Bài giảng Mô phôi: Hệ nội tiết

Bài giảng "Mô phôi: Hệ nội tiết" cung cấp các kiến thức giúp sinh viên có thể trình bày được cấu trúc và chức năng của tuyến yên; giải thích được quan hệ giữa vùng dưới đồi và tuyến yên; trình bày được cấu trúc và chức năng của tuyến giáp, tuyến cận giáp, tuyến thượng thận, tuỵ nội tiết, tuyến tùng. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Mô phôi: Hệ nội tiếtTuyãún näüi tiãút - Mä phäi 123 HỆ NỘI TIẾTMục tiêu học tập1. Trình bày được cấu trúc và chức năng của tuyến yên2. Giải thích được quan hệ giữa vùng dưới đồi và tuyến yên.3. Trình bày được cấu trúc và chức năng của tuyến giáp, tuyến cận giáp, tuyến thượng thận,tuỵ nội tiết, tuyến tùng Tuyến nội tiết là tập hợp những tế bào đã biệt hoá để tiết ra hormon. Hormon cócấu tạo hoá học xác định, được đổ vào máu không qua ống dẫn, đến gây đáp ứng tại các tếbào hoặc cơ quan gọi là cơ quan hiệu ứng, hay đích. Các tế bào đích, cơ quan đích sẽđáp ứng bằng các hoạt động liên quan đến chuyển hoá, phát triển hoặc sinh sản. - Phân loại: Có nhiều cách phân loại, phân loại theo nguồn gốc, phân loại theo vị trícủa tế bào đích với tuyến nội tiết và phân loại theo hình thái là hợp lý hơn cả. Dựa vào hình thái tuyến nội tiết được phân làm 3 nhóm: - Tuyến kiểu lưới. - Tuyến kiểu túi. - Tuyến tản mác. Các tuyến nội tiết: Trong quá trình phát triển từ mầm phôi, một số tuyến nội tiết táchrời và tạo thành những tuyến biệt lập, một số khác nằm chung với các cơ quan khác. Trongphạm vi bài này, chúng tôi chỉ đề cập đến các tuyến nội tiết biệt lập, các tuyến này gồm: trụcđồi thị tuyến yên; tuyến giáp; tuyến thượng thận; tuyến cận giáp; tuyến tùng; tiểu đảolangerhans của tuỵ tạng.I. TUYẾN YÊN Trục dưới đồi tuyến yên: Nếu ở tim nút xoang được xem là nhạc trưởng điều khiển sự co bóp của timmột cách tuần hoàn, thì ở hệ thống nội tiết trục dưới đồi tuyến yên có vai trò điều khiển hầunhư toàn bộ các tuyến nội tiết khác.1. Nguồn gốc Trong thời kỳ phôi, từ mô thần kinh của sàn gian não hình thành một tấm, tấmnày lõm xuống dưới hình thành một phễu, phễu đi sâu xuống dưới và tận cùng phình ra. Phầnphình ra sau này sẽ biệt hoá thành phần sau thần kinh tuyến yên, phần này nối với não bằngcuống tuyến yên qua trung gian của vùng lồi giữa. Như vậy phần sau của tuyến yên gồm: thuỳ sau thần kinh, cuống tuyến yên, lồi giữa. Cũng vào thời kỳ này ngoại bì hầu xuất phát từ miệng nguyên thuỷ gấp lại, lõm vềphía đáy sọ tạo thành túi gọi là Rathke. Túi Rathke tách từ thành xoang miệng, tiến về phần thần kinh của tuyến yên. Tại đâytúi Rathke biệt hoá thành 3 phần: -Phần trước - Ở dưới - Lớn nhất gọi là thuỳ trước tuyến yên; 123Tuyãún näüi tiãút - Mä phäi 124Phần trên nhỏ hơn gọi là phần củ, tạo thành rãnh bọc quanh phần cuống và phần lồi giữa cácphần thần kinh. Vì phần trước của tuyến yên phát triển mạnh, túi Rathke bị ép lại tạo thành khe: kheRathke. Phần trung gian của thuỳ trước tuyến yên là phần hẹp nằm giữa khe Rathke và thuỳsau của thần kinh (Hình 1). Cuäúng Läöi giæîa Pháön thuìy træåïc Saìn gian naîo Tuïi Rathke Pháön tháön kinh Tráön xoang miãûng Nhán cáûn tháút Nhán trãn thuìy Âäö thë Cheïo thë giaïc Läöi giæîa Pháön cuí Phãùu Mä liãn kãút Pháön tháön kinh Thuìy træåïc Pháön trung gian Tuïi Rathke Hình 1: Sơ đồ nhuồn gốc của tuyến yên2. Cấu tạo thuỳ trước tuyến yên Thuỳ trước tuyến yên được chia làm 3 phần: Thuỳ tuyến, phần trung gian (phần giữa),và phần củ. + Thuỳ tuyến: Thuỳ tuyến lớn nhất chiếm 75% thể tích tuyến yên, chứa nhiều dạng tếbào xếp thành dây hoặc đám. Giữa các đám tế bào tuyến là một hệ thống mao mạch rất pháttriển. Với phương pháp nhuộm màu thông thường, người ta chia thành hai loại tế bào: - Tế bào kỵ màu: Chiếm 50% tế bào. Ít bắt màu với phẩm nhuộm, thường đứng thànhtừng đám bào tương sáng màu. Người ta chia tế bào kỵ màu làm ba loại: + Tế bào kém biệt hoá: Ðây có thể là những tế bào đầu dòng, có thể biệt hoá trở thànhnhững tế bào ưa màu. 124Tuyãún näüi tiãút - Mä p ...