Bài giảng Pháp luật đại cương: Chương 4 - ĐH Kinh tế Đà Nẵng (P2)

Phần 2 bài giảng cung cấp cho người học các kiến thức về quan hệ pháp luật bao gồm: Khái niệm và đặc điểm của quan hệ pháp luật XHCN, thành phần của quan hệ pháp luật XHCN. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Pháp luật đại cương: Chương 4 - ĐH Kinh tế Đà Nẵng (P2) CHƯƠNG 4. (tt)II. QUAN HỆ PHÁP LUẬT Nội dung1. Khái niệm và đặc điểm của quan hệ pháp luật XHCN a. Khái niệm quan hệ pháp luật XHCN b. Đặc điểm của quan hệ pháp luật XHCN2. Thành phần của quan hệ pháp luật XHCN a. Chủ thể của quan hệ pháp luật b. Nội dung của quan hệ pháp luật c. Khách thể của quan hệ pháp luật d. Sự kiện pháp lý1. Khái niệm và đặc điểm của quan hệ pháp luật XHCN QUAN HỆ QUAN HỆ PHÁP LUẬT CHÍNH TRỊ QUAN HỆ XÃ HỘI QUAN HỆ QUAN HỆ GIA ĐÌNH KINH TẾa. Khái niệm Quan hệ pháp luật XHCN:“Quan hệ pháp luật XHCN làmột loại QHXH xuất hiện dướisự tác động của các QPPL, trongđó các bên tham gia quan hệ cóquyền chủ thể và nghĩa vụ pháplý theo quy định của QPPL. Quyềnvà nghĩa vụ đó được pháp luật ghinhận và được Nhà nước bảo đảmthực hiện bằng các biện pháp tổchức, cưỡng chế Nhà nước”. b. Đặc điểm của Quan hệ pháp luật XHCN Xuất hiện trên cơ sở Là loại QHXH QPPL mang ý chí NNMang tính Quan hệ Mang tính giaixác định pháp luật cấp sâu sắc Việc thực hiện Nội dung của các quyền và QHPL được cấu nghĩa vụ được thành bởi quyền và NN bảo đảm thực hiện. nghĩa vụ pháp lý2. THÀNH PHẦN CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT a. Chủ thể của quan hệ pháp luật* Khái niệm Có năng lực Cá nhân, Tham gia chủ thể QHPL tổ chức Chủ thể của QHPL* Lưu ý: Điều 74 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:Một tổ chức được công nhận là pháp nhân khi có đủ các điều kiện sau đây:1. Được thành lập theo quy định của luật;2. Có cơ cấu tổ chức chặt chẽ;3. Có tài sản độc lập với cá nhân, pháp nhân khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản của mình;4. Nhân danh mình tham gia các quan hệ pháp luật một cách độc lập.* Năng lực chủ thể QHPL: bao gồm+ Năng lực pháp luật: là khả năng của chủthể có các quyền và nghĩa vụ pháp lý nhấtđịnh theo quy định của pháp luật.Ví dụ 1:Điều 59 Hiến pháp Việt Nam 1992 quyđịnh: “Học tập là quyền và nghĩa vụ củacông dân.”Ví dụ 2: Điều 39 Bộ luật dân sự quy định: “Nam, nữ có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình có quyền tự do kết hôn.”+ Năng lực hành vi: là khả năng của chủ thể bằng hành vi của mình tham gia QHPL và thực hiện quyền, nghĩa vụ pháp lý theo quy định của pháp luật.Ví dụ:Điều 9 Luật HN-GĐ năm 2000 quy định:“Điều kiện để đăng ký kết hôn:1. Nam từ 20 tuổi trở lên, nữ từ 18 tuổi trở lên;” * So sánh NLPL và NLHV Yếu tố Giống Khác nhau nhauNăng lực Là khả năng Là khả năng chủ thểpháp luật của chủ thể có quyền và nghĩa vụNăng lực Theo quy Là khả năng chủ thểhành vi định của bằng hành vi của pháp luật mình thực hiện quyền và nghĩa vụ* Thời điểm xuất hiện, chấm dứt các yếu tố thuộc năng lực chủ thể của cá nhân Yếu tố Năng lực Năng lựcThời PL hành viđiểm Xuất hiện Thông thường + Độ tuổi là từ lúc cá + Khả năng nhận nhân sinh ra thức và điều khiển hành vi Chấm dứt Khi cá nhân đó Khi cá nhân chết chết hoặc theo quy định của PL.* Thời điểm xuất hiện, chấm dứt các yếu tố thuộc năng lực chủ thể của tổ chức Yếu tố Năng lực Năng lực pháp luật hành viThời điểm Xuất hiện - Xuất hiện đồng thời khi tổ chức được thành lập hợp pháp Chấm dứt - Khi tổ chức chấm dứt sự tồn tại: giải thể, phá sản… b. Nội dung của quan hệ pháp luật* Quyền chủ thể: là cách xử sự mà pháp luậtcho phép chủ thể tiến hành.* Biểu hiện quyền chủ thể:+ Chủ thể xử sự theo cách thức nhất định được PL cho phép.+ Y/cầu người khác thực hiện đầy đủ n/vụ của họ hoặc y/cầu họ chấm dứt hành vi cản trở.+ Yêu cầu cơ quan NN có thẩm quyền bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.* Nghĩa vụ pháp lý: là cách xử sự mà Nhà nước bắt buộc chủ thể phải tiến hành nhằm đáp ứng việc thực hiện quyền của các chủ thể khác. * Biểu hiện của nghĩa vụ pháp lý: + Phải thực hiện cách xử sự nhất định do PL quy định nhằm đáp ứng quyền của chủ thể kia. + Kiềm chế, không thực hiện những hành vi mà pháp luật không cho phép. + Phải chịu trách nhiệm pháp lý khi không thực hiện nghĩa vụ. c. Khách thể của Quan hệ pháp luật Lợi íchLợi ích Lợi ích tinh thầnvật chất xã hội Lợi ích thúc đẩy chủ thể tham gia QHPL d. Sự kiện pháp lý* Khái niệm sự kiện pháp lý: ...