Bài giảng Lịch sử chiến tranh và nghệ thuật quân sự Việt Nam: Chương 7 - Đại tá.TS. Phạm Quốc Văn

chương 7 Nghệ thuật quân sự trong khởi nghĩa và chiến tranh chống xâm lược từ thế kỷ 3 trước công nguyên đến đầu thế kỷ 18 trình bày những nội dung chính: khởi nghĩa và chiến tranh chống ngoại xâm của dân tộc ta từ thế kỷ 3 trước công nguyên đến thế kỷ 18. Mấy vấn đề về nghệ thuật quân sự.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Lịch sử chiến tranh và nghệ thuật quân sự Việt Nam: Chương 7 - Đại tá.TS. Phạm Quốc Văn Phần thứ hai LỊCH SỬ CHIẾN TRANH VÀNGHỆ THUẬT QUÂN SỰ VIỆT NAM Giảng viên chính Đại tá, TS. Phạm Quốc Văn Chương VIINGHỆ THUẬT QUÂN SỰ TRONG KHỞI NGHĨA VÀ CHIẾN TRANH CHỐNG XÂM LƯỢC TỪ THẾ KỶ III TRƯỚC CÔNG NGUYÊN ĐẾN ĐẦU THẾ KỶ XNỘI DUNGA. KHỞI NGHĨA VÀ CHIẾN TRANH CHỐNG NGOẠI XÂM CỦA DÂN TỘC TA TỪ THẾ KỶ III TRƯỚC CÔNG NGUYÊN ĐẾN THẾ KỶ XVIII.B. MẤY VẤN ĐỀ VỀ NGHỆ THUẬT QUÂN SỰ.Trọng tâm: Mục BA.KHỞI NGHĨA VÀ CHIẾN TRANH CHỐNG NGOẠI XÂM CỦA DÂN TỘC TA THÙ THẾ KỶ III TRƯỚC CÔNG NGUYÊN ĐẾN THẾ KỶ XVIIII. Các cuộc khởi nghĩa và chiến tranh từ thế kỷ III trước công nguyên đến thế kỷ XVIII.1.Những cuộc chiến tranh giữ nước đầu tiên: kháng chiến chống Tần và kháng chiến chống Triệu.Việt Nam thời Hùng Vương gọi là Văn Lang, nhưng vừa dựng nước, nhân dân ta đã phải đánh giặc giữ nước. Cuối thế kỷ III tr.CN nhà Tần đưa quân xâm lược nước ta. Nhân dân Văn Lang do vua Hùng và Thục Phán lãnh đạo kháng chiến trong 10 năm và giành thắng lợi.Sau khi đánh tan quân Tần, Thục Phán thay thế Hùng Vương, tự xưng là An Dương Vương, đổi tên nước là Âu Lạc. An Dương Vương chăm lo xây dựng đất nước, đã xây thành Cổ Loa, chế ra nỏ liên châu “nỏ thần”. Thời kỳ này Triệu Đà vua của Nam Việt nhiều lần xâm lược nước ta nhưng đều thất bại. Triệu Đà gian xảo xin giảng hoà và cầu hôn công chúa Mỵ Châu cho con trại mình là Trọng Thuỷ. Do mất cảnh giác nước ta rơi vào tay giặc. Từ đây nước ta rơi vào thời kỳ Bắc thuộc 1000 năm2. Những cuộc khởi nghĩa và chiến tranh chống xâm lược giành độc lập dân tộc trong giai đoạn Bắc thuộc.Dưới ách thống trị của các triều đại nhà Triệu, Hán, Lương, Tuỳ, Đường nhân dân ta nêu cao tinh thần bền bỉ đấu tranh, tiêu biểu là các cuộc khởi nghĩa sau:* Cuộc khởi nghĩa của hai bà Trưng (40-44)Vào năm 40, dưới sự lãnh đạo của hai bà Trưng, nhân dân ta đứng lên khởi nghĩa và giành độc lập, năm 42 quân Hán lại xâm lược nước ta do Mã Viện chỉ huy, Cuộc kháng chiến do hai bà Trưng lãnh đạo tới năm 44 đất nước ta lại rơi vào tay giặc*Cuộc khởi nghĩa Bà Triệu (248)Bà Triệu Thị Trinh khởi nghĩa từ núi Nưa,Thanh Hoá lãnh đạo nhân dân chống lại giặc Ngô. Giặc Ngô cử Lục Dận đàn áp, do lực lượng chênh lệch, cuộc khởi nghãi bị thất bại, bà Triệu hy sinh.*Cuộc khởi nghĩa Lý Bí (542) và cuộc kháng chiến chống quân Lương do Triệu Quang Phục lãnh đạo (545-550)Năm 542 Lý Bí khởi nghĩa, được nhân dân ủng hộ đã đập tan chính quyền đô hộ của nhà Lương, lập nên nhà nước Vạn Xuân.Năm 545 Nhà Lương cử Dương Phiêu và Trần Bá Tiên dẫn quân xâm lược nước ta. Năm 550 Triệu Quang Phục phản công thắng lợi, đất nước giành độc lập.*Cuộc kháng chiến chống quân Tuỳ (603)Năm 603, nhà Tuỳ cử Lưu Phương chỉ huy quân xâm lược nước ta. Lý Phật Tử cùng các tướng Lý Đại Quyên, Lý Phố Đỉnh lãnh đạo nhân dân chống giặc nhưng thất bại. Nước ta lại rơi vào tay giặc.*Các cuộc khởi nghĩa chống nhà Đường và cuộc khởi nghĩa của Khúc Thừa Dụ (giữa thế kỷ VII - đầu thế kỷ X)Nhân dân ta liên tục đấu tranh chống ngoại xâm như:-Khởi nghĩa Lý Tự Tiên và Đinh Kiến (687)-Khởi nghĩa Mai Thúc Loan (Mai Hắc Đế 722)-Khởi nghĩa Phùng Hưng (766-779)-Khởi nghĩa Dương Thanh (819-820)Đầu thế kỷ X, hào trưởng Khúc Thừa Dụ chiếm phủ Tống Bình, xưng Tiết độ sứ đã xây dựng chính quyền tự chủ, kết thúc ách thống trị phong kiến phương bắc ở nước ta*Hai cuộc kháng chiến chống xâm lược Nam Hán (930-931 và 938)Năm 930, Nam Hán cử tướng Lương Khắc Trinh đem quân xâm lược nước ta. Dương Đình Nghệ một danh tướng của họ Khúc đã đánh tan quân xâm lược Nam Hán.Năm 938, Nam Hán lại cử thái tử Hoàng Thao đem binh thuyền XL nước ta. Quân ta do Ngô Quyền chỉ huy tổ chức trận địa bãi cọc trên sông Bạch Đằng đánh tan quân Nam Hán. Đất nước ta thoát khỏi ách đô hộ hơn 1000 năm của phong kiến Trung Hoa, đất nước ta bước vào kỷ nguyên độc lập tự chủ. Trong hơn mười thế kỷ Bắc thuộc và chống Bắc thuộc, dân tộc ta vẫn đứng vững không bị đồng hoá, không trở thành quận huyện của ngoại bang3. Các cuộc chiến tranh chống xâm lược từ cuối thế kỷ thứ X đến thế kỷ XVIII.a.Cuộc chiến tranh chống Tống lần 1 (981)Sau thắng lợi của Ngô Quyền, đất nước ta được hoà bình 36 năm. Năm 965 xẩy ra loạn 12 sứ quân. Năm 968 Đinh Bộ Lĩnh thống nhất đất nước. Nhà Đinh tổ chức thập đạo quân, cả nước có 10 đạo, mỗi đạo có 10 quân, mỗi quân 10 lữ, mỗi lữ 10 tốt, mỗi tốt 10 ngũ, mỗi ngũ 10 người. Đồng thời thay phiên nhau làm quân thường trực. Sau khi thống trị toàn Trung Quốc, tháng 4 năm 981 quân Tống chia làm 3 đường thuỷ, bộ sang đánh nước ta, quân bộ tiến theo đường Cao Bằng và Lạng Sơn, quân thuỷ tiến vào sông Bạch Đằng.Quân, dân Đại Cồ Việt dưới sự lãnh đạo của Lê Hoàn đã chặn đánh quân địch ở Hoa Bộ ...