Bài giảng Hóa sinh đại cương - Chương 7: Lipid

Bài giảng Hóa sinh đại cương - Chương 7: Lipid có nội dung trình bày đại cương về lipid, phân loại lipid đơn giản và lipid phức tạp, sơ lược quá trình tổng hợp lipid, sơ lược quá trình phân giải lipid,... Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung bài giảng!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Hóa sinh đại cương - Chương 7: LipidCHƯƠNG VII: LIPID NỘI DUNG• I. ĐẠI CƯƠNG VỀ LIPID – 1.1. Khái niệm – 1.2. Vai trò – 1.3. Phân loại • 1.3.1. Lipid đơn giản • 1.3.2. Lipid phức tạp• II. SƠ LƯỢC QUÁ TRÌNH TỔNG HỢP LIPID• III. SƠ LƯỢC QUÁ TRÌNH PHÂN GIẢI LIPIDI. ĐẠI CƯƠNG VỀ LIPID• 1.1. Khái niệm• 1.2. Vai trò – Cấu tạo màng tế bào – Dự trữ năng lượng – Dung môi hoà tan vitamin (A, D, E, K) – Giữ nhiệt cho cơ thể – Bảo vệ cơ học – Cung cấp nước nội sinh – Một số vai trò quan trọng khác: • Các hormon steroid • Phosphatidylnositol • Sphingolipid • Eicosanoid • Sterol1.3. Phân loại• 1.3.1. Lipid đơn giản * Triacylglycerol (triglycerid) – 3 acid béo + glycerolÎ liên kết ester Îtriglycerid.Tính chất• Không phân cực, kị nước, không tan trong nước• Dầu thực vật chứa nhiều triacylglycerol có acid béo không no Î tồn tại ở thể lỏng (t0 phòng).• Mỡ động vật chứa nhiều triacylgycerol có acid béo no (vd: stearin là thành phần chính của mỡ bò) Î tồn tại ở thể đặc (t0 phòng).• Thức ăn giàu lipid + oxy không khí lâu ngày Î ôi. (acid béo không no Î oxy hóa Î aldehyde + carboxylic acid có mạch C ngắn hơnÒ).* Sáp (serid)• Là ester của acidbéo cao phân tửno hoặc không no(C14-C36) và alcolcao phân tử (C16-C36)Tính chất• Điểm nóng chảy cao hơn của triacylglycerol (60-1000).• Ở đv có xương sống tiết ra chất sáp Î bảo vệ tóc, da, giữ cho da mềm, trơn và không thấm nước.• Vd: chim, gia cầm, thủy cầm có tuyến phao câu Î sáp Î chống thấm nước.* Sterol và các hợp chất steroid • Acid mật, muối mật, vitamin D, hormon steroid, cholesterol* Tính chất• Steroid và dẫn xuất của chúng không thủy phân được và chứa nhân steran (steroid).• Sterol là lipid cấu trúc, tham gia cấu tạo màng.• Là tiền chất tổng hợp các chất có vai trò sinh học điều khiển sự biểu hiện gene. Vd: hormone steroid, ...1.3.2. Lipid phức tạp * Glycocerophopholipid (phosphoglyceride) Acid béo no Acid không béo no Nhóm thế(cephalin)(lecithin)Tính chất• Ở đv chứa nhiều ether lipid (1 trong 2 chuỗi acyl được gắn với glycerol bằng liên kết ether không phải là ester).• Chức năng: – Kháng lại sự xúc tác của phospholipase nhằm cắt đứt liên kết ester của acid béo trong lipid màng. – Yếu tố hoạt hóa tiểu cầu.*Sphingolipid- Trong cấu trúc không có glycerol mà thaybằng sphingosine.Tính chất• Là nhóm lipid màng lớn.• Sphingolipid chia thành 4 nhóm nhỏ khác nhau: – Sphingomyelin – Glycolipid trung tính (không tích điện) – Lactosylceramide – Ganglioside• Sphingomyelin có trong màng nguyên sinh của tb đv, đặc biệt ở màng myelin (tb thần kinh) có td cách điện cho phần axon của tb này.Galactolipid và sulfolipid• Có nhiều ở thực vật• Glactolipid = galactose + 1,2- diacylglycerol.• Sulfolipid = glucose (được sulphonate hóa) + diacylglycerol II. SƠ LƯỢC QUÁ TRÌNH TỔNG HỢP LIPID TỔNG HỢP LIPID (Nguyên liệu: glyceraldehyde-3-phosphate, phosphodioxyacetone, acetyl CoA, ATP, NADPH; enzyme: acetyl carboxylase, acyl synthase (6enzyme + ACP) Tổng hợp Tổng hợp acid Tổng hợp acid Tổng hợpGlycerolphosphate béo bão hòa béo không bão hòa triglycerid Tổng hợp acid béo bão hòa Tổng hợp acid béo (ở bào tương) có mạch C dài Trong ty thể Trong microsome Tổng hợp acid béo bão hòa (ở bào tương)• Nguyên liệu – Acetyl CoA – ATP – NADPH – Enzyme: • Acetyl carboxylase • Acyl synthase (6enzyme + ACP)PTTQ của quá trình tổng hợp palmitic acid 8Acetyl-CoA + 7ATP + 14NADPH + 14H+Î Palmitate + 8CoA + 6H2O + 7ADP + 7Pi + 14NADP+