Bài giảng Dược lý 3: Dược lý phân tử về gen trị liệu - Mai Thị Thanh Thường

Bài giảng Dược lý 3: Dược lý phân tử về gen trị liệu cung cấp cho sinh viên những nội dung về: hệ gen học – genomics; hệ protein học – proteomics; hệ tế bào học – cytomics; sinh học hệ thống;... Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung bài giảng!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Dược lý 3: Dược lý phân tử về gen trị liệu - Mai Thị Thanh ThườngDƢỢC LÝ PHÂN TỬ VỀ GEN TRỊ LIỆU GV. Mai Thị Thanh Thường241- HỆ GEN HỌC - GENOMICS- Gen, gien, hay di tố là một đoạn DNA mang một chức năngnhất định trong quá trình truyền thông tin di truyền. Các gentương ứng với những vùng nằm trong AND.- Mỗi phân tử ADN bao gồm các vùng chứa các gene cấu trúc,những vùng điều hòa biểu hiện gene, và những vùng khôngmang chức năngAND là một cao phân tử được cấu thành từ bốn loại đơnphân nucleotide; chuỗi những nucleotide này mang thôngtin di truyền ở sinh vật- Chuỗi nucleotide trong gen có thể được phiên mã và dịchmã trong tế bào để tạo nên chuỗi các axít amin, hìnhthành protein;- Nhiễm sắc thể là một cấu trúc có tổ chứccủa ADN và protein nằm trong các tế bào. Đó là một phần đơn lẻ25của chuỗi ADN, có chứa nhiều gen cấu trúc quy định và các trìnhtự nucleotit khác.1- HỆ GEN HỌC - GENOMICS 26 1- HỆ GEN HỌC - GENOMICS1.1. Khái niệm:- Bộ gen (genome) là tập hợp đầy đủ tất cả các gen của một sinh vật.- Trước đây khi nói đến bộ gen tức là nói đến các nhiễm sắc thể nguyên vẹn, ngày nay là các đoạn ADN cụ thể hay các gen.- Đến năm 1997 bộ gen của Bacillus subtilis và Escherichia coli đã được giải trình tự và công bố.- Gen người đầu tiên được tạo dòng vào năm 1976 27- Năm 2006 trình tự của nhiễm sắc thể cuối cùng của người đã được công bố. 1- HỆ GEN HỌC - GENOMICS1.1. Khái niệm:- Việc nghiên cứu bộ gen có thể được chia thành hai nhánh: cấu trúc và chức năng.+ Hệ gen học cấu trúc: là pha khởi đầu của việc phântích bộ gen  xây dựng bản đồ di truyền, vật lý vàphiên mã+ Hệ gen học chức năng: cho phép tìm kiếm gen cầnquan tâm và xác định chức năng của chúng 28 1- HỆ GEN HỌC - GENOMICS1.2. Một số công cụ:- Giải trình tự bộ gen: giải mã, lắp ghép và xây dựng bản đồ là bước đầu tiên trong việc nghiên cứu bộ gen. có thể nhờ tiến bộ về điện toán- AND microarry: có thể được sử dụng để nghiên cứu sự thay đổi về mức biểu hiên của gen, phát hiện các đa hình nucleotid đơn (single nucleotide polymorphism, SNP), định typ hay định trình tự các bộ gen đột biên,... 291- HỆ GEN HỌC - GENOMICS1.2. Một số công cụ:Ví dụ:Trước đây, theo phương pháp thủ công, mỗi tuần, mỗingười chỉ thực hiện được một vài phản ứng giải trình tựvới năng suất 300bp/phản ứng.Ngày nay với hệ thống mao mạch có thể xác định tựđộng đồng thời 96 phản ứng với độ dài trên 1000bp/phản ứng.Nhờ đó đề án giải trình tự bộ gen người dài 3.2 tỷnucleotid đã hoàn thành vào tháng 4/2003.- 20/10/2004: công bố bản mô tả khoa học hoàn chỉnh củaBộ gen Người cho thấy có khoảng 20.000 đến 25.0000 30gen mã hóa cho protein 1- HỆ GEN HỌC - GENOMICS1.3. Ứng dụng: Hệ gen dược học- Hệ gen học dược nghiên cứu sự liên hệ giữa kiểu gen của một cá thể và khả năng chuyển hóa các chất ngoại lai của người đó.- Nó có phạm vi khá rộng và tương tự như y học phân tử nhằm phát hiện, theo dõi và xử lý các nguyên nhân ở mức phân tử của bệnh. 31 1- HỆ GEN HỌC - GENOMICS1.3. Ứng dụng: Hệ gen dược học- Hệ gen học dược ứng dụng các kỹ thuật nghiên cứu hệ gen như định trình tự gen, di truyền học thông kê và phân tích biểu hiện gen đối với thuốc trong quá trình phát triển và thử nghiệm lâm sàng.- Vì nhiều bệnh phát ra do hậu quả từ sự hoạt động không chính xác của một nhóm gen, hệ gen học dược có thể nhận diện các gen hay locus có liên quan khi xác định sự đáp 32 ứng Với thuôc. 1- HỆ GEN HỌC - GENOMICS1.3. Ứng dụng: Hệ gen dược học- Hệ gen học dược có thể dựa trên các hiểu biêt mới ở mức phân tử này để phát hiện các đích trị liệu và can thiệp mới và góp phần làm sáng tỏ nhóm gen quyết định tính hiệu quả và độc tính của thuốc. 33 1- HỆ GEN HỌC - GENOMICS1.3. Ứng dụng: Ảnh hưởng đến việc phát minhthuốc và nghiên cứu lâm sàng- Trong các cơ sở thử nghiệm tiền lâm sàng: có thể giúp khởi đầu sàng lọc các hợp chất với sai số thấp nhất giữa các cá thể.+ Nếu gen đích được lựa chọn, người ta có thể tìm được hợpchất có tác dụng tốt nhất với tất cả các typ của gen và chọnđể thử nghiệm sâu hơn. 341- HỆ GEN HỌC - GENOMICS1.3. Ứng dụng: Ảnh hưởng đến việc phát minhthuốc và nghiên cứu lâm sàng Do đó, việc chọn thuốc sẽ thay thế cho việc chọn bệnhnhân, giảm rủi ro do đáp ứng khác biệt giữa các bệnh n ...