Bài giảng Luật Hình sự Việt Nam: Chương IX (tt) - ThS. Trần Đức Thìn

Bài giảng Luật Hình sự Việt Nam: Chương IX trình bày các giai đoạn thực hiện tội phạm như khái niệm, chuẩn bị phạm tội, phạm tội chưa đạt, tội phạm hoàn thành, tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội và một số nội dung khác.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Luật Hình sự Việt Nam: Chương IX (tt) - ThS. Trần Đức Thìn CHƯƠNG IX CÁC GIAI ĐOẠN THỰC HIỆN TỘI PHẠM1. KHÁI NIỆM HV PHẠM TỘI GIỐNG NHƯ BẤT KỲ HÀNH VI NÀO KHÁC CỦA CON NGƯỜI, NÓ DIỄN RA THEO MỘT QUÁ TRÌNH NHẤT ĐỊNH. NGƯỜI PHẠM TỘI MONG MUỐN THỰC HIỆN TRỌN VẸN QUÁ TRÌNH ĐÓ. NHƯNG TRÊN THỰC TẾ HỌ BUỘC PHẢI DỪNG LẠI TẠI MỘT THỜI ĐIỂM NÀO ĐÓ VÌ MỘT NGUYÊN NHÂN KHÁCH QUAN NÀO ĐÓ. ĐIỀU NÀY CÓ NGHĨA HỌ MỚI CHỈ THỰC HIỆN TỘI PHẠM Ở MỘT MỨC ĐỘ NHẤT ĐỊNH. LHS VIỆT NAM PHÂN BIỆT 3 MỨC ĐỘ LÀ: (I) CHUẨN BỊ PHẠM TỘI; (II) PHẠM TỘI CHƯA ĐẠT; (III) TỘI PHẠM HOÀN THÀNH Các giai đoạn thực hiện tội phạm là các mức độ thực hiện tội phạm cố ý bao gồm: Chuẩn bị phạm tội (CBPT); Phạm tội chưa đạt (PTCĐ) và Tội phạm hoàn thành (TPHT)Những diễn biến về mặt tư tưởng trước khi người phạm tội thực hiện hành vi phạm tội không phải là căn cứ để truy cứu TNHSNhững hành vi khách quan được thực hiện trên thực tế bắt đầu từ việc chuẩn bị phạm tội mới là căn cứ truy cứu TNHSNếu trong quá trình thực hiện hành vi phạm tội người phạm tội buộc phải dừng lại vì những nguyên nhân khách quan thì sự dừng lại này tạo nên một giai đoạn phạm tội: CBPT hoặc PTCĐChỉ các tội phạm thực hiện với lỗi CYTT mới có các giai đoạn thực hiện tội phạm. Các tội với lỗi CYGT, VYQT và VYCT chỉ có trường hợp có tội và không có tội mà không có các giai đoạn.CBPT, PTCĐ và TPHT có mức độ nguy hiểm cho xã hội khác nhau vì chúng khác nhau về mức độ thực hiện hành vi, mức độ gây nguy hại cho khách thể và khả năng gây ra hậu quả nguy hiểm cho xã hội... và do đó mức độ TNHS đối với từng giai đoạn được đặt ra cũng khác nhau2. Chuẩn bị phạm tội Chuẩn bị phạm tội là một giai đoạn phạm tội trong đó người phạm tội có hành vi tạo ra những điều kiện cần thiết cho việc thực hiện tội phạm nhưng chưa bắt đầu thực hiện tội phạm đóGiai đoạn CBPT bắt đầu từ khi người phạm tội có HV tạo ra những điều kiện thuận lợi về vật chất và tinh thần cho việc thực hiện HV phạm tội đến trước khi người phạm tội thực hiện HV trong MKQ được phản ánh trong CTTPThực chất, hành vi tạo điều kiện thuận lợi về vật chất và tinh thần cho việc thực hiện tội phạm chưa trực tiếp tác động vào ĐTTĐ của TP, nhưng chính nó là bộ phận hợp thành của HVKQ nên sự gây thiệt hại cho KT có xảy ra hay không và xảy ra như thế nào cũng phụ thuộc một phần vào hành vi CBPTTrên thực tế hành vi CBPT có thể được thể hiện: Chuẩn bị công cụ phương tiện phạm tội; Chuẩn bị kế hoạch phạm tội; Thăm dò địa điểm phạm tội; Tìm kiếm đồng bọn; Loại bỏ những trở ngại khách quan TNHS đối với người CBPT chỉ đặt ra khi và chỉ khi họ chuẩn bị phạm một tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.Nếu bản thân hành vi CBPT lại cấu thành một tội độc lập thì người CBPT còn phải chịu TNHS thêm về tội độc lập ấy. A3. Phạm tội chưa đạt3.1. Khái niệm PTCĐ là là cố ý thực hiện tội phạm nhưng không thực hiện được đến cùng vì những nguyên nhân ngoài ý muốn của người phạm tội. Dựa vào ba dấu hiệu sau để xác định giai đoạn PTCĐ:Người phạm tội đã bắt đầu thực hiện tội phạm: Đây là dấu hiệu để phân biệt PTCĐ với CBPT Coi là bắt đầu thực hiện tội phạm khi người phạm tội đã thực hiện HVKQ được mô tả trongCũng coi là bắt đầu thực hiện hành vi phạm tội nếu can phạm thực hiện hành vi “đi liền trước” hành vi khách quan. Những hành vi “đi liền trước” tuy thể hiện là hành vi CBPT nhưng rất gần với HV trong MKQ và không thể tách rời được nên được coi là hành vi thực hiện tội phạm.Người phạm tội không thực hiện được tội phạm đến cùng, nghĩa là hành vi ấy chưa thoả mãn hết các dấu hiệu thuộc MKQ của tội phạm. Đó là các trường hợpChủ thể mới thực hiện hành vi “đi liền trước” Chủ thể đã thực hiện HVKQ nhưng HQ của TP chưa phát sinh Chủ thể đã thực hiện được HVKQ nhưng không thực hiện hết Hậu quả của tội phạm đã xảy ra nhưng không có QHNQ với HVKQ mà chủ thể thực hiện Người phạm tội không thực hiện được đến cùng là do nguyên nhân khách quan không phụ thuộc váo ý thức của người phạm tội. Những nguyên nhân đó là: Người bị hại đã chống lại được hoặc tránh được Người khác đã ngăn chặn được Những trở ngại khác3.2. Phân loại các trường hợp PTCĐ3.2.1. Căn cứ vào thái độ tâm lý của người phạm tội đối với HV mà họ đã thực hiện PTCĐ chưa hoàn thành là trường hợp phạm tội chưa đạt trong đó người phạm tội vì những nguyên nhân khách quan, chưa thực hiện hết các HV cho là cần thiết để gây ra hậu quả PTCĐ đã hoàn thành là trường hợp phạm tội chưa đạt trong đó người phạm tội đã thực hiện hết các hành vi cho là cần thiết để gây ra HQ nhưng do nguyên nhân ngoài ý muốn nên HQ vẫn không xảy ra3.2.2. Căn cứ vào tính chất đặc biệt của nguyên nhân dẫn đến chưa đạt PTCĐ vô hiệu là trường hợp PTCĐ mà nguyên nhân khách quan gắn với công cụ, phương tiện, ĐTTĐ của ...