Bài giảng Độc học môi trường: Chương 7 - ThS. Nguyễn Thị Thu Hiền

Bài giảng Độc học môi trường: Chương 7 Một số quá trình gây độc điển hình trong môi trường sinh thái, cung cấp cho người học những kiến thức như: độc chất do mưa acid; độc chất do ô nhiễm dầu và sản phẩn của dầu; độc chất do hoạt động công nghiệp; độc chất trong nông nghiệp; độc chất từ thực phẩm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Độc học môi trường: Chương 7 - ThS. Nguyễn Thị Thu Hiền Chöông 7 MOÄT SOÁ QUAÙ TRÌNH GAÂY ÑOÄC ÑIEÅN HÌNH TRONG MOÂI TRÖÔØNG SINH THAÙI21-Mar-12 ThS. Nguyễn Thị Thu Hiền 1 Chöông 7: Moät soá quaù trình gaây ñoäc ñieån hình trong moâi tröôøng sinh thaùi 7.1. Toång quan 7.2. Ñoäc chaát do möa acid 7.3. Ñoäc chaát do oâ nhieãm daàu vaø saûn phaåm cuûa daàu 7.4. Ñoäc chaát do hoaït ñoäng coâng nghieäp 7.5. Ñoäc chaát trong noâng nghieäp 7.6. Ñoäc chaát töø thöïc phaåm21-Mar-12 ThS. Nguyễn Thị Thu Hiền 2 7.1. Toång quan Ñoäc chaát ñöïôc ñöa vaøo sinh quyeån qua caùc quaù trình töï nhieân vaø nhaân taïo. Ñoäc chaát ñöïôc taïo ra töø caùc quaù trình trong moâi tröôøng – ñieån hình nhö:  Sa laéng acid (möa acid)  OÂ nhieãm daàu vaø caùc saûn phaåm cuûa daàu  Saûn xuaát coâng nghieäp vaø phoùng thích chaát thaûi coâng nghieäp  Saûn xuaát noâng nghieäp  Cheá bieán vaø baûo quaûn thöïc phaåm  Caùc sinh hoaït trong nhaø cuûa con ngöôøi21-Mar-12 ThS. Nguyễn Thị Thu Hiền 3 7.2. Ñoäc chaát do möa acid 7.2.1. Ñònh nghóa veà möa acid 7.2.2. Thaønh phaàn möa acid 7.2.3. Nguoàn gaây möa acid 7.2.4. Haäu quaû cuûa möa acid 7.2.5. Nhöõng bieän phaùp haïn cheá haäu quaû cuûa möa acid21-Mar-12 ThS. Nguyễn Thị Thu Hiền 4 7.2.1. Ñònh nghóa veà möa acid Nöôùc möa nguyeân chaát coù pH = ?  pHTB = 5,1 (5-5,6) do caùc chaát khí hoøa tan ñöôïc vaøo trong nöôùc bao goàm caû CO2, veát caùc hôïp chaát sulfur, nitô vaø caùc muoái höõu cô hoøa tan vaøo trong nöôùc möa.  Giaù trò pH ôû möùc naøy giuùp hoøa tan khoaùng chaát ôû trong ñaát  caây troàng coù theå söû duïng ñöôïc. Möa acid?  Khi khoâng khí bò oâ nhieãm do hoaït ñoäng coâng nghieäp, giao thoâng  laøm cho nöôùc möa coù ñoä pH giaûm thaáp, thöôøng pH = 2 -5.  Nöôùc möa trong tröôøng hôïp naøy goïi laø möa acid.21-Mar-12 ThS. Nguyễn Thị Thu Hiền 5 7.2.2. Thaønh phaàn möa acid Acid coù theå laéng tuï ôû daïng haït, khí hoaëc hoãn hôïp cuûa caû hai daïng treân leân treân moâi tröôøng nöôùc, ñaát hoaëc caây troàng. Caùc thaønh phaàn cuûa möa acid goàm coù:  ion hydrogen (H+)  khí sulfurô (SO2)  khí nitric monoxide (NO) vaø NO2  caùc chaát höõu cô bay hôi (VOC)  goùp phaàn trong phaûn öùng quang hoùa ñeå taïo ra caùc phaân töû mang tính acid.21-Mar-12 ThS. Nguyễn Thị Thu Hiền 6 7.2.3. Nguoàn gaây möa acidNguoàn sinh ra khí SO2 ? Khi ñoát chaùy caùc nhieân lieäu hoùa thaïch (than ñaù, daàu moû) Khai thaùc caùc quaëng kim loaïi (ví duï: quaëng ñoàng) coù chöùa löu huøynh Töø hoaït ñoäng cuûa nuùi löûa  sinh ra SO2 vaø H2S vaøo khí quyeån. Söï phaân giaûi chaát ñaïm do caùc vi khuaån sulfate. Töø caùc hoaït ñoäng coâng nghieäp vaø giao thoâng vaän taûi. Khí SO2 coù nguoàn goác töï nhieân chæ chieám 1/10 so vôùi löôïng khí SO2 sinh ra töø nguoàn nhaân taïo.21-Mar-12 ThS. Nguyễn Thị Thu Hiền 7 7.2.3. Nguoàn gaây möa acid SO2 coù theå laéng tuï ôû daïng khoâ hay bò oxid hoùa bôûi ozone (O3), peroxide hoaëc caùc goác hydroxyl töï do (OH) ñeå bieán thaønh SO42- vaø acid sulfuric  hieän dieän trong khoâng khí ôû theå aerosol  saün saøng keát hôïp vôùi nöôùc ngöng tuï trong maây  rôi xuoáng thaønh möa.21-Mar-12 ThS. Nguyễn Thị Thu Hiền 8 7.2.3. Nguoàn gaây möa acidNguoàn sinh ra khí NOX? Khi ñoát caùc nhieân lieäu hoùa thaïch trong caùc nhaø maùy nhieät ñieän Do hoaït ñoäng giao thoâng vaän taûi (caùc nghieân cöùu cho thaáy khi xe coä chaïy vôùi vaän toác nhoû thì löôïng khí thaûi NO ít hôn so vôùi xe coä chaïy vôùi toác ñoä cao – V=10 daëm/h thì löôïng khí thaûi chæ coù 0,03%) Söï phaân huûy cuûa vi khuaån quang phaân giaûi N ôû bieån Söï oxy hoùa cuûa NH4+ vaø N trong khoâng khí.21-Mar-12 ThS. Nguyễn Thị Thu Hiền 9 7.2.3. Nguoàn gaây möa acid NO haàu nhö khoâng tan trong nöôùc vaø phaàn lôùn bò oxi hoùa bôûi O3 hoaëc bôûi caùc phaûn öùng quang hoùa khaùc thaønh NO2 NO2 coù theå bò rôi xuoáng ôû daïng khoâ hoaëc bò oxi hoùa tieáp tuïc thaønh HNO3. HNO3 rôi xuoáng ñaát ôû daïng khoâ hay loûng.21-Mar-12 ThS. Nguyễn Thị Thu Hiền 10 7.2.3. Nguoàn gaây möa acid söï laéng tuï SO2 vaø NOX laøm taêng nhanh quaù trình acid hoùa voán coù saün do caùc hôïp chaát höõu cô coù trong töï nhieân. Söï phaân huûy chaát muøn taïo ra acid fulvic vaø humic  sau ñoù tieáp tuïc phaân giaûi cho ra caùc acid daây thaúng hoaëc maïch voøng thôm. Söï phong ho ...