Bài giảng môn học Quan trắc môi trường không khí

Trái đất được bao bọc bởi một hỗn hợp nhiều chất khí gọi là khí quyển. Khichúng ta xem xét khí quyển dưới giác độ môi trường thì đó chính là môi trườngkhông khí, khí quyển là một bộ phận của hành tinh chúng ta và được ràng buộc với tráiđất bằng lực hấp dẫn trọng trường. Khí quyển của trái đất được xem như một đạidương không khí và con người chúng ta sống trong đại dương này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng môn học Quan trắc môi trường không khíBaøi giaûng moân hoïc Quan traéc moâi tröôøng khoâng khíCHÖÔNG I : ÑAËC ÑIEÅM CUÛA MOÂI TRÖÔØNG KHOÂNG KHÍ Traùi ñaát ñöôïc bao boïc bôûi moät hoãn hôïp nhieàu chaát khí goïi laø khí quyeån. Khichuùng ta xem xeùt khí quyeån döôùi giaùc ñoä moâi tröôøng thì ñoù chính laø moâi tröôøngkhoâng khí. Khí quyeån laø moät boä phaän cuûa haønh tinh chuùng ta vaø ñöôïc raøng buoäc vôùi traùiñaát baèng löïc haáp daãn troïng tröôøng. Khí quyeån cuûa traùi ñaát ñöôïc xem nhö moät ñaïidöông khoâng khí vaø con ngöôøi chuùng ta soáng trong ñaïi döông naøy. Ñeå tìm hieåu caùc taùc ñoäng, caùc quaù trình dieãn ra trong moâi tröôøng khoâng khíthì tröôùc heát chuùng ta phaûi naém vöõng caùc ñaëc ñieåm cuûa moâi tröôøng khoâng khí.1.1 KHAÙI NIEÄM : Moâi tröôøng khoâng khí laø hoãn hôïp caùc khí bao boïc quanh traùi ñaát, coù nhieämvuï duy trì vaø baûo veä söï soáng treân traùi ñaát – ñoùng vai troø cöïc kyø quan troïng trong söïsinh toàn. Con ngöôøi chuùng ta coù theå nhòn aên trong 5-7 ngaøy, nhòn uoáng 2-3 ngaøynhöng laïi khoâng theå nhòn thôû quaù 5 phuùt. Khoâng khí laø raát caàn thieát cho söï soángcuûa con ngöôøi. Chæ ôû trong moâi tröôøng khoâng khí trong laønh con ngöôøi môùi coù theåtoàn taïi vaø phaùt trieån ñöôïc, coøn khi ñaõ khi tieáp xuùc vôùi khoâng khí oâ nhieãm thì duø chætrong moät thôøi gian raát ngaén con ngöôøi vaãn coù theå bò maéc moät soá beänh nghieâmtroïng, ñoâi khi coù theå daãn ñeán töû vong. OÂ nhieãm khoâng khí chính laø söï thay ñoåi caùc tính chaát vaät lyù, hoùa hoïc cuûamoâi tröôøng khoâng khí, coù khaû naêng gaây taùc ñoäng xaáu ñeán ñôøi soáng ñoäng – thöïc vaätvaø con ngöôøi, ñeán caùc quaù trình coâng ngheä trong saûn xuaát vaø caùc traïng thaùi taøinguyeân thieân nhieân moät caùch tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp, töùc thôøi hay laâu daøi. Vaán ñeà oâ nhieãm khoâng khí gaén lieàn vôùi hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi. Moãi ngöôøivöøa laø naïn nhaân vöøa laø thuû phaïm gaây ra oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí. Xaõ hoäingaøy caøng phaùt trieån taát yeáu daãn ñeán moâi tröôøng ngaøy caøng thoaùi hoaù, moâi tröôøngkhoâng khí ngaøy caøng bò oâ nhieãm traàm troïng hôn. Moâi tröôøng khoâng khí laø moät loaïi moâi tröôøng raát nhaïy caûm, raát deã bieán ñoåivaø lan truyeàn, noù khoâng döøng laïi ôû bieân giôùi laõnh thoå quoác gia naøo vaø noù tuaân theonhöõng quy luaät veà moâi tröôøng khí haäu rieâng cuûa noù. OÂ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí laø moät vaán ñeà coù quy moâ toaøn caàu vì caùcchaát gaây oâ nhieãm khoâng khí duø töø nguoàn naøo vaø ôû ñaâu cuoái cuøng cuõng ñöôïc phaântaùn khaép moïi nôi trong toaøn boä khí quyeån treân traùi ñaát. Toùm laïi moâi tröôøng khoâng khí laø vaán ñeà xuyeân bieân giôùi neân caàn söï hôïp taùcquan taâm cuûa quoác teá. Chuùng ta caàn hieåu veà moâi tröôøng khoâng khí ñeå söû duïng vaøhttp://www.ebook.edu.vn Trang 1 Biện Văn TranhBaøi giaûng moân hoïc Quan traéc moâi tröôøng khoâng khíbaûo veä noù moät caùch höõu ích.1.2 CAÁU TRUÙC MOÂI TRÖÔØNG KHÍ QUYEÅN : Khí quyeån laø lôùp voû khí bao quanh traùi ñaát ñöôïc caáu taïo bôûi nhieàu hôïp chaátkhaùc nhau. Thaønh phaàn vaø haøm löôïng cuûa caùc chaát naøy phuï thuoäc vaøo ñieàu kieänvaät lyù, khí haäu vaø phaân boá bieán thieân theo chieàu thaúng ñöùng. Khí quyeån ñöôïc chia thaønh nhieàu taàng khoâng khí khaùc nhau theo söï thayñoåi chieàu cao vaø cheânh leäch veà nhieät ñoä. Caáu truùc moâi tröôøng khí quyeån ñöôïc chialaøm 2 phaàn : • Phaàn trong : goàm 4 taàng 1.2.1/ Taàng ñoái löu (Troposphere) : Taàng ñoái löu laø taàng thaáp nhaát naèm ngay treân beà maët ñaát. Ñoä cao cuûa taàngnaøy thay ñoåi theo vó ñoä, töø 8km ôû caùc ñôùi cöïc ñeán 18km ôû khu vöïc quanh ñöôøngxích ñaïo. Ñænh laø lôùp taïm döøng tropopause dao ñoäng trong khoaûng 1km, ngaên caùchgiöõa taàng ñoái löu vaø taàng bình löu, ñöôïc ñaùnh daáu bôûi söï nghòch chuyeån cuûa bieánthieân nhieät ñoä töø aâm sang döông. Caøng leân cao nhieät ñoä caøng giaûm, nhöng giaûm raát oån ñònh, trung bình cöù leâncao 100m thì nhieät ñoä giaûm xuoáng 0,60C , nhieät ñoä coù theå haï thaáp tôùi –500C. Aùpsuaát khoâng khí caøng leân cao caøng giaûm daàn. Taàng ñoái löu laø nôi che chôû cho chuùng ta, nôi dieãn ra haøng loaït söï bieán ñoåi,aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán khí haäu vaø moâi tröôøng. Khoâng khí ôû taàng naøy luoân ôû traïngthaùi dòch chuyeån theo caû chieàu ngang vaø chieàu thaúng ñöùng. Do ñoù ôû taàng naøy luoâncoù söï xaùo troän khoâng khí. 1.2.2/ Taàng bình löu (Statosphere) : Taàng bình löu bao goàm khoaûng khoâng gian töø 11km ñeán 50km. Ñænh laø lôùptaïm döøng Statopause ngaên caùch giöõa taàng bình löu v ...