Bài giảng Pháp luật đại cương: Chương 2 - ThS. Nguyễn Hữu Lạc

Bài giảng Pháp luật đại cương: Chương 2 cung cấp cho người học các kiến thức: Khái niệm, thuộc tính, hình thức pháp luật, quy phạm pháp luật và văn bản quy phạm pháp luật, quan hệ pháp luật,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Pháp luật đại cương: Chương 2 - ThS. Nguyễn Hữu Lạc CHƯƠNGIINHỮNGKHÁINIỆMCHUNG VỀPHÁPLUẬTI.Kháiniệm,thuộctính,hìnhthứcphápluật 1. Kháiniệmphápluật Pháp luật là hệ thống các quy tắc xử sự chung do nhà nước ban hành (hoặc thừa nhận) để điều chỉnh các quan hệ xã hội phù hợp với ý của giai cấp thốngtrịvàđượcnhànướcbảođảmthựchiện BanhànhVBPLmới Đặcđiểm - Làhệthốngcácquytắcxửsựchung; - Thểhiệnýchícủagiaicấpthốngtrị;- Làcôngcụđểđiềuchỉnhcácquanhệxãhội,điều chỉnhhànhviconngười BanhànhVBPLmới Con đường hình thành pháp luật ThừanhậntậpquánNhànước Thừanhậnánlệ Banhànhmớicácvăn bảnquyphạmphápluật2.Thuộctínhcơbảncủaphápluật Tính quy phạm phổ biến) Các thuộc tính của Tính xác định chặt chẽ pháp luật về mặt hình thức Tính được bảo đảm bằng nhà nước3.Hìnhthứcphápluật Hìnhthứccủaphápluậtlàphươngthứctồn tại của pháp luật. Có ba hình thức phápluật cơ bản trên thế giới: tập quán pháp, tiềnlệphápvàvănbảnquyphạmphápluật. Ngoài ra, ở các quốc gia hồi giáo còn cótôngiáopháp.❑Tậpquánpháp Lànhữngtậpquánlưutruyềntrongxãhội,phù hợp với lợi ích của giai cấp thống trị đãđượcNhànướcthừanhận,làmchochúngtrởthành những quy tắc xử sự mang tính bắtbuộcchungvàđượcNhànướcđảmbảothựchiện.◻ Tiềnlệpháp Là các quyết định, cách giải quyết vụ việccủacáccơquanhànhchínhhoặcxétxửđượcNhà nước thừa nhận là khuôn mẫu để giảiquyếtnhữngvụviệctươngtự.❑ VănbảnQuyphạmphápluật: Là văn bản do cơ quan nhà nước có thẩmquyềnbanhành,chứađựngnhữngquytắcxửsự mang tính bắt buộc chung, gồm: văn bảnluậtvàvănbảndướiluật.II.QUYPHẠMPHÁPLUẬTVÀVĂNBẢNQUYPHẠMPHÁPLUẬT1.Quyphạmphápluật Khái niệm: Là những quy tắc xử sự mang tínhbắtbuộcchungdonhànướcđặtrahoặcthừanhậnvàbảođảmthựchiệnýchívàlợiíchcủagiaicấpthống trị nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội cơbảntheonhữngđịnhhướngcủanhànước. Khoản1–Điều100BộluậtHìnhsự1999 “1. Người nào đối xử tàn ác, thường xuyên ứchiếp,ngượcđãihoặclàmnhụcngườilệthuộcmìnhlàmngườiđótựsátthìbịphạttùtừhainămđếnbảynăm.” PhânbiệtquyphạmphápluậtvớiQuyphạmxã hội Quyphạmphápluật QuyphạmxãhộiChủthể NNbanhànhhoặc Cáctổchứcxãhộibanhành thừanhậnÝchí Thểhiệnýchícủa Thểhiệnýchícủa Nhànước cácthànhviênTínhchất Mangtínhbắtbuộc Mangtínhtựnguyện chungCơchếthực Đượcbảođảmbằng Thựchiệntrêncơsởhiện sứcmạnhcưỡngchế tựnguyện củanhànước2.CấutrúccủaQPPL Giả định Quy định QPPL Chế tài2.CấutrúccủaQPPL2.1.Giảđịnh Đâylàbộphậncủaquyphạmphápluậttrongđónêulênnhữnghoàncảnh,điềukiệncóthểxảyratrongđờisốngthựctếmàcánhânhaytổchứcsẽgặp và phải làm theo hướng dẫn của quy phạmphápluật.=>Trảlờichocâuhỏi:Ai,khinào,điềukiệnhoàncảnhnào? Vídụ: “ Công dân có quyền tự do kinh doanh theoquyđịnhcủaphápluật”. (Điều57Hiếnpháp1992) “Côngdâncónghĩavụđóngthuếvàlaođộngcôngíchtheoquyđịnhcủaphápluật”. (Điều80Hiếnpháp1992) Giảđịnh:“Côngdân”Vídụ:“Điều102.Tộikhôngcứugiúpngườiđangtrongtìnhtrạngnguyhiểmđếntínhmạng 1. Người nào thấy người khác đang ở trongtình trạng nguy hiểm đến tính mạng, tuy có điềukiện mà không cứu giúp dẫn đến hậu quả ngườiđóchết,thìbịphạtcảnhcáo,cảitạokhônggiamgiữđếnhainămhoặcphạttùtừbathángđếnhainăm”. (BộluậtHìnhsựnăm1999) Giảđịnh:Ngườinào...ngườiđóchết2.CấutrúccủaQPPL2.2.Quyđịnh QuyđịnhlàbộphậntrungtâmcủaQPPLnêulênnhữngquytắcxửsựmàcánhânhaytổchức ởvàohoàncảnh,điềukiệnđãnêutrongbộphậngiảđịnhđượcphéphoặcbuộcphảithựchiện.=>Trảlờichocâuhỏi:Phảilàmgì?Đượclàmgì?Khôngđượclàmgì?Làmnhưthếnào? Vídụ: “Côngdâncóquyềntựdokinhdoanhtheoquyđịnhcủaphápluật”. (Điều57Hiếnpháp1992) Phầnquyđịnh:cóquyền…phápluật. “Côngdâncónghĩavụđóngthuếvàlaođộngcôngíchtheoquyđịnhcủaphápluật”. (Điều80Hiếnpháp1992 ...