Bài giảng Phân bón và độ phì - Chương 5: Các nguyên tố dinh dưỡng và phân bón đa lượng

Bài giảng Phân bón và độ phì - Chương 5: Các nguyên tố dinh dưỡng và phân bón đa lượng với kết cấu gồm 3 phần giới thiệu những nội dung về đạm trong đất và các loại phân bón có chứa đạm, lân và phân lân, kali và phân kali.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Phân bón và độ phì - Chương 5: Các nguyên tố dinh dưỡng và phân bón đa lượng CHƯƠNG5 CÁCNGUYÊNTỐDINHDƯỠNGVÀPHÂNBÓNĐALƯỢNG BÀI1:ĐẠMTRONGĐẤTVÀCÁCLOẠIPHÂNBÓNCÓCHỨAĐẠMIĐạmTrongTựNhiên1Chukỳchấtđạmtrongtựnhiên Đạmlàchấtdinhdưỡngrấtquantrọngvàthườngbịthiếuhụttrongsảnxuấtcâytrồng,vìvậyhầuhếtcáchệthốngcâytrồngtrừcâyhọđậuđềuphảiđượcbónphânđạm.Nghiêncứu về trạngtháivàtínhchấtcủađạmtrongđấtlàviệcrấtcầnthiếtđể nângcaonăngsuấttrongsảnxuấtnôngnghiệp,đồngthờigiảmthiểutácđộngxấucủaphânđạmđếnmôitrường. Hiệnnay,córấtnhiềunguồnphânbónđượcdùngđểcungcấpđạmchocâytrồng.Ngoài phânđạmvôcơđượcsảnxuấttừcácnhàmáycôngnghiệp,phânđạmhữucơtừcácloạiphân giasúcvàchấtthảikhácvàtừsựcốđịnhđạmbởicáccâyhọđậuđềucóthểcungcấpđạmchocâytrồng. NguồnnguyênliệuNchủyếuđượcdùngđể sảnxuấtphânbónđạmlàkhíN 2trongkhíquyển,khínàychiếm75%thểtíchkhíquyển,vàđạmhữucơtrongcácloạiphânhữucơ.Thực vậtbậccaokhôngthểđồnghóaN2thànhproteintrựctiếpđược,đạmdạngkhíphảiđượcbiếnđổithànhcácdạngkháchữudụngchocâytrồng.Sự chuyểnhóađạmtừ dạngkhísangdạngđạmhữudụngchothựcvậtcóthểthựchiệnbằngmộttrongnhữngconđườngsau: Cốđịnhbởicácvisinhvậtcộngsinhtrênrễcáccâyhọđậuvàtrênmộtsốthựcvậtkhác. Cốđịnhbởicácvisinhvậtsốngtựdohaykhôngcộngsinh. Cốđịnhđạmdạngkhíthànhcácoxidebởisựphóngđiệntrongkhôngkhí. Cố địnhđạmN2 thànhNH3,NO3,hayCN22 bởicôngnghiệpsảnxuấtphânđạmtổng hợp. Hình5.1Chukỳđạmtrongtựnhiên Sựluânchuyểnđạmtrongkhíquyểnlàmộtsựcânbằngđộng,trongđónhữngdạngđạmkhácnhauđượccố địnhtrongđất.Cùnglúcvớiquátrìnhcố địnhđạmN 2cũngsẽcórấtnhiềutiếntrìnhhóahọcvàsinhhọcgiảiphóngđạmtrởlạikhíquyển.Chukỳcủađạmtronghệthống đấtcâytrồngkhíquyểnliênquanđếnrấtnhiềuquátrìnhchuyểnhóacủacácdạngđạmvôcơvàhữucơ.Trongchukỳđạmtacầnphảihiểurõhaiphầnquantrọnglàđầuvàovàđầuracủa đạm,haysựthunhậpvàmấtđicủađạmtrongđất.Ngoạitrừphânđạmcôngnghiệp,tấtcảsựchuyểnhóanàyđềuxảyratrongtự nhiên,conngườicũngcótácđộngrấtlớnđếnquátrình chuyểnhóanàythôngquacáchoạtđộngquảnlýđấtvàcâytrồng.Mụcđíchphầnnàylànêulên 1chukỳhóahọcvàsinhvậthọccủađạmtrongtựnhiên;chủyếulàtrongđấtvàcáctácđộnghay quảnlýcủaconngườinhằmđạtnăngsuấtcâytrồngmộtcáchtốihảovàhạnchếtốiđatáchạicủaphânđạmđốivớimôitrường.2Quátrìnhcốđịnhtrongtựnhiên2.1SựcốđịnhđạmbởivikhuẩncộngsinhTronglịchsửnôngnghiệp,cáccâyhọđậuvàphânsúcvậtlànguồncungcấpđạmchínhchocây trồng.Từnhữngnăm1940,giátrịcủacácchấthữucơnàybịgiảmdầndogiatăngsảnxuấtvà sửdụngđạmtổnghợpcógiáthànhrẻvàcóphảnứngnhanhvớicâytrồng.Tuynhiênđạmhữucơvẫncònlànguồnđạmquantrọngởnhiềunước.2.1.1Lượngđạmđượccốđịnhdosựcộngsinh Ngườitaướcđoán,hàngnămtrênđịacầutổnglượngđạmN2đượccốđịnhsinhhọc100–175.106tấn,trongđókhoảng90.106tấnđượccốđịnhbởivikhuẩnRhizobia.Sựsửdụngphânbónđạmtổnghợptrênthếgiớilà77,1.106tấntrongnăm1977. LượngđạmNđượccố địnhbởicáccâyhọ đậucónốtsầnchiếmkhoảng75%tổng lượngđạmsửdụngbởicâytrồng.2.1.2Cácsinhvậtcóliênquanđếnsựcốđịnhđạm Lượngđạmcốđịnhđượcbởicáccâyhọ đậukhácnhau.Sự cố địnhđạmbởiphầnlớn cáccâyhọ đậuđaniênbiếnđộngtừ 100–200kg/ha/năm,nhưngtrongnhữngđiềukiệntốihảo,lượngđạmcố địnhcóthể đạtgấp2–3lầngiátrịnày.Cáccâyhọ đậungắnngàycóthểcốđịnhđược10–20kg/ha/năm. Hình5.2VikhuẩnRhizobium CórấtnhiềuchủngRhizobiumhiệndiệntrongđất,mỗichủngyêucầucâychủ riêng biệt.Vídụ,vikhuẩncộngsinhvớicâyđậunànhsẽkhôngcố địnhNvớicỏ alfalfa.Hạtgiống củacâyhọ đậuđượckhuyếncáonênchủngvớicácvikhuẩnthíchhợptrướckhigieochocácvùnglầnđầutiêntrồngcácloạicâyhọđậumới.Vídụ,sựcốđịnhđạmcủacỏalfalfatăng40% khichủngvikhuẩnvàcácdòngalfalfathíchhợp. Sựhiệndiệncủacácnốtsầntrênrễcâyhọđậukhôngphảiluônluônhữuhiệu.Cácnốtsầntrưởngthànhhữuhiệucủaalfalfathườngto,cómàuhồnghayđỏởtrungtâmnốtsần.MàuđỏlàdođặctínhcủachấtleghemoblobinvàmàunàychứngtỏnhữngtếbàonốtsầnnàycóchứarhizobiavàđanghoạtđộngcốđịnhN2.Nhữngnốtsầnvôhiệuthườngnhỏ(đườngkính Năngsuấtcủacác ...