Bài giảng Phân tích số liệu - Bài 5: Phân tích phương sai

Sau khi học xong bài 5 của Bài giảng Phân tích số liệu sinh viên hiểu thêm về mô hình hai biến độc lập, bài toán của mô hình. Mô hình nhiều mẫu độc lập là mô hình của nhiều nhóm đối tượng lấy từ các tổng thể khác nhau.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Phân tích số liệu - Bài 5: Phân tích phương saiBÀI 5PHÂN TÍCH PHƯƠNG SAI MÔ HÌNH NHIỀU MẪU ĐỘC LẬP Mô hình nhiều mẫu độc lập là mô hình của nhiều nhóm đối tượng lấy từ các tổng thể khác nhau. Quan sát của nhóm này không phụ thuộc vào quan sát của các nhóm kia. Các quan sát phải được chọn một cách ngẫu nhiên. Số quan sát trên mỗi nhóm có thể khác nhau. BÀI TOÁN CỦA MÔ HÌNH Mô hình này gồm 1 biến phân tích là biến định lượng và 1 biến nhân tố để chia các nhóm. Bài toán phân tích là xem phân phối của biến định lượng có khác nhau giữa các nhóm hay không? Ví dụ: Xét xem hàm lượng nguyên tố FE trong gốm ở các địa điểm có khác nhau hay không? Phương pháp phân tích: - Thống kê mô tả biến định lượng trên các nhóm. - Ước lượng, kiểm định. - Rút ra kết luận thống kê. KIỂM ĐỊNH NHIỀU MẪU ĐỘC LẬP Phân tích phương sai 1 lối (One-way ANOVA): - Điều kiện: + Phân phối các mẫu là chuẩn hay đối xứng, cỡ mẫu lớn. + Phương sai các mẫu bằng nhau. - Kiểm định Levene H0: Phương sai các mẫu bằng nhau - Kiểm định Fisher: H0: Trung bình các mẫu bằng nhau. - Chú ý: + Dùng các phép biến đổi nếu cần. + Nếu các phương sai không bằng nhau thì thay kiểm định Fisher bằng kiểm định Brown-Forsythe hay Welch. SPSS: AnalyzeCompare MeansOne-way ANOVA … KIỂM ĐỊNH NHIỀU MẪU ĐỘC LẬP Kiểm định hậu nghiệm (Post Hoc…): + Nếu kết quả phân tích phương sai cho kết luận là các trung bình mẫu khác nhau, khi đó ta dùng phân tích hậu nghiệm để tìm các nhóm có sự khác biệt. Cụ thể là so sánh từng nhóm này với các nhóm còn lại. + Với phương sai các nhóm bằng nhau, thường dùng kiểm định Tukey, với phương sai các nhóm không bằng nhau thường dùng kiểm định Dunnett’s. SPSS: AnalyzeCompare MeansOne-way ANOVA … Chọn Post Hoc… VÍ DỤ VÀ THỰC HÀNH Trong file GomcoNBTN.sav, hãy so sánh hàm lượng nguyên tố TH giữa các địa điểm khảo sát (mức ý nghĩa 5%). VÍ DỤ VÀ THỰC HÀNHNhận xét: Có sự khác nhau về hàm lượng Th trong gốm ở các địa điểm khảo sát. VÍ DỤ VÀ THỰC HÀNHNhận xét: Phương sai của các mẫu khác nhau. VÍ DỤ VÀ THỰC HÀNHKết luận: Hàm lượng Th trên 4 địa điểm có thể chia làm 2 nhóm khác biệt nhưsau: Nhóm Suoi Linh-Lung Leng; Nhóm Go Thap-Go Cay Tung. KIỂM ĐỊNH NHIỀU MẪU ĐỘC LẬP Kiểm định Kruskal-Wallis: - Điều kiện: + Mỗi mẫu có cỡ lớn, thường lớn hơn 10. - Giả thiết kiểm định: H0: Các mẫu có cùng phân phối. - Chú ý: + Phép kiểm định này là mở rộng của kiểm định Mann-Whitney. + Hạn chế của kiểm định này là không có phân tích hậu nghiệm. SPSS: AnalyzeNonparametric Testsk Independent Samples … THỰC HÀNHBài toán: trong file GomcoNBTN.sav, hãy so sánhhàm lượng nguyên tố AS giữa các địa điểm khảo sát(mức ý nghĩa 5%). MÔ HÌNH NHIỀU MẪU PHỤ THUỘC Mô hình nhiều mẫu phụ thuộc là mở rộng của mô hình 2 mẫu ghép cặp. Quan sát của nhóm này tương quan với quan sát của các nhóm còn lại. Số quan sát trên mỗi nhóm là bằng nhau. BÀI TOÁN CỦA MÔ HÌNH Mô hình này gồm các biến phân tích là biến định lượng được ghép cặp từng đôi với nhau. Bài toán phân tích là xem phân phối của các biến định lượng có khác nhau hay không? Ví dụ: Xét xem 3 phương pháp giảng dạy trên 3 nhóm học sinh có cùng trình độ ban đầu có khác nhau hay không? Phương pháp phân tích: - Thống kê mô tả các biến định lượng. - Ước lượng, kiểm định trên sự khác nhau của các biến. - Rút ra kết luận thống kê.KIỂM ĐỊNH NHIỀU MẪU PHỤ THUỘC Kiểm định Friedman: - Điều kiện: + Các biến phân tích tương quan với nhau. + Mỗi mẫu có cỡ lớn, thường lớn hơn 10. - Giả thiết kiểm định: H0: Các mẫu có cùng phân phối. - Chú ý: + Dùng thống kê mô tả, biểu đồ để kiểm tra các điều kiện. + Kiểm định này là mở rộng của kiểm định Wilcoxon. SPSS: AnalyzeNonparametric Testsk Related Samples … THỰC HÀNHBài toán: trong file Nguyen_cuu_an_kien.sav, hãy sosánh trọng lượng các lần đo của chế độ ăn kiên(mức ý nghĩa 5%). ...