Bài giảng giống cây rừng : Khảo nghiệm loài và xuất xứ part 1

Vai trò của khảo nghiệm loài và xuất xứ trong cải thiện giống cây rừng. Bước đầu tiên của một chương trình cải thiện giống cây rừng thì đều được bắt đầu bằng việc chọn loài và xuất xứ phù hợp với mục tiêu kinh doanh và phù hợp với điều kiện sinh thái ở nơi qui hoạch trồng rừng. Để chọn được loài và xuất xứ như vậy ta phải tiến hành khảo nghiệm. KN loài và xuất xứ chính là lợi dụng những biến dị DT có sẵn trong TN một cách có cơ sở khoa học, thông...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng giống cây rừng : Khảo nghiệm loài và xuất xứ part 1 Ch­¬ng II. Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø 1 Ch­¬ng II. Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø 1. Vai trß cña kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø trong c¶i thiÖn gièng c©y rõng. B­íc ®Çu tiªn cña mét ch­¬ng tr×nh c¶i thiÖn gièng c©y rõng th× ®Òu ®­îc b¾t ®Çu b»ng viÖc chän loµi vµ xuÊt xø phï hîp víi môc tiªu kinh doanh vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i ë n¬i qui ho¹ch trång rõng. §Ó chän ®­îc loµi vµ xuÊt xø nh­ vËy ta ph¶i tiÕn hµnh kh¶o nghiÖm. KN loµi vµ xuÊt xø chÝnh lµ lîi dông nh÷ng biÕn dÞ DT cã s½n trong TN mét c¸ch cã c¬ së khoa häc, th«ng qua KN g©y trång trong nh÷ng ®iÒu kiÖn míi. ChÝnh v× vËy, mµ KN mét c¸ch nghiªm tóc kh«ng nh÷ng tiÕt kiÖm ®­îc c«ng søc, kinh phÝ, thêi gian tr­íc khi më réng mét ch­¬ng tr×nh trång rõng, mµ cßn tr¸nh ®­îc nh÷ng thÊt bÞ kh«ng ®¸ng cã. 2 Ch­¬ng II. Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø - Kh¶o nghiÖm loµi: Lµ viÖc ®em nhiÒu loµi c©y cïng ®¸p øng ®­îc môc tiªu kinh doanh ®Ó ra trång thö ë mét n¬i còng nh­ ®em trång tõng loµi c©y ë nh÷ng n¬i cã ®iÒu kiÖn sinh th¸i kh¸c nhau nh»m t×m ra nh÷ng loµi c©y phï hîp nhÊt víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i ë tõng vïng. - Kh¶o nghiÖm xuÊt xø: Lµ c«ng viÖc ®­îc tiÕn hµnh trång thö nh÷ng xuÊt xø kh¸c nhau cña nh÷ng loµi c©y ®· ®­îc chän läc trªn cïng mét vÞ trÝ hoÆc ng­îc l¹i tõng xuÊt xø trªn nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau nh»m t×m ra nh÷ng xuÊt xø phï hîp nhÊt víi tõng vïng trång rõng cô thÓ. - Nh­ vËy, theo quy luËt trªn kh¶o nghiÖm loµi lu«n ph¶i ®i tr­íc kh¶o nghiÖm xuÊt xø. Xong trong thùc tÕ c¸c nhµ chän gièng ®· biÕt mét c¸ch kh¸ chi tiÕt nh÷ng th«ng tin vÒ nh÷ng loµi kh¶o nghiÖm th× cã thÓ tiÕn hµnh bè trÝ kh¶o nghiÖm ®ång thêi loµi vµ xuÊt xø trong cïng mét lÇn t¹i cïng mét vÞ trÝ => ThÝ nghiÖm nh­ vËy ®­îc gäi lµ thÝ nghiÖm kh¶o nghiÖm loµi – xuÊt xø. => C¸ch bè trÝ nµy tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian, xong ®æi l¹i diÖn tÝch cña khu vùc tiÕn hµnh kh¶o nghiÖm l¹i ph¶i lín h¬n rÊt nhiÒu. 3 Ch­¬ng II. Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø C¬ së khoa häc cña kh¶o nghiÖm loµi – xuÊt xø - Do kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh chän läc tù nhiªn diÔn ra trong mét thêi gian kh¸ dµi mµ dÉn tíi hiÖn t­îng ph©n li tÝnh chÊt, nhÊt lµ loµi c©y rõng cã ph©n bè réng. KÕt qu¶ lµ trong ph¹m vi mçi loµi ®· xuÊt hiÖn nhiÒu biÕn dÞ di truyÒn (cña c¶ quÇn thÓ øng víi ®iÒu kiÖn ®ã). §èi víi loµi cã khu ph©n bè cµng réng ë nhiÒu vÞ trÝ ®Þa lÝ kh¸c nhau th× cµng cã nhiÒu biÕn dÞ di truyÒn. Do ®ã nhµ chän gièng cã nhiÒu c¬ héi lùa chän ®­îc nhiÒu biÕn dÞ di truyÒn do nhu cÇu kinh tÕ ®Æt ra vµ thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn vïng quy ho¹ch trång rõng. - Nh÷ng biÕn dÞ ë møc ®é lín chÝnh lµ loµi kh¸c nhau, cßn møc ®é biÕn dÞ nhá th× t¹o xuÊt xø kh¸c nhau. - Kh¶o nghiÖm loµi – xuÊt xø chÝnh lµ viÖc lîi dông biÕn dÞ di truyÒn cã s½n trong tù nhiªn mét c¸ch cã c¬ së khoa häc, nã ®­îc coi lµ ph­¬ng ph¸p chän gièng nhanh vµ rÎ tiÒn nhÊt. Ngoµi ra kh¶o nghiÖm loµi – xuÊt xø cßn gióp cho c¸c nhµ s¶n xuÊt tr¸nh ®­îc nh÷ng rñi do kh«ng ®¸ng cã trong s¶n xuÊt kinh doanh. 4 Ch­¬ng II. Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø 2. Nh÷ng kh¸i niÖm ®­îc dïng trong kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø. 2.1. Loµi. (Species) TËp hîp nh÷ng c¸ thÓ sinh vËt cã: C¸c ®Æc tr­ng h×nh th¸i c¨n b¶n gièng nhau. Cã ®Æc tr­ng sinh lý – ho¸ nh­ nhau. Cã cïng mét khu ph©n bè ®Þa lý – sinh th¸i. Lµ ®Æc ®iÓm sinh th¸i ®Æc tr­ng bëi giíi h¹n sinh th¸i cña tõng nh©n tè sinh th¸i (giíi h¹n d­íi, d­íi h¹n trªn, ®iÓm cùc thuËn) Cã thÓ giao phèi víi nhau vµ cho con lai h÷u thô. Giao phèi: + Ph¶i cho ®êi sau h÷u thô (vÝ dô: ngùa lai víi Lõa t¹o ra con La nh­ng La kh«ng gäi lµ loµi v× ®êi sau bÊt thô) + §Ó giao phèi ®­îc còng lµ do cã sù trïng hîp vÒ thêi ®iÓm ra hoa, cÊu t¹o hoa phï hîp, còng nh­ cã sù phï hîp vÒ sinh lý trong qu¸ tr×nh giao phèi Cã bé NST gièng nhau vÒ sè l­îng, h×nh d¹ng còng nh­ thø tù gen trªn tõng cÆp NST. 5 Ch­¬ng II. Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø 2.2. Loµi phô. (Sub species) Lµ ®¬n vÞ ph©n lo¹i d­íi loµi bao gåm tËp hîp c¸c c¸ thÓ cña cïng mét loµi cã Ýt nhiÒu kh¸c biÖt víi ®Æc tr­ng cña loµi. 2.3. Thø (Variety – th­êng dïng cho TV), nßi (Race – dïng cho §V) Lµ nh÷ng biÕn ®æi xuÊt ph¸t tõ cïng mét loµi ®iÓn h×nh ®­îc thÓ hiÖn mét c¸ch rêi r¹c trong quÇn thô hoang d¹i hay ®­îc gäi lµ nh÷ng biÕn dÞ kh«ng g¾n víi mét khu ph©n bè râ rµng. Thø (nßi) vµ loµi phô : §¬n vÞ ph©n lo¹i d­íi loµi xong gi÷a chóng cã sù kh¸c nhau râ rµng, loµi phô g¾n víi mét khu ph©n bè x¸c ®Þnh, thø n»m t¶n m¹n rêi r¸c ë nhiÒu khu ph©n bè kh¸c nhau. 6 Ch­¬ng II. Kh¶o nghiÖm loµi vµ xuÊt xø 2.4. Nßi ®Þa lÝ, xuÊt xø vµ l« h¹t. - Nßi ®Þa lÝ (Geographycal race): Mét loµi trong qu¸ tr×nh sinh s¶n t¹o ra c¸c biÕn dÞ vµ lµm cho sè l­îng lín thªm trong khi kh«ng gian dinh d­ìng cña khu ph©n bè th× cã h¹n, do vËy nã cÇn chiÕm lÜnh nh÷ng m«i tr­êng sèng míi (tøc lµ qu¸ tr×nh ph©n li tÝnh chÊt). ë mçi mét m«i tr­êng míi nµy th× nh÷ng c¸ thÓ nµo thÝch øng ®­îc sÏ tån t¹i, cßn nh÷ng c¸ thÓ nµo mµ kh«ng thÝch øng sÏ bÞ ®µo th¶i. (tøc lµ nh÷ng biÕn dÞ nµo cã lîi sÏ gi÷ l¹i cßn biÕn dÞ nµo kh«ng thÝch øng sÏ bÞ ®µo th¶i). Nh÷ng biÕn dÞ cã lîi sÏ ®­îc tÝch luü qua thêi gian sÏ h×nh thµnh nªn nh÷ng loµi h×nh sinh th¸i ®Æc tr­ng cho mçi vïng ®Þa lý. VÝ dô: Gµ (lÊy chøng, lÊy thÞt, gµ chäi), Kh¸i niÖm: Lµ mét nh¸nh cña loµi bao gåm nh÷ng c¸ thÕ g ...