Bài giảng Chảy máu đường tiêu hóa trên - PGS. TS. Trịnh Văn Tuấn

Chảy máu đường tiêu hóa trên, Nguyên nhân chảy máu đường tiêu hóa, Bệnh đường tiêu hóa, Bệnh lý tiêu hóa gây chảy máu, Cách điều trị chảy máu đường tiêu hóa
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Chảy máu đường tiêu hóa trên - PGS. TS. Trịnh Văn TuấnCHẢY MÁU ĐƯỜNG TIÊU HÓA TRÊN PGS.TS. TRỊNH VĂN TUẤN ĐỊNH NGHĨA• CMĐTHT là những chảy máu đường tiêu hoá từ góc Treitz trở lên.• Là cấp cứu thường gặp trong cấp cứu ngoại khoa đường tiêu hoá. NGUYÊN NHÂNNhiều nguyên nhân gây nên CMĐTHT, nhưng 3 nguyênnhân thường gặp là: – Chảy máu do loét dạ dày – tá tràng. Thường gặp nhiều loét tá tràng (27%) so với loét dạ dày (17%). – Chảy máu tiêu hoá do xơ gan - tăng áp lực tĩnh mạch cửa. – Chảy máu đường mậtNgoài 3 nguyên nhân trên còn có thể thấy CMĐTHT do:– Ung thư dạ dày– Hội chứng Malory-Weitz– Viêm dạ dày chảy máu– Viêm thực quản chảy máu... CHẢY MÁUDO LOÉT DẠ DÀY TÁ TRÀNG LÂM SÀNG• Tiền sử: — Có loét DD-TT nhiều năm. — Có lần nôn máu hoặc ỉa phân đen.• Cơ năng: — Có thể đau nóng rát trên rốn vài ngày trước. — Hoa mắt, chóng mặt trước khi nôn — Nôn ra máu: nôn ra máu đỏ sẫm + thức ăn. Nếu ổ loét chảy máu ở cao, bệnh nhân có thể nôn ra máu tươi. Nôn ra máu loãng, sẫm màu thường là ổ loét hành tá tràng. — Ỉa phân đen: xuất hiện sau nôn máu hoặc chỉ có ỉa phân đen đơn thuần mà không nôn máu. Phân thường sền sệt, đen như bã cà phê và thối khắm. LÂM SÀNGToàn thân: có dấu hiệu thay đổi huyết động biểu hiện: - Da xanh, nhợt - Mạch nhanh >90 lần/phút - Huyết áp tối đa giảm CẬN LÂM SÀNGCông thức máu: Hồng cầu giảm, Hb giảm, Hematocrit giảmX quang: - Chụp dạ dày trong cấp cứu hiện nay không sử dụng do nhiều âm tính giả. - Nếu có phim chụp dạ dày trước đó thì có thể chẩn đoán được loétNội soi đường tiêu hoá trên: Là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán vì giúp xác định được nguyên nhân, vị trí, mức độ mất máu và thực hiện điều trị bằng tiêm xơ cầm máu. Chỉ định: - Thực hiện trong vòng 24 giờ đầu khi bệnh nhân đến viện - Huyết động ổn định HATĐ>90 mmHg CHẨN ĐOÁN MỨC ĐỘ MẤT MÁU• Mức độ mất máu: – Chia làm 3 mức độ: Nhẹ Trung bình Nặng – Có thể dựa vào số lượng máu mất qua nôn hoặc ỉa phân đen, lâm sàng hoặc nội soi để chẩn đoán.• Phương pháp chẩn đoán mức độ mất máu: – Hỏi bệnh (ước lượng máu mất qua nôn, qua phân) – Lâm sàng và xét nghiệm máu – Nội soi tiêu hóa trên (FORREST)CHẨN ĐOÁN MỨC ĐỘ MẤT MÁU HỎI BỆNH Hỏi số lượng máu mất qua nôn, qua phân: 1000 ml: nặng Đánh giá mức độ mất máu theo cách này thường làước lượng, không chính xác.CHẨN ĐOÁN MỨC ĐỘ MẤT MÁU LÂM SÀNG VÀ XÉT NGHIỆM MÁU Chỉ số Nhẹ Trung bình Nặng Hoa mắt, chóngToàn thân Bình thường Sốc mặtHồng cầu >3,5 triệu/mm3 2,5-3,5 triệu/mm3 10 g/l 9-10 g/l 35% 30-35% 120 lần/phútHuyết áp tối >100 mHg 90 – 100 mHg CHẨN ĐOÁN MỨC ĐỘ MẤT MÁU NỘI SOI ĐƯỜNG TIÊU HÓA TRÊN (FORREST)• F1 (nặng): dạ dày đầy máu, một động mạch bị loét ăn thủng đang phun máu dữ dội. Ia: máu phun thành tia • Ib: máu chảy rỉ rả •• F2 (trung bình): dạ dày có máu, ổ loét non đáy có một cục máu đông bám, không còn chảy máu. IIa: có máu nhưng không thấy máu chảy ra • IIb: có cục máu đông bám dính • IIc: kết tụ hematin trên nền ổ loét •HÌNH ẢNH NỘI SOI THEO FORREST CHẨN ĐOÁN NGUYÊN NHÂN CHẢY MÁU• Dựa vào nội soi như mô tả ở trên.• Dựa vào Xq: trong cấp cứu không làm, có thể chụp dạ dày khi bệnh nhân đã ổn định chảy máu hoặc đã chụp X quang trước khi chảy máu. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT CHẢY MÁU DO VỠ BÚI GIÃN TĨNH MẠCH THỰC QUẢNLâm sàng: - Tiền sử nghiện rượu, viêm gan siêu vi trùng - Nôn máu tươi dữ dội - Bệnh nhân sớm trong trạng thái sốc - Khám bụng có tuần hoàn bàng hệ, cổ chướng, gan to...Nội soi: - Có búi tĩnh mạch thực quản giãn, dễ chảy máu, dạ dày không có máu, không có loétCHẢY MÁU DO VỠ BÚI GIÃN TM CỬA Bảng thay đổi áp lực của các loại tăng ALTMC P.tmtrên P.tmtrên Chênhlệch P.tmtrênganNguyênnhân P.lách gantựdo ganbít bit/tựdo 10cmBìnhthường 9cmH2O 10cmH2O 01cmH2O H2OTắctrước Tăng Bình Bìnht ...