Bài giảng Quan hệ pháp luật - TS. Nguyễn Thị Hoài Phương

Bài giảng Quan hệ pháp luật nhằm trình bày các nội dung chính như: khái niệm, đặc điểm và sự phân loại các quan hệ pháp luật, cấu trúc của quan hệ pháp luật, căn cứ làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quan hệ pháp luật.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Quan hệ pháp luật - TS. Nguyễn Thị Hoài Phương BÀI 9QUAN HỆ PHÁP LUẬT ThS. Nguyễn Thị Hoài Phương CÁC NỘI DUNG CHÍNHI. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VÀ SỰ PHÂN LOẠI CÁC QHPL. 1. Khái niệm và đặc điểm của QHPL. 2. Phân loại các QHPL.II. CẤU TRÚC CỦA QHPL. 1. Chủ thể. 2. Nội dung. 3. Khách thể.III. CĂN CỨ LÀM PHÁT SINH, THAY ĐỔI, CHẤM DỨT QHPL. 1. Quy phạm pháp luật. 2. Chủ thể. 3. Sự kiện pháp lý.I. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VÀ SỰ PHÂNLOẠI CÁC QHPL.1. Khái niệm và đặc điểm của QHPL. QHPL là hình thức pháp lý của các quan hệ xã hội, xuấthiện trên cơ sở điều chỉnh của các quy phạm pháp luật và cácsự kiện pháp lý tương ứng, trong đó các bên tham gia có cácquyền và nghĩa vụ pháp lý nhất định, được nhà nước đảm bảovà bảo vệ.QUAN HỆ XH VÀ QUAN HỆ PL Quan hệ Pháp luật Quan hệ Xã hội I. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VÀ SỰ PHÂN LOẠI CÁC QHPL1. Khái niệm và đặc điểm của QHPL. Các đặc điểm cơ bản của QHPL: Thứ nhất, quy phạm pháp luật là cơ sở của QHPL. Thứ hai, QHPL mang tính ý chí. Thứ ba, tính chất thượng tầng của QHPL. Thứ tư, các bên tham gia QHPL có các quyền & nghĩa vụ pháp lý nhất định.I. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VÀ SỰ PHÂNLOẠI CÁC QHPL. 2. Phân loại các quan hệ pháp luật. - Căn cứ vào tiêu chí các ngành luật, QHPL được phân thành các QHPL: hiến pháp, hành chính, hình sự, dân sự, HN&GD, kinh tế, đất đai... - Căn cứ vào chức năng của PL, QHPL được phân thành các QHPL điều chỉnh và các QHPL bảo vệ. - Căn cứ vào mức độ cụ thể và theo cơ cấu chủ thể, QHPL được phân thành: các QHPL cụ thể và các QHPL chung.II. CẤU TRÚC CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT. Cấu trúc của 1 QHPL bao gồm các bộ phận: 1. Chủ thể của QHPL. 2. Nội dung của QHPL 3. Khách thể của QHPL.II. CẤU TRÚC CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT.1. Chủ thể của quan hệ pháp luật.a. Khái niệm và điều kiện trở thành chủ thể QHPL. * Khái niệm: Chủ thể QHPL là những bên tham gia QHPL, có các quyền chủ thể và nghĩa vụ pháp lý theo quy định pháp luật. * Điều kiện chủ thể:II. CẤU TRÚC CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT. Năng lực chủ thểNăng lực pháp luật Năng lực hành vi II. CẤU TRÚC CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT.1.Chủ thể của quan hệ pháp luật.a. Khái niệm và điều kiện trở thành chủ thể QHPL.- Năng lực pháp luật: là khả năng của các chủ thể có quyền và nghĩa vụ pháp lý theo quy định của NN. NLPL của cá nhân do NN quy định. Nó xuất hiện từ khi cá nhân sinh ra và chỉ mất đi khi người đó chết.- Năng lực hành vi: là khả năng của chủ thể bằng chính hành vi của mình để xác lập và thực hiện các quyền và nghĩa vụ pháp lý, tham gia vào các QHPL. Căn cứ để xác định mức độ NLHV của cá nhân bao gồm: Độ tuổi; khả năng nhận thức và điều khiển hành vi; khả năng thực hiện nghĩa vụ và chịu trách nhiệm pháp lý về hành vi; và một số điều kiện cụ thể khác tùy thuộc vào từng loại QHPL.II. CẤU TRÚC CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT.1. CHỦ THỂ CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT.B. CÁC LOẠI CHỦ THỂ CỦA QHPL. Công dân Người nước Cá nhân ngoài Người không Chủ thể có quốc tịch QHPL NN, cqNN, Tổ chức KT Tổ chức XH Tổ chức Pháp nhân II. CẤU TRÚC CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT.1. Chủ thể của quan hệ pháp luật.b. Các loại chủ thể của QHPL.• Công dân:• là loại chủ thể phổ biến của hầu hết các QHPL.• có năng lực chủ thể (bao gồm NLPL và NLHV)• Người nước ngoài, người không có quốc tịch:• Được xác định theo những điều kiện áp dụng đối với công dân. Tuy nhiên, trong 1 số lính vực nhất định, năng lực chủ thể bị hạn chế. II. CẤU TRÚC CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT.1. Chủ thể của quan hệ pháp luật.b. Các loại chủ thể của QHPL. Các tổ chức: + Nhà nước nói chung cũng là 1 tổ chức, là chủ thể QHPL (là chủ thể đặc biệt tham gia vào nhiều loại QHPL về tài chính, đất đai, các QHPL quốc tế...). + Các cơ quan NN với tư cách là pháp nhân công quyền, thay mặt NN tham gia vào các QHPL theo quy định của PL. + Các tổ chức không có tư cách pháp nhân cũng có thể trở thành chủ thể QHPL. II. CẤU TRÚC CỦA QUAN HỆ PHÁP LUẬT.1. Chủ thể của quan hệ pháp luật.b. Các loại chủ thể của QHPL. Pháp nhân: Điều kiện trở thành pháp nhân theo PL VN: + Được cqNN có thẩm quyền thành lập, cho phép thành lập, đăng ký hoặc công nhận; + Có cơ cấu tổ chức chặt chẽ; + Có tài sản độc lập với cá nhân, tổ chức khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản đó; + Nhân danh mình tham gia các QHPL một ...