Bài giảng Miễn dịch học: Chương 2 - TS. Nguyễn Xuân Cảnh

Bài giảng Miễn dịch học: Chương 2 Các thành phần của hệ miễn dịch, cung cấp cho người học những kiến thức như: Các cơ quan của hệ miễn dịch; Các cơ quan Lympho trung ương; Chức năng của tuyến ức; Các hoạt động chính của tuyến ức; Các cơ quan Lympho ngoại biên. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Miễn dịch học: Chương 2 - TS. Nguyễn Xuân Cảnh 9/18/2020 Chương 2. Các thành phần của hệ miễn dịch Các cơ quan của hệ miễn dịch Các cơ quan tham gia quá trình đáp ứng miễn dịch đặc hiệu gọi là cơ quan miễn dịch hay cơ quan lympho Cơ quan miễn dịch có nhiệm vụ sản sinh, duy trì, huấn luyện, biệt hóa và điều khiển hoạt động của các tế bào lympho. Cơ quan lympho gồm 02 loại;• Cơ quan lympho trung ương: là nơi mà tế bào lympho lần đầu tiên thể hiện thụ thể kháng nguyên và trưởng thành về mặt chức năng. Cơ quan này bao gồm tuỷ xương, nơi sản xuất ra toàn bộ tế bào lymphô, và tuyến ức, nơi tế bào T trưởng thành và đạt đến giai đoạn phát triển chức năng đầy đủ• Cơ quan lympho ngoại biên: là nơi xảy ra đáp ứng của tế bào lympho với kháng nguyên lạ. Cơ quan này bao gồm hạch bạch huyết, lách, hệ thống miễn dịch da và hệ thống miễn dịch niêm mạc. 1 9/18/2020 Cơ quan Lympho Cơ quan lympho Cơ quan lympho trung ương ngoại biên Tủy Hạch bạch Tuyến ức Lách xương huyết Hệ thống MD Hệ thống MD da niêm mạc Các cơ quan Lympho trung ương Các cơ quan lympho trung ương xuất hiện sớm trong đời sống của phôi Hoạt động của chúng không cần sự có mặt của kháng nguyên. Chúng có nhiệm vụ biệt hoá nhiều loại tế bào máu khác nhau trong đó có tế bào gốc lympho thành lympho B, T chín và tế bào NK. Các tế bào lympho sau khi rời khỏi cơ quan lympho trung ương sẽ không quay trở lại đây nữa. Gồm có: Tủy xương, Tuyến ức và túi fabricius (ở các loài chim). 2 9/18/2020Tủy xương (Bone marrow) 3 9/18/2020 Tủy xương (Bone marow) Ở người trưởng thành, tuỷ xương là nơi sản sinh tất cả các tế bào máu lưu động kể cả tế bào lympho non. Trong quá trình phát triển bào thai quá trình tạo máu xuất hiện đầu tiên trong các đảo máu của túi phôi và trong nhu mô cạnh động mạch chủ và sau đó thì tại gan và lách. Chức năng này được chuyển giao dần dần cho tuỷ xương và đặc biệt là các xương dẹt chủ yếu là xương ức, đốt sống, xương chậu và xương sườn. Tuỷ đỏ được tìm thấy trong một cấu tạo lưới dạng mô xốp nằm giữa các bè dài. Khoảng không giữa các cấu tạo này được làm đầy bởi tế bào mỡ, nguyên bào sợi, và tế bào tiền thân của tế bào máu. Những tế bào tiền thân này sẽ phát triển đến trưởng thành và đi ra khỏi tuỷ qua một hệ thống dày đặc các xoang mạch để vào hệ tuần hoàn. Khi tuỷ xương bị tổn thương, hoặc khi có các nhu cầu tạo nhiều tế bào máu mới thì gan và lách cũng được huy động để làm chức năng tạo máu Tất cả tế bào máu đều xuất phát từ một loại tế bào gọi là tế bào mầm, những tế bào này rồi sẽ phân hoá để tạo ra nhiều dòng tế bào máu khác nhau. Tế bào mầm không có các dấu ấn của tế bào biệt hoá và thay vào đó là 2 protein màng có tên là CD34 và kháng nguyên-1 của tế bào mầm (Sca-1), những dấu ấn này dùng để nhận diện và làm giàu tế bào mầm từ các hỗn dịch tuỷ xương. Sự tăng sinh và trưởng thành của tế bào máu tiền thân trong tuỷ xương được kích thích bởi các cytokin. Các cytokin tạo máu được sản xuất bởi tế bào đệm và đại thực bào trong tuỷ xương hoặc tế bào T được kháng nguyên kích thích hoặc các đại thực bào bị cytokin hay vi sinh vật kích thích. Ngoài ra tuỷ xương còn chứa nhiều Z tương bào sản xuất kháng thể, chúng được tạo ra trong mô lymphô ngoại biên (do sự kích thích của kháng nguyên lên tế bào B) và di chuyển vào tuỷ xương, chúng sẽ sống ở đây và sản xuất kháng thể trong nhiều năm 4 9/18/2020 Sơ đồ hoạt động biệt hóa các tế bào máuPluripotent: Đa năngHematopoiesis: Sự tạo máuMyeloid: Dạng tủyPlatelet: Tiểu cầuErythrocyte: Hồng cầuDendritic: phân nhánh 5 9/18/2020Tuyến ức (Thymus) 6 9/18/2020 Tuyến ức (Thymus) Tuyến ức là một cơ quan có hai thuỳ nằm ở trung thất trước. Mỗi thuỳ được phân chia thành nhiều tiểu thuỳ ngăn cách nhau bởi các vách sợi và mỗi tiểu thuỳ có vùng vỏ bên ngoài và vùng tuỷ bên trong. Vùng tuỷ chứa dày đặc tế bào lympho T. Rải rác trong tuyến ức là các tế bào biểu mô không phải lymphô (đó là những tế bào có nhiều bào tương), đại thực bào có nguồn gốc tuỷ xương và tế bào hình sao. Một số tế bào hình sao trong tuyến ức có mang các dấu ấn như CD8α là dấu ấn đặc trưng của tế bào lympho nên được gọi là tế bào hình sao dạng lympho để phân biệt với tế bào hình sao dạng tuỷ. Ở vùng tuỷ có những cấu trúc gọi là tiểu thể Hassall được cấu tạo bởi những vòng xoắn tế bào biểu mô mà có lẽ là vết tích của các tế bào thoái hoá. Tuyến ức được hình thành trong quá trình lõm vào của ngoại bì (ectoderm) trong thời kỳ bào thai để tạo nên cổ và ngực. Tế bào T non đi vào vỏ tuyến ức qua hệ thống mạch máu ...