét - Kí sinh trùng và côn trùng: Lớp nhện

Bài giảng bộ môn Sốt rét - Kí sinh trùng và côn trùng: Lớp nhện trình bày về các học trong lớp nhện, giới thiệu về lớp nhện, đặc điểm sinh học, vai trò y học, vai trò truyền bệnh, cách phòng bệnh họ ve, họ mò, họ mạt, họ ghẻ. Mời các bạn cùng tham khảo bài giảng để nắm bắt nội dung chi tiết hơn.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng bộ môn Sốt rét - Kí sinh trùng và côn trùng: Lớp nhệnLíp nhÖnGiíi thiÖu líp nhÖn Ixodidae - Hä ve. Trombiculidae - Hä mß. Gamasidae - Hä m¹t. Sarcoptoidae - Hä ghÎ Giíi thiÖu líp nhÖn Acarina cã ®Çu, ngùc, bông dÝnh liÒn mét khèi, bé phËn miÖng cßn gäi lµ ®Çu gi¶ (capitulum). Acarina trëng thµnh cã 8 ch©n, Êu trïng cã 6 ch©n, kh«ng cã r©u, kh«ng cã c¸nh. Ph©n lo¹i Acarina theo c¸ch thë vµ lç thë: Lç thë ë gi÷a c¬ thÓ: Ixodidae vµ Gamasidae. Lç thë ë tríc th©n: Trombidoiae. Kh«ng cã lç thë, thë qua da: Sarcoptoidae.Hä ve Giíi thiÖu hä ve Ve cã lç thë n»m ë gi÷a c¬ thÓ. §Çu gi¶ mang hai cµng kh«ng di ®éng ®îc, cã 2 hä phô: ve mÒm (Argasinae) kh«ng cã mai, ®Çu gi¶ n»m ë díi bông vµ ve cøng (Ixodinae) cã mai, ®Çu gi¶ n»m ë phÝa tríc. TG cã 750 loµi Ixodinae vµ 100 loµi Argasinae. MiÒn B¾c VN cã 49 loµi ve cøng, 1 loµi ve mÒm KSinh trªn §V m¸u nãng (tr©u, bß, chã, chuét, gµ, chim...) vµ bß s¸t (r¾n, k× ®µ...).1. §Æc ®iÓm sinh häc1. §Æc ®iÓm sinh häc Vßng ®êi ph¸t triÓn tr¶i qua 4 giai ®o¹n: trøng - Êu trïng - thanh trïng - trëng thµnh. Ve ®ùc thêng chÕt sau khi giao phèi. Ve c¸i t×m måi hót m¸u vµ ®Î trøng. C¶ ®êi ve chØ ®Î 1 lÇn, ®Î hÕt trøng vµ teo x¸c l¹i råi chÕt. Thêi gian ®Î trøng kÐo dµi trong 14 - 20 ngµy víi sè lîng tõ 2.000 - 8.000 trøng. Sau 2 - 7 tuÇn, trøng në ra Êu trïng.1. §Æc ®iÓm sinh häc Mçi G§ ph¸t triÓn ®Òu cÇn hót m¸u, cã no míi lín lªn vµ lét x¸c chuyÓn giai ®o¹n. Ve hót m¸u nhiÒu loµi vËt chñ (®a vËt chñ), mét sè loµi chØ cã Ýt vËt chñ (VC) thÝch hîp. C¸c h×nh thøc kÝ sinh (KS) cña ve cã thÓ lµ: - KS trªn mét loµi vËt chñ ë tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n. - KS trªn 2 VC: G§ Êu trïng vµ thanh trïng trªn 1 VC, G§ trëng thµnh trªn 1 VC kh¸c.1. §Æc ®iÓm sinh häc Thêi gian hoµn thµnh vßng ®êi ph¸t triÓn cña ve tïy thuéc vµo thøc ¨n vµ N§ m«i trêng, kÐo dµi 2 - 3 th¸ng hoÆc h¬n. Khu vùc ph©n bè cña ve tïy thuéc vµo VC. Cã loµi gÆp nhiÒu ë rõng rËm, ®ång cá; cã loµi ë xung quanh chuång gia sóc... Trªn vËt chñ ve thêng t×m n¬i da Èm nh: cæ, n¸ch, bÑn, sau tai... ®Ó kÝ sinh hót m¸u.1. §Æc ®iÓm sinh häc Ve r×nh måi b»ng c¸ch b¸m trªn ngän cá, l¸ c©y... ë c¸c ®êng ®i cña VC. Ve n»m im, ®a 2 ch©n tríc lªn ®¸nh h¬i t×m måi, híng vÒ phÝa VC ®ang ®i l¹i. Khi VC ®i qua, ve b¸m ngay vµo l«ng tãc, quÇn ¸o... sau ®ã t×m n¬i kÝ sinh. Sau khi b¸m vµo VC 50 - 60 ph ve míi hót m¸u. ë nhiÖt ®é 19 - 200C, §¢ 80% ve ho¹t ®éng m¹nh.1. §Æc ®iÓm sinh häc Khi trêi n¾ng Êm, kh« r¸o ve H§ m¹nh. Khi trêi ©m u, trêi ma ve H§ Ýt h¬n, cã khi ngõng H§. Mïa ph¸t triÓn cña ve kh¸c nhau tïy tõng loµi. Ve cã søc chÞu ®ãi cao: AT cã thÓ nhÞn ®ãi kho¶ng 1 th¸ng, TTrïng vµ T.thµnh nhÞn ®ãi hµng n¨m. Ve cã thÓ sèng kho¶ng 5 n¨m.2. Vai trß y häc2.1. Vai trß truyÒn bÖnh Ve cã thÓ truyÒn ®îc nhiÒu lo¹i mÇm bÖnh: Rickettsia, virót, vi khuÈn... MÇm bÖnh lµ Rickettsia: Sèt Q: mÇm bÖnh lµ R.burnetti. Sèt ph¸t ban vïng nói ®¸: mÇm bÖnh lµ R.rickettsi. Sèt ph¸t ban Siberie: mÇm bÖnh lµ R.sibirica BÖnh sèt ph¸t ban do R.conorii. BÖnh sèt ph¸t ban do R.australis.2.1. Vai trß truyÒn bÖnh  MÇm bÖnh lµ virót:  Mét sè bÖnh viªm n·o do ve truyÒn lµ do virut g©y viªm cÊp ë n·o, mµng n·o, tñy sèng.  Viªm n·o ve hay viªm n·o vïng rõng Taiga: do ve Taiga Ixodes persulcatus truyÒn.  Viªm n·o ch©u ¢u: do ve Ixodes ricinus truyÒn.  BÖnh sèt Colorado: do ve D.andessoni.2.1. Vai trß truyÒn bÖnh  MÇm bÖnh lµ vi khuÈn:  BÖnh Tularemia: do ve Dermacentor truyÒn, gÆp nhiÒu ë ch©u MÜ, ch©u ¢u. Thî s¨n vµ thî rõng cã nguy c¬ nhiÔm bÖnh cao.  BÖnh Lime: mÇm bÖnh lµ so¾n khuÈn Borrelia burrefery. BÖnh x¶y ra chñ yÕu ë vïng «n ®íi gåm: Trung Quèc, ch©u ¢u, MÜ vµ Liªn X« (cò).