Bài giảng Chương nội tiết - Bài 1: Đại cương sinh lý nội tiết, chức năng nội tiết vùng dưới đồi

Bài giảng "Chương nội tiết - Bài 1: Đại cương sinh lý nội tiết, chức năng nội tiết vùng dưới đồi" trình bày các nội dung: Đại cương sinh lý nội tiết, điều hòa hệ thống nội tiết, chức năng nội tiết vùng dưới đồi, các hormon giải phóng và ức chế, điều hòa bài tiết,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Chương nội tiết - Bài 1: Đại cương sinh lý nội tiết, chức năng nội tiết vùng dưới đồi CHƯƠNG NỘI TIẾT BÀI 1ĐẠI CƯƠNG SINH LÝ NỘI TIẾT, CHỨC NĂNG NỘI TIẾT VÙNG DƯỚI ĐỒI 1- ĐẠI CƯƠNG SINH LÝ NỘI TIẾT1.1- Khái niệm chung - Tuyến nội tiết: là tập hợp các tế bào chếtiết, sx Hormon máu, không có ống dẫn. - Hệ thống tuyến nội tiết: gồm các tuyếnnội tiết tạo hệ thống tuyến NT hoạtđộng như 1 hệ thống tin học rất chặt chẽ. Có tuyến h/đ suốt đời (T.yên). Có tuyến h/đ một giai đoạn (B.trứng), cótuyến mang tính sinh mạng (T.cận giáp) - Hormon: là chất hoá học do 1 nhóm tế bào, hoặc 1 tuyến NT SX ra, thấm vào máu hoặc dịch tổ chức và có t/d sinh học cao với các TB khác của cơ thể. Đặc điểm HM… 1.2- Phân loại HM. - Theo phạm vi T/d: HM địa phương và HM chung: + HM địa phương: do 1 nhóm TB bàitiết máu hoặc dịch tổ chức t/d lên TBgần nơi BT. VD: histamin,prostaglandin... + HM chung: do tuyến NT BT  máut/d lên TB ở xa nơi SX. VD: GH, T3 T4 , cáccorticoid... - Theo bản chất hoá học: + HM là steroid: HM vỏ thượng thận, HMsinh dục. + HM cấu tạo từ a.amin tyrosin: HM tuyếntuỷ thượng thận, T. giáp. + HM là protein, polypeptid: HM các tuyếnnội tiết còn lại và nhiều HM địa phương. - Phân loại theo nơi SX: HM của từng tuyến NT: d/đồi, t/yên...- Phân loại theo t/d SL: + HM t/d lên CHVC và NL: GH, T3 T4 , adrenalin, glucocorticoid, insulin, glucagon. + HM điều hoà thành phần và thể tích dịch ngoại bào: ADH, mineralocorticoid, calcitonin, PTH.+ HM điều hoà phát triển cơ thể:GH, T3 T4 , Testosteron, Estrogen…+ HM điều hoà CN sinh sản: HM hướng sinh dụcvùng d/đ; HM sinh dục của tuyến yên, tinh hoàn,buồng trứng.+ HM điều hoà thích nghi cơ thể: HM vùng d/đ, tyuến yên, T. thượng thận. 1.3- CƠ CHẾ TÁC DỤNG CỦA HORMONCó 2 cơ chế:- HM tác động lên receptor trên màng tế bào, làcơ chế tác dụng thông qua chất truyền tin thứhai.- HM tác động lên receptor bên trong tế bào, làcơ chế hoạt hoá hệ gen trong tế bào.1.3.1- CƠ CHẾ TÁC DỤNG THÔNG QUACHẤT TRUYỀN TIN THỨ HAI. - Sutherland nêu ra từ 1965- Hormon đến gắn vào receptor đặc hiệu trênmàng tế bào, làm hoạt hoá protein G.-Protein G thúc đẩy quá trình tạo nên chấttruyền tin thứ hai, gồm AMP vòng (AMPc),GMPc, Ca++-Calmodulin và các “mảnh”phospholipid màng . * Tác dụng thông qua AMPc Gồm các HM bản chất protein, peptid và monoamin - HM: chất TT thứ nhất gắn với Receptor Đ/hiệu trên màng TB  h/h adenylcyclase  ATP  AMPc (Cyclic 3’-5’Adenosine monophosphate), khi có mặt Mg++. - AMPc (chất t/t thứ hai)  h/h enzymProteinkinase A  h/h một chuỗi enzym nội bào PƯ sinh học  t/d sinh lý của HM trên TBđích.Sau đó AMPc bị phosphodiesterase phân giải 5, AMP mạch thẳng bất hoạt. ATP 3’-5’-AMP* Chất truyền tin thứ hai là Ca++- calmodulin. - Loại protein vận chuyển Ca++ trong tế bào gọi là calmodulin. Nó có 4 vị trí gắn ion Ca++. - Bình thường calmodulin không gắn với Ca++, nó không hoạt động.* Chất truyền tin thứ hai là Ca++- calmodulin.- HM  R màng  tăng Ca++ vào TB  tạophức hợp Ca++- calmodulin hoạt hoá. Phức hợp calmodulin-Ca++ H/h Protein kinase C Các phản ứng sinh học trong tế bào tương tự tác dụng của AMPc.- Phức hợp calmodulin-Ca++ hoạt hoá enzymmyosin kinase, là enzym xúc tác cho sựphosphoryl hoá myosin của cơ trơn làm co cơtrơn.* Chất truyền tin thứ hai là các “mảnh” phospholipid màng.“Mảnh” phospholipid màng quan trọng nhất đó là phosphatidyl-inositol 4,5-biphosphat (PIP2). PIP2HM + R  h/h phospholipase C Inositol 1, 4, 5-triphosphat (IP3) và diacylglycerol (DAG) Một số hormon tác dụng qua trung gianthông tin thứ hai là DAG và IP3 như TRH, GnRH, TSH, Angiotensin II. 1.3.2- Tác dụng thông qua h.hoá hệ gen. -HM steroid và T3 -T4 qua màng TB gắn R.đ/hiệu trong b/tương (hoặc trong nhân). PhứcHM-R vào nhân tế bào  gắn đoạn gen đ/h trênADN. Một đoạn ADN mở xoắn  tổng hợpARNm. ARNm ribosom tổng hợp protein (Pr.enzym, Pr.mang, Pr.cấu trúc) tham gia PƯs.học.VD: aldosteron ...