Bài giảng Canh tác học

Điều kiện sống là nhữ ng yếu tố quan trọng của mọi sinh vật sống tồn tại trong thế giới tự nhiên. Điều kiện sống của cây trồng bao gồm: ánh sáng, nhiệt độ, không khí, nước và dinh dưỡng. Điều kiện sống cung cấp năng lượng và vật chất chủ yếu cho quá trình tạo thành vật chất hữu cơ, …
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Canh tác họcTRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM HUẾDỰ ÁN HỢP TÁC VIỆT NAM – H À LAN BÀI GIẢNG CANH TÁC HỌC Người biê n soạn: ThS. Nguyễn V ă n Quy Huế, 08/2009 Bài 1 ĐI ỀU KIỆN SỐNG CỦA CÂY TRỒNG V À BI ỆN PHÁP ĐIỀU TIẾT Điề u kiện sống là nhữ ng yếu tố quan trọng của mọi sinh vật sống tồn tại trong thếgiới tự nhiên. Điều kiện sống của cây trồng bao gồm: ánh sáng, nhiệt độ, không khí,nước và dinh dưỡng. Điều kiện s ống cung cấp năng lư ợng và vật chất chủ yếu cho quátrình tạo thành vậ t c hất hữu c ơ, tạo năng suất của cây trồng. Có đến 90 - 9 5% chất hữuc ơ c ủa cây là do quá trình quang hợp với sự cung cấp năng lư ợng của ánh sáng mặttr ời. Cây trồng tận dụng cao các đ iều kiệ n sống sẽ cho năng suất cũng như hiệu quảk inh tế cao nhất. Vì vậy, có thể nói điều kiện sống là yếu tố quan trọng bậc nhất đối vớicây tr ồng. Điề u kiện sống của cây trồng bao gồ m:1. Ánh sáng.1.1. Vai trò, tác dụng của ánh sáng đối với cây trồng . - Ánh sáng là nguồn cung cấp năng lượng cho quá trình quang hợp, tổng hợp chấthữu c ơ cho cây. - Ánh sáng cung cấp nhiệt độ cho bầu khí quyển của trái đất từ đó ảnh hư ởng đếnnhiệt độ không khí và nhiệt độ đất của tiểu khí hậu cây trồng. - Cư ờng độ và thời gia n chiếu sáng có ảnh hư ởng trực tiếp đến các quá tr ình sinhlý, sinh hoá trong cây. Mỗi loại cây trồng có yêu cầu khác nha u về cư ờng độ chiếusáng c ũng như thời gia n chiếu sáng, do đó phải dựa vào chế độ sáng của từng vùng đểcó s ự bố trí cây trồng mộ t cách hợp lý. Ví d ụ: C ác cây quang hợp theo chu tr ình C4 và chu trình ca m là những cây ưasáng (điể m b ão hoà ánh sáng 0,6 - 1,4 cal/cm2 /phút). Các cây quang hợp theo chu tr ìnhC3 yêu c ầu ánh sáng thấp hơn (điể m bão hoà ánh sáng 0,2 -0,8 cal/cm2 /phút). Trongcác cây C3 có nhữ ng cây yêu cầu ánh sáng khá thấp như cà phê arabica, bèo hoa dâu...1.2. yêu c ầu ánh sáng của cây trồng. Cây xanh dựa vào ánh sáng để tiến hành quá trình quang hợp, tuy nhiên yêu c ầuvề ánh sáng của mỗ i loại cây trồng lạ i có sự khác nhau. Yêu cầu về ánh sáng của cây trồng đ ư ợc thể hiện tr ên các mặt sau: - Cư ờng độ chiếu sáng: dựa vào yêu c ầu về cư ờng độ chiếu sáng ngư ời ta chiacây tr ồng làm hai lo ại. + C ây âm tính: Là những cây trồng thích hợp với điều kiện chiếu sáng yếu.C húng không c hịu đ ược điề u kiện ánh sáng mạnh. VD: Lúa mì, khoai tây, cà chua, cà phê Arabica... + C ây dương tính: Là những cây trồng thích hợp với điều kiện ánh sáng mạ nh.Trong điề u kiện ánh sáng yế u chúng sẽ sinh tr ư ởng phát triể n ké m. VD: Ngô, mía, kê, dứa, cà p hê Rôbusta, chuối... Khi b ố trí cây trồng chúng ta cần dựa vào đặc điể m này để có sự phân v ùng đ ịa lý 1c ũng như tạo điều kiệ n trồng trọt cho cây trồng có đư ợc cư ờng độ ánh sáng thích hợpnhất - Thời gia n chiếu sáng trong ngày (chu k ỳ quang): Một số loại c ây tr ồng để ra hoakết quả đư ợc chúng yêu cầu phải có thời gian chiếu sáng trong ngày thích hợp. Căn cứvào đ ặc điểm này ngư ời ta phân cây trồng ra là m ba nhó m. + N hóm cây ngày ngắ n: Là những cây trồng chỉ ra hoa kết quả trong điều kiệnc hiế u sáng d ư ới 1 4 giờ trong một ngà y như lúa, khoai lang, đ ậu tương, lạc, mía, cúc,thược dư ợc.... + N hóm cây ngà y dài: Bao gồm những loại cây chỉ ra hoa kết quả trong điều kiệ nngà y dài trên 14 giờ chiế u sáng hoặc liên tục chiếu sáng như lúa mì, mạch, bắp cải, ngôp hương b ắc, la yơn... + N hóm cây trung tính: Gồ m những cây không có phản ứng với độ dài chiếu sángtrong ngày. Nhóm cây này thường thuộc loại cây cảm ôn, trong điều kiện nhiệt độ caocây thường phát dục nhanh, ra hoa sớm. (c à r ốt, d ưa chuột, thuốc lá, bông...) Cũng c hính vì lý do này mà khi đ ưa một giống cây trồng từ nơi này sang nơik hác, do thời gian chiếu sáng thay đổi, khiến thời gian ra hoa của chúng cũng thay đổirất nhiều, thậm chí là không ra hoa đư ợc. Ở nư ớc ta độ dài ngày tha y đ ổi như sau: Mùa hè ngà y dài nhất rồi dần ngắn lạ itrong mùa thu, mùa đông là ngày ngắn nhất, s ang xuâ n lại dài ra. Do yếu tố này màtrên một vùng sinh thái có thể tồn tại nhiề u nhó m cây có phản ứng chu kỳ quang khácnha u. Trong tr ồng trọt, cần dựa vào đ ặc điểm này để có sự bố trí cây tr ồng và mùa vụgieo trồng thíc h hợp. Cùng một loại cây trồng, n hưng giố ng khác nhau cũng yêu c ầu điều kiện ánh sángk hông giống nha u. Nga y đ ối với lúa, có loại hình nhạy c ảm với ánh sáng ngà y ngắnngh ĩa là buộc phải có điều kiện ngày ngắn mới ra hoa k ết quả đ ư ợc, như lúa mùa muộnở nư ớc ta. Dù cấy sớm hay c ấy muộ n, song thư ờng cứ đến mùa thu, ngày ngắ n lại, lúamới trổ. C òn lúa chiêm, lúa xuân là lo ại h ình không nh ạ y c ảm với ánh sáng, gieo mù anào thì sau một thời gian nhất định là có thể ra hoa k ết quả đư ợc. Các ...