Bài giảng Kỹ thuật sản xuất cá giống: Chương 2 - ThS. Võ Ngọc Thám

Bài giảng Kỹ thuật sản xuất cá giống: Chương 2 - Sự phát dục thành thục của tuyến sinh dục các loài cá nuôi trình bày các thời kì phát triển của tế bào trứng, các giai đoạn phát triển của buồng trứng, sự thoái hóa và hấp thụ buồng trứng cá nuôi cùng một số nội dung khác. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm được các nội dung kiến thức cần thiết trong chương này và vận dụng vào học tập, thực hành thật tốt.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Kỹ thuật sản xuất cá giống: Chương 2 - ThS. Võ Ngọc Thám Chương 2: Sự phát dục thành thục của tuyến sinh dục các loài cá nuôi Võ Chí Thuần 49bh Võ Ngọc Thám Th.S 1 I. Các thời kỳ phát triển của tế bào trứng ** Thời kỳ sinh sản (tăng sinh) ** Thời kỳ sinh trưởng ** Thời kỳ thành thục 1. THỜI KỲ TĂNG SINH * Các noãn nguyên bào phát sinh từ tế bào sinh d ục nguyên th ủy phân chia liên tục, theo cấp số nhân hình thành nên các noãn nguyên bào. • Đường kính noãn nguyên bào 9,62 ± 0,5µm. Tỷ lệ đ ường kính nhân/noãn nguyên bào = 58,47%. 2- Thời kỳ sinh trưởng 2.1. Thời kỳ phôi tơ Thời kỳ tế tơ Thời kỳ liên kết Thời kỳ hậu tơ Thời kỳ song tơ Võ Chí Thuần 49bh Võ Ngọc Thám Th.S 2 2.2. Thời kỳ sinh trưởng nhỏ * Thời kỳ thơ ấu - Đường kính tế bào trứng 24-28µm. Nguyên sinh ch ất tăng NST trong nhân tiêu tan, 2-8 hạch nhân. Nhân chiếm tỷ lệ lớn. Màng trứng mỏng. Buồng trứng giai đoạn I * Thời kỳ một lớp follicle Đường kính trứng: 189-240µm. Hình thành 1 lớp follicle NSC tiếp tục tăng, dạng mạng lưới. Buồng trứng ở giai đoạn II Ảnh hưởng bởi yếu tố sinh thái 2.3.Thời kỳ sinh trưởng lớn (thời kỳ dinh dưỡng) Thời kỳ này tích lũy Prôtid & Lipid. Dinh dưỡng không hoàn toàn đồng hóa thành NSC. * Thời kỳ bắt đầu tích lũy Hình thành lớp Follicle thứ 2, hình thành vành phóng x ạ Tích lũy noãn hoàng Đường kính trứng 500µm Buồng trứng ở giai đoạn III Võ Chí Thuần 49bh Võ Ngọc Thám Th.S 3 2.3.Thời kỳ sinh trưởng lớn (thời kỳ dinh dưỡng) Thời kỳ tích lũy noãn hoàng hoàn toàn Noãn bào tích lũy đầy đủ noãn hoàng Kích thước noãn bào đạt tối đa, đối với cá trắm cỏ, mè tr ắng, cá trôi đường kính đạt 1100 - 1300µm. Thời gian nuôi vỗ lúc này tháng 2 – 3. Thời ký này có thể kéo dài 1 – 2 tháng (3) Buồng trứng ở giai đoạn IV (a,b,c)– thành thục Võ Chí Thuần 49bh Võ Ngọc Thám Th.S 4 • Khi noãn bào chuyển sang pha chín, noãn hoàng thành một khối đồng nhất, noãn bào có khả năng phân bào giảm nhiễm dưới tác dụng của KDT ngoại sinh. * Vào cuối giai đoạn IV noãn bào ở prophase I của giảm phân. Đối với các loài cá nuôi không đẻ trứng được trong ao thì thời điểm này cần tiêm chất kích thích cho sinh sản. Thời kỳ thành thục: ** Trứng chín và rụng vào xoan buồng trứng, chờ phóng thích ra ngoài môi trường nước.Buồng trứng ở giai đoạn V ** Buồng trứng ở giai đoạn VI: trong buồng trứng không còn trứng đã chín muồi sinh dục Võ Chí Thuần 49bh Võ Ngọc Thám Th.S 5 II. CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA BUỒNG TRỨNG CẤU TẠO:  Là một đôi, hình túi hợp lại thành ống trước khi đổ ra lỗ sinh dục, do mô liên kết và cơ trơn tạo thành.  Trên vách buồng trứng có các vách ngang là nơi phát sinh tế bào trứng.  Chia làm 6 giai đoạn căn cứ trên hình dạng, màu sắ Thu Võ Chíc. ần 49bh Võ Ngọc Thám Th.S 6 3. Thời kỳ thành thục Xảy ra quá trình cực hóa tế bào (bắt đầu bằng sự lỏng lẻo của noãn bào).Noãn hoàng kết thành khối đi về cực th ực v ật, nhân đi về cực động vật.Noãn bào sơ cấp phân chia lần 1 (giảm nhiễm) cho 1 noãn bào thứ cấp và 1 thể cực (cực cầu), NST giảm 1/2, (từ 2n NST còn n NST).Thể cực có kích thức nh ỏ, có 1 lớp m ỏng NSC, không có ý nghĩa trong sinh sản. Lần phân chia 2 (giảm phân nguyên nhiễm): noãn bào th ứ c ấp phân chia cho 1 trứng thành thục và 1 thể cực; Th ể c ực 1 phân chia làm đôi cho 2 thể cực mới. Quá trình thành thục của tế bào trứng: Nang trứng tiết Progesteron + hormone sinh dục liên quan tạo ra h ỗn h ợp làm rách màng follicle, trứng rụng trong buồng tr ứng. Võ Chí Thuần 49bh Võ Ngọc Thám Th.S 7 Sự phát triển buồng trứng của cá bao gồm 6 giai đoạn: Giai đoạn I: Xuất hiện ở cá thành thục tuyến sinh dục lần đầu. Noãn sào là đôi dạng sợi mãnh, màu trắng, nằm sát lưng Trên lát cắt mô học, trứng sắp xếp không có quy tắc, đường kính trứng 10 - 80µm TB trứng có nhân chiếm phần lớn noãn bào ( 50%) Không thấy mạch máu phân bố 2. Giai đoạn II: Cá đã đẻ 1 lần hoặc nhiều lần: Noãn sào dẹp, màu xám nh ạt hoặc trong suốt, mạch máu phân bố màu hồng. Cá thành thục lần đầu: mạch máu không phát tri ển, đ ầu bu ồng trứng có mạch máu màu hồng. Mắt thường không thấy có tế bào trứng riêng biệt, đường kính tế bào trứng 90 - 200µm. Đối với cá đã sinh sản một lần trở lên trong buồng tr ứng có th ể cóVõ ứng giai 49bh n III,Võ Ngọc Thám Th.S tr Chí Thuần đoạ IV. 8 3. Giai đoạn III: Kích thước buồng trứng tăng, buồng trứng màu xanh s ẫm ho ặc màu trắng nhạt. Tế bào trứng có thể nhìn bằng m ắt th ường, đường kính trưungs 250 - 500µm Mạch máu đã thấy rõ trên bề mặt buồng trứng. Trứng bắt đầu tích lũy noãn hoàng. Gặp điều kiện môi trường không thích hợp, cá không phát triển buồng trứng. 4. Giai đoạn IV: Buồng trứng tăng nhanh về kích thước, chiếm 2/3 xoang c ơ th ể, hệ số thành thục 15 – 22%. Buồng trứng có màu vàng hoặc màu xanh. Trứng r ời, đường kính trứng 800 - 1500µm. Cá đẻ nhiều lần trong năm trong buồng trứng có trứng giai đo ạn III, IV Cá đẻ 1 lần/năm trứng thành thục chứa đầy noãn hoàng Võ Chí Thuần 49bh Võ Ngọc Thám Th.S 9 5. Giai đoạn V: Buồng trứng mềm, các mạch máu xung huyết. Trứng rụng trong buồng trứng Xuất hiện thể vàng trong buồng trứng Đối với cá đẻ nhiều lần trong năm, ngoài các trứng r ụng còn có trứng giai đoạn II, III 6. Giai đoạn VI : Buồng trứng giảm kích thước, dẹp, bề mặt có các mạch máu màu nâu, hoặc đỏ tím Cá đẻ 1 lần/năm, Trong buồng trứng có các màng follicle, th ể vàng, một ít trứng đã rụng nhưng không thóat ra kh ỏi bu ồng trứng, tất cả sẽ thoái hóa và trở về buông trứng ở giai đo ạn 2. ̀ Thời gian thoái hóa 30 – 45 ngày.(to) Cá đẻ nhiều lần trong năm: sau khi đẻ, buồng trứng còn tr ứng giai đoạn II, IV, thời gian thoái hóa tuy thuộc số lần đẻ/năm, ̀ sau đó buồng trứng về giai đoạn III. Võ Chí Thuần 49bh Võ Ngọc Thám Th.S 10 CẤU TẠO CỦA NAN ...