Giáo trình Giải phẫu người: Phần 1

Giáo trình Giải phẫu người được biên soạn nhằm cung cấp cho sinh viên những kiến thức cơ bản về hình thái, cấu tạo, chức năng các cơ quan trong cơ thể người, về quá trình tiến hoá để phù hợp với chức năng của chúng trong một cơ thể toàn vẹn thống nhất. Mời các bạn cùng tham khảo phần 1 giáo trình sau đây.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Giải phẫu người: Phần 1ĐẠI HỌC VINH ĐẠI HQC QUỐC GIA HA NỘI THƯ VIỆN NGUyÉN VÀN YÊN 611.071 NG-Y/01DT. 005287 G iả ỉ phễu ngườỉ NHÀ X U Ấ T BÁN ĐẠI HỌC Q U Ố C GI A HÀ NỘI NGUYỄN VẢN YÊNGIẢI PHẪU Nãưdl IN 1.ẤN THỨ HAINHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI - 2001 LỜI NÓI ĐẨU Giải phẫu ngưòi là một trong Iihĩíng niôii học cớ sỏ của nhiều ngành thuộckhoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật và khoa học xã hội. Vì vậy, môn học này đượcgiảng dạy nhiều nàni ở khoa Sinh. Trưòiig Đại học Khoa học Tự Iihiên-Đại họcQuốc gia Hà Nội. Chúng tôi biên soạn cuốn giáo trìiih này. nhằm cung cấp cho sinhviên những kiến thức cơ bản về hìiih thái, cấu tạo. chức năng các cơ quan trong cơthể Iigiiồi. về quá trìiih tiến hoá để phù hợp vối chức năng của chúug trong một cơthể toàn vẹii thống uhất. Môn học sẽ giúp cho sinh viên hiểu được về m ặt 8Ìiih họccủa cơ thể ugưòi và họ dễ dàng tiếp thu các môn học khác Iihư Sinh lý học, Động vậthọc, Sinh học người... Giáo trình Iiày cũng có thể dùiig trong các trường Đại học. Cao đẳng Sư phạm.Thể dục Thể thao. Nghệ thuật. Xă hội và Nliân văn. Khoa học Hình sự... Chúiig tôi xin chân thành cảni ơn GS.TS Nguyễn Đìuli Khoa đã cho phép sửdụng một số tài liệu của giáo sư trong giáo trình này. Mặc dù chúng tôi đã hết sức cố gắng để biên soạn, song chắc chắn còn cónhững khiếm khuyết. Chúng tôi rất mong được sự góp ý chân thàuh của bạn đọc đểlần xiiất bản sau giáo trìiih được hoàn hảo hơn. T ác giả MỞ ĐẨU 1. Ý NGHĨA VẰ TẨM QUAN TRỌNG CÙA MÔN GIẢI PHẲU học Con ngưòi là đỉnh cao nh ất của sự tiến bóa sinh giới. Hoạt động của các có quanLrong cđ f.hể người vừa mang tùili độc lập tương đối lại vừa có sợ thống nhất cao dưốisự điều khiển của hệ th ần kinh tinmg Urtng. Vì vậy, những kiến thức Giải phẫu họckhông chỉ có ý Iighĩa thực tiễu thóng qua hiểu biết về hình thái, cấu tạo và Một vấn đề có giá trị phưđng pháp luận trong nghiên cứu, giảng dạy và học tậpGiải phẫu học là liên hệ cấu tạo vói chức náng, gắn cơ thể vối môi trường sống. Đó làthể hiện quan điểm tiến hoá tức sự thống n h ấ t cấu tạo - chức năng, cđ thể - môitrưòng. Hiện nay. cùng vói Giải phầu học đại thể đã ph át triển hưống Giải phẫu học vithể các cơ quan để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thực tiễn. 3. VÀI NÉT VỂ LỊCH s ử PHÁT TRIỂN c ủ a m ô n GIẢI PHẪU h ọ c Lịch sử phát triển của Giải phẫu học gắn ỉiền vói Y học. nên có cội nguổu từnhững thế kỷ tníốc Công nguyên, tníốc hết ỏ cổ Hy Lạp, từ thòi chiếm hữu uô lệ (thêkỷ V-IV tr.CN). Những nhà Giải phẫu học thòi này thiròng được nhắc tôi như Hippôcrat(460-377), Arixtos (384-322), Êradixtrat (300-250). Hippôcrat là một thày thuốc daiihtiếng thòi cổ đại, ông nghiên cứu giải phẫu nhằm vào việc chữa bệnh. Arixtos là mộtnhà tự nhiên học bách khoa, ÔI^ nghiên cứu các loại mô khác uhau trên động vật.Hêrophỉn đã có cống hiến to lổn cho Giải phẫu học uêu đưỢc coi là một trong nhữugngưòi sáng lập ra khoa học này; ông đặc biệt nghiên cứu về hệ th ầ n kinh. Ê radixtratnghiên cứu cả về Giải phẫu và Sinh lý học và tập trung vào hệ tu ần hoàn. Sau Công nguyên thì th ế lực tôn giáo ở các nưóc phương Tây kìm hãm sự pháttriển khoa học, trong khi ở phương Đông lại sản sinh ra những nhà Y học và Giảiphẫu học nổi tiếng như Hoa Đà ỏ Trung Quốc cổ đại (khoảng 190 năm sau Côugnguyên). Sang thòi Phục Hưng (từ th ế kỷ XV), cùng vối các khoa học khác, Giải phẫu họcbưốc vào giai đoạn phát tiiển mối. Nhiều sai lầm trưóc đây về Giải phẫu học được đínhchính. Đại biểu ưu tú của Giải phẫu học thòi kỳ này là Ảngdre Vêdan (1514-1564) vàUyliam Hacvay (1578-1657). Vêdan, ngưồi nưốc Bỉ, được coi là ngưòi sáng lập ra Giảiphẫu học. Đến thòi Vêdan, Giải phẫu học mói được nghiên cứu dựa trên việc phân tíchcơ thể ngưòi. Ông cũng là ngưòi đính chíiih lihững sai sót của người đi trước, dặc biệtvề chức năng tuần hoàn và hô hấp. Hacvay là lứià Y học và Giải phẫu học. Công trìnhcủa ông tập trvuig vào hệ tuần hoàn; ông đã thay đổi những quan điểm sai lầm về hệtuần hoàn và ngày nay khoa học đã xem ông ỉà ngưòi đầu tiên khám phá ra sự túầnhoàn. Sự phát inỉnh kùứi hiển vỉ giúp cho Giải phẫu học đi sâu vào nghiên cứu cấu tạovi thể các cđ qian (quan sát hồng cầu, sự vận động m áu trong hệ mạch, cấu trúc maomạch v.v...). Sang th ế kỷ XIX học thuyết tiến hoá của Đac-uyn ra đòi đẳ chỉ phiíđng hướngcho Giải phẫu học - nghiên cứu theo quan điểm tiến hoá về chức năng. ở nưốc ta. Y học và Giải phẫu học cũng có một truyền thống lâu đời, được phảnánh qua nền Y học cổ truyền vói Hải Thượng Lãn ông, Tuệ Tĩnh. Thòi Pháp thuộc, cđthể ngưòi Việt Nam cũng đã được nghiên cứu. Đặc ...