Bài giảng Luật hiến pháp nước ngoài: Bài 4

Bài 4 Nghị viện các nước thuộc bài giảng luật hiến pháp nước ngoài, cùng nắm kiến thức bài này thông qua việc tìm hiểu các nội dung chính sau: vị trí, vai trò của nghị viện trong bộ máy nhà nước; chức năng, thẩm quyền của nghị viện; cơ cấu của nghị viện, quy chế làm việc và thủ tục làm luật.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Luật hiến pháp nước ngoài: Bài 4Luật HPNN: Chương trình tổng thể• Tuần 1: Những vấn đề lý luận về luật hiến pháp và hiến pháp• Tuần 2: Chính thể và các đảng phái chính trị• Tuần 3: Pháp luật bầu cử và mối quan hệ cơ bản giữa Nhà nước và công dân• Tuần 4: Nghị viện các nước• Tuần 5: Chính phủ và nguyên thủ quốc gia các nước• Tuần 6: Hệ thống tư pháp và vấn đề bảo vệ Hiến pháp ở các nước Bài 4: Nghị viện các nướcI. Vị trí, vai trò của nghị viện trong bộ máy nhà nướcII. Chức năng, thẩm quyền của nghị việnIII. Cơ cấu của nghị việnIV. Quy chế làm việc và thủ tục làm luậtI. Vị trí, vai trò của nghị viện trong BMNN• Nguyên tắc phân chia quyền lực nhà nước (division of power), tam quyền phân lập (separation of powers): – Lịch sử, bối cảnh: nước Anh – Nội dung: Lập pháp (legislative), Hành pháp (executive), Tư pháp (judiciary) – Các hình thức thể hiện khác nhau ở các nước khác nhau• Hai môi hình về vị trí, vai trò của nghị viện: Mô hình 1, Mô hình 2II. Chức năng, thẩm quyền của nghị viện• Trong lĩnh vực lập pháp: – Thẩm quyền truyền thống từ nguyên tắc SoP – Hai giai đoạn: Giai đoạn đầu, giai đoạn từ chủ nghĩa tư bản độc quyền• Trong lĩnh vực ngân sách và tài chính• Trong lĩnh vực đối ngoại và phòng thủ quốc gia• Trong lĩnh vực tư pháp (impeachment): mô hình đa dạng, phần lớn nghị viện các nước có quyền này• Trong lĩnh vực giám sát hoạt động của hành pháp (Việt Nam thể hiện rõ nhất, các nước Bắc âu, Các nước theo DoP) Hai mô hình về vị trí, vai trò của nghị viện trong một bộ máy nhà nước• Mô hình 1: Nghị viện • Mô hình 2: Nghị viện có vai trò cao (DoP) có vai trò ngang bằng (SoP) Nghị viện Nghị Chính Tòa Chính phủ Tòa án viện phủ ánSơ đồ tổ chức BMNN Việt nam so sánh với một mô hình BMNN tương tự Quốc hội Nghị viện CTN UBTVQH CP Tòa ánCP TATC VKSTC II. Cơ cấu của nghị viện• Nhất viện và lưỡng viện: – Các nước khác nhau: nghị viện lưỡng viện (Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Nhật ...), nghị viện đơn viện (Việt Nam, Trung quốc, Thụy điển, Na uy ...) – Vị trí vai trò, nhiệm vụ quyền hạn của hại viện khác nhau trong các nước lưỡng viện: Anh, Pháp, Đức, Mỹ – Vai trò của nghị viện trong các nước nhất viện: thường có vai trò quan trọng trong BMNN• Cơ quan lãnh đạo của nghị viện: Chủ tịch (chairperson, người phát ngôn (speakers), cách thức hình thành – Khác nhau giữa các nước khác hệ thống: lưỡng viện, nhất viện. – Khác nhau giữa các nước cùng hệ thống: các nước lưỡng viện (Anh, Mỹ)• Các ủy ban của nghị viện: cánh tay của nghị viện – NV nào cũng có – Hai loại ủy ban: thường trực và lâm thờiTVH1 IV. Quy chế làm việc và thủ tục làm luật • Quy chế làm việc: đặc điểm chung là theo kỳ họp và hoạt động chuyên trách: – VN là ngoại lệ – Hạ nghị sĩ thể hiện rõ hơn thượng nghị sĩ • Thủ tục lập pháp: – Sáng kiến luật: nghị sĩ (từ cử tri, nhóm lợi ích), từ chính phủ – Thảo luận: thảo luận tại ủy ban (Mỹ), thảo luận tại phiên toàn thể, thủ tục khác giữa các nước khác nhau (Mỹ, Anh, Pháp) do vai trò các đảng phái. – Thông qua luật: tại phiên họp, có thể từng viện, có thể họp chung, vai trò của hạ viện thường lớn hơn, vai trò của thượng viện ở các nước khác nhau. – Công bố luậtSlide 8TVH1 To Van Hoa, 2/19/2009 Quy trình lập pháp phổ biến Bảo hiến Bảo hiếnNghị viên Sáng kiếnTổng thống Thảo luận Thông qua Công bố