Bài giảng khoa học phân bón - chủ đề 2

CHỦ ĐỀ II ĐẠM VÀ PHÂN ĐẠM Bài 1. Đạm trong cây, trong đất và quá trình chuyể n hóa đạ m trong đất 1. Đạm trong cây 1.1. Tỷ lệ đạm trong cây Tùy thuộc vào loại cây trồng, tuổi cây mà lượng đạm có thể dao động từ 1 – 6 % so với trọng lượng chất khô. Lượng đạm trong bộ phân non của cây cao hơn ở các bộ phận già. 1.2. Dạng đạm trong cây Trong cây đạ m có ở các dạng sau:  Protein (đạm chiếm khoảng 15 – 17 %)  Glucozit...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng khoa học phân bón - chủ đề 2 CH Ủ Đ Ề II Đ ẠM VÀ PHÂN Đ ẠM Bài 1. Đ ạ m trong cây, trong đấ t và quá trình chuy ể n hóa đạ m trong đất1. Đ ạ m t rong cây1.1. T ỷ lệ đạm trong cây Tùy thuộc vào lo ại cây tr ồ ng, tuổ i cây mà lư ợng đ ạm có thể d ao độ ng từ 1 – 6 %so với tr ọ ng lư ợng chấ t khô. Lư ợng đ ạm trong b ộ phân non của cây cao hơn ở c ác bộp hậ n già.1.2. Dạng đạm trong cây Trong cây đạ m có ở c ác dạ ng sau:  Protein ( đạ m c hiế m kho ả ng 15 – 1 7 %)  Glucozit  Ancalo it  Mộ t lư ợng r ất nhỏ trong điề u kiệ n dinh dư ỡng đ ạm không bình thường có thểtồ n tạ i dư ới d ạ ng NH4 + và NO3 - Tỷ lệ đ ạ m hữu cơ hòa tan và đạ m vô cơ thể hiệ n tình tr ạng tổng hợp hữ u cơtrong câ y. Thư ờng khi thiế u gluxit hoặ c thiế u các điề u kiệ n cho việ c khử đ ạ m nitrat,c ho quá trình a min hóa (thờ i tiế t âm u kéo dài, trong cây xả y ra hiệ n tư ợng thiế u hụtlân, k ali v.v..) thì tỷ lệ trên giả m xuố ng. N ếu trong cây đạ m tồ n tại chủ yế u dư ới d ạngN H4 + và NO3 - thì xẩ y ra hiệ n tư ợng ngộ đ ộc đ ạ m c ủa cây.1.3. Vai trò c ủa đ ạ m đố i vớ i cây trồ ng - Đạ m là s ự sống. Đạ m là thành phầ n ch ủ yế u c ủa diệ p lục, là thành phầ n cơ bả nc ủa các protein, các enzim, AND, ARN c ủa nhân bào, nơi khu trú c ủa các thông tin ditr uyề n, đóng vai tr ò quan trọ ng trong việ c tổng hợp protein. - Đạ m là yế u tố c ơ b ả n c ủa quá trình đ ồ ng hóa cacbon - Tăng sinh trưởng và phát triể n c ủa các mô s ống1.4. Biểu hiện thừa thiếu đ ạm trong cây  Thiếu đ ạm : cây phát triể n kém, còi c ọ c. Lá có màu xanh vàng, nế u thiế u tr ầmtrọng thì thân lá có màu vàng. Hiện tượng thiế u đ ạ m thườ ng xuấ t hiệ n ở lá già trư ớc.Thờ i gia n sinh trư ởng b ị rút ngắ n. Ở các lo ại cây ăn quả thì tỷ lệ đậu quả thấp, quả nhỏ ,c hấ t lượng giả m rõ. Cây chỉ th ị thiế u đ ạ m: Cây ng ũ cố c, táo, chanh  Th ừa đạ m: Lá cây có màu xanh đ ậ m, phần thân lá phát triể n mạ nh và không cânđối vớ i rễ nên cây d ễ d àng b ị lố p đổ .Thân lá mề m, là điều kiện thuậ n lợ i cho sâu b ệnh 17xâm nhậ p và phát triể n. Thờ i gian sinh trư ởng c ủa cây b ị kéo dài. Ở c ác lo ạ i cây lấ y hạ tthì tỷ lệ hạ t lép cao.2. Đ ạ m trong đấ t2.1. Tỷ lệ đ ạm trong đất Đạ m tổ ng s ố trong đ ất dao độ ng từ 0,04 - 0 ,5 % tùy thuộ c vào loạ i đấ t. Đấ t giàuđạ m nhấ t là đ ất mùn trên núi và đ ất nghèo đạ m nhấ t là đất b ạc mà u.2.2. Dạng đạm trong đ ất Trong đ ất đư ợc p hân chia theo 2 cách: + Theo nguồ n gố c + K hả năng dễ tiêu đ ố i vớ i cây tr ồ ng * Theo nguồ n gố c, đ ạ m đư ợc chia làm 2 dạ ng là đ ạm hữu cơ và đạ m vô cơ.  Đạ m hữ u cơ trong đấ t chiế m từ 90 – 9 5 % tổng lượng đ ạ m trong đấ t.Đạ m hữ u cơ trong đấ t có trong xác động vậ t nhỏ , thự c vậ t và vi sinh vậ t trong đ ấ t vàtrong thành phầ n mùn. K ho ả ng một nửa đạ m hữu cơ nằ m ở d ạng các hợp chấ t a min.  Đạ m vô cơ trong đ ất chiế m từ 5 – 1 0 % tổng lượng đạ m trong đất. Đạmvô cơ trong đấ t có thể nằ m ở dạ ng NH4 + bị k hoáng sét giữ c hặ t ho ặ c có trong thànhp hầ n các muố i amô n và nitrat hòa tan trong dung d ịc h đấ t  Mộ t phầ n r ất nhỏ nằ m ở phầ n khí của đấ t dưới dạ ng N2 O, NO và NO2 * Theo khả năng dễ tiêu đ ố i vớ i cây tr ồ ng, đ ạ m được chia như sau:  Dạng cây trồ ng không thể s ử dụng trự c tiế p: các d ạ ng đ ạ m hữ u cơ  Dạng cây trồ ng có thể sử d ụng tr ực tiếp: các d ạng đạ m vô cơ trong dungd ịch đ ất và b ị g iữ c hặt trên bề mặ t khoáng sét.2. 3. C hu trình chuy ển hóa đ ạm trong tự n hiên2. 3.1. Nguồ n tích lũy + Từ p hân bón + Từ nư ớc mưa + Từ v i sinh vậ t cố đ ịnh đạ m tự d o trong đất + Từ v i sinh vậ t cố đ ịnh đạ m cộ ng sinh2. 3.2. Phầ n mấ t đi  Rử a trôi bề mặ t Hiệ n tư ợng này xảy ra khi có mưa to ngay sau khi phân đ ạ m được bón vào đấ t.đặc biệt là đố i với các lo ại phân như Urea và a môn nitrat, là nhữ ng lo ạ i phân r ấ t d ễ hòatan và không được các keo đất giữ lạ i. Trên đ ất có thành phầ n cơ giớ i nặ ng, vớ i đ ộ dốc 18là 13 %, tỷ lệ đạ m mấ t đi khi bón a môn nitrat là 5 % và từ Urea là 2 – 2,5 % tổnglượng đạ m bón. (R. Prasad và J. F. Power, 1993).  Bay hơi đạ m ở dạ ng amô n Tỷ lệ đ ạm mấ t đi dưới d ạng amôn sau khi bón phân vào đ ấ t dao độ ng từ 0 –50 % tổ ng lư ợ ng đ ạ m bón. Các yếu tố ả nh hư ởng đ ến quá trình bay hơi đ ạ m dư ới d ạngnày bao gồm: dạ ng phân đ ạ m, phương pháp bón, pH đ ấ t, đ ộ ẩ m đấ t, CEC, tố c đ ộ gió,nhiệ t độ đ ất và không khí, lo ại cây tr ồ ng và gia i đo ạn sinh trưởng c ủa chúng. Mấ t đ ạmở dạ ng này trên đ ấ t tr ồ ng ...