Bài giảng Phù phổi cấp do tim - TS. BS Nguyễn Thị Hậu

Cùng tìm hiểu sinh lý bệnh, chẩn đoán và cách điều trị bệnh phù phổi cấp do tim được trình bày cụ thể trong "Bài giảng Phù phổi cấp do tim" của TS. BS Nguyễn Thị Hậu. Hy vọng tài liệu là nguồn thông tin hữu ích cho quá trình học tập và nghiên cứu của các bạn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Phù phổi cấp do tim - TS. BS Nguyễn Thị Hậu PHUØ PHOÅI CAÁP DO TIM TS. BS. NGUYEÃN THÒ HAÄU SINH LYÙ BEÄNH „ Xaûy ra khi aùp löïc mao maïch phoåi vöôït quaù caùc löïc giöõ dòch trong loøng maïch (aùp löïc keo cuûa huyeát töông vaø aùp löïc thuûy tónh cuûa moâ keõ) . Dòch tích tuï trong moâ keõ roài ñeán pheá nang gaây roái loaïn trao ñoåi khí. „ Söï gia taêng aùp löïc mao maïch phoåi xaûy ra do suy thaát traùi (baát cöù nguyeân nhaân naøo), ngheõn doøng maùu qua van hai laù (heïp van 2 laù, u nhaøy nhó traùi), hoaëc do taéc TM phoåi „ Tröôøng hôïp suy bôm gaây PPC, HA laø yeáu toá quan troïng : HA phaûi ñöôïc naâng leân neáu quaù thaáp vaø haï xuoáng neáu quaù cao. Neáu BN coù HA bình thöôøng hoaëc cao thì θ seõ deã daøng hôn vì BN coù theå chòu ñöôïc söï tuït HA do caùc thuoác söû duïng gaây ra. CHAÅN ÑOAÙN 1. Trieäu chöùng laâm saøng: thöôøng xaûy ra nhanh goàm „ T/C cô naêng : BN thaáy khoù thôû, lo aâu, böùc röùt… „ Khaùm thöïc theå : trieäu chöùng giaûm töôùi maùu ngoaïi bieân, sung huyeát phoåi, co keùo caùc cô hoâ haáp phuï vaø thôû rít. BN coù theå khaïc ra boït hoàng. 2. X quang ngöïc: boùng tim to, phuø moâ keõ vaø maïch maùu quanh roán phoåi (hình caùnh böôùm), ñöôøng Kerley B, vaø traøn dòch maøng phoåi. Nhöõng baát thöôøng naøy maát ñi khi laâm saøng caûi thieän. ÑIEÀU TRÒ 1. Ñieàu trò ban ñaàu: „ Tö theá ngoài (tö theá Fowler) caûi thieän chöùc naêng phoåi (taêng theå tích phoåi vaø dung tích soáng, giaûm coâng hoâ haáp) vaø giuùp giaûm maùu tónh maïch trôû veà tim. „ Oxy lieäu phaùp: - Oxy lieàu cao 5-6l/ph sao cho PaO2>60mmHg - Coù theå cho thôû vôùi aùp löïc döông cuoái thì thôû ra (Positive End Expiratory Pressure PEEP) ñeå ngaên söï xeïp pheá nang vaø caûi thieän trao ñoåi khí. - Theo doõi ñoä baõo hoøa oxy maùu mao maïch ñeå ñaùnh giaù ñaùp öùng ñieàu trò nhöng ñoä baõo hoøa oxy coù theå khoâng chính xaùc vì giaûm töôùi maùu ngoaïi bieân. - Chæ coù khí maùu ñoäng maïch cho bieát ñuùng veà tình traïng thoâng khí vaø toan hoaù. - Chæ ñònh thoâng khí cô hoïc khi oxy lieäu phaùp khoâng hieäu quaû (PaO2 < 60mm Hg – SaO2 < 90% duø oxy 100%), BN coù trieäu chöùng thieáu oxy naõo (nguû gaø...), taêng PCO2 hoaëc nhieãm toan (pH< 7,2 ). „ Ñaët ñöôøng truyeàn, gaén monitor „ Giaûm coâng : BN naèm nghæ tuyeät ñoái treân giöôøng, giaûm ñau vaø giaûm lo laéng 2. Ñieàu trò baèng thuoác: „ Furosemide: bieän phaùp chuû yeáu. 2 taùc duïng: − Daõn TM maïnh → ↓ aùp löïc ñoå ñaày thaát, ↓ öù huyeát phoåi trong voøng 5 phuùt sau TM → caûi thieän t/c − Lôïi tieåu ñaït hieäu quaû sau 30-60 ph. Khôûi ñaàu 20- 40mg TM ( 0,5-1 mg/kg ) vaø ↑ lieàu theo ñaùp öùng , tôùi toái ña 200mg trong nhöõng lieàu sau neáu BN coù öù dòch nhieàu hoaëc suy thaän. „ Morphine sulfate laøm giaûm lo aâu, daõn TM phoåi vaø TM heä thoáng → giaûm maùu TM veà tim → giaûm tieàn taûi - Lieàu 2-5 mg TM chaäm neáu HA > 100 mmHg vaø coù theå laäp laïi moãi 10-25 phuùt cho ñeán khi coù hieäu quaû - Chuù yù caùc taùc duïng phuï (suy hoâ haáp, haï HA, nhòp tim chaäm…) „ Nitroglycerine hieäu quaû nhaát trong PPC do taùc duïng gaây daõn TM vaø caû ÑM → giaûm tieàn taûi vaø haäu taûi, laøm taêng hieäu quaû cuûa furosemide. Duøng khi HA t.thu ≥ 100mm Hg. Ngaäm döôùi löôõi 0,4mg x 2 caùch 5- 10ph; sau ñoù TTM khôûi ñaàu 5μg/ph vaø taêng lieàu daàn ( 0,5 – 10 mg/giờ ) . Chuù yù caùc taùc duïng phuï. „ Nitroprusside hieäu quaû trong PPC do hôû van caáp hoaëc cao HA. Caàn ñaët catheter theo doõi aùp löïc phoåi vaø heä thoáng ñeå chænh lieàu. „ Thuoác taêng co cô tim – Dobutamine hoaëc öùc cheá men phosphodiesterase (Amrinone) coù hieäu quaû ôû nhöõng Bn PPC coù HA bình thöôøng – Dopamine khi haï HA hoaëc choaùng „ Caùc phöông phaùp khaùc: - Aminophylline: hieäu quaû ôû BN co thaét pheá quaûn, nhöng chæ duøng khi co thaét traàm troïng; traùnh khi roái loaïn nhòp nhanh, thieáu maùu cô tim. Lieàu taán coâng 5mg/kg TM chaäm trong 10-20ph, sau ñoù TTM 0,5-0,7 mg/kg/giôø - Digoxin trò rung nhó, nhanh treân thaát - Taùi töôùi maùu cô tim/ NMCT caáp: + Thuoác tieâu sôïi huyeát + Thoâng tim can thieäp neáu thuoác thaát baïi. Neáu thöïc hieän trong 18 giôø töø khi PPC thì coù theå soáng 50% toát hôn laø duøng thuoác tieâu huyeát khoái hoaëc ñaët boùng ñaåy ngöôïc ÑMC. - Ñaët boùng ñaåy ngöôïc noäi ÑMC tröôøng hôïp khaùng trò coù döï ñònh thoâng tim can thieäp hoaëc PT. - Ñieàu trò nguyeân nhaân neáu coù theå (phaãu thuaät thay van, baéc caàu…) 3. Chaïy thaän nhaân taïo vaø sieâu loïc coù hieäu quaû ôû nhöõng BN suy thaän vaø khaùng vôùi lôïi tieåu. 4. Thoâng tim phaûi (nhö Swan-Ganz catheter) trong tröôøng hôïp khoâng ñaùp öùng ñieàu trò. Catheter ÑM phoåi giuùp phaân bieät giöõa PPC do tim vaø khoâng do tim qua caùc chæ soá huyeát ñoäng vaø cung löôïng ti ...