Bài giảng Sinh học đại cương - Chương 20: Hệ nội tiết

Bài giảng Sinh học đại cương - Chương 20: Hệ nội tiết, cung cấp những kiến thức như phân biệt tuyến ngoại tiết và nội tiết; đặc tính sinh học của hormone; bản chất của hormone; các tuyến nội tiết chủ yếu;... Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Sinh học đại cương - Chương 20: Hệ nội tiết CHƯƠNG 20HỆ NỘI TIẾT1. PHÂN BIỆT TUYẾN NGOẠI TIẾT VÀ NỘI TIẾT1.1. Tuyến ngoại tiết - Có ống dẫn sản phẩm đến bề mặt màng nguyên sinh chất - Gồm: tuyến nước bọt, tuyến mồ hôi, tuyến tiêu hoá…1.2. Tuyến nội tiết - Tuyến tiết ra các thông tin hoá học : hormone - Được phân bố rải rác khắp cơ thể - Hormone → máu/bạch huyết → mô/cơ quan đích (cơ quan có các tế bào có chất nhận chuyên biệt- Thời gian phản ứng của mô/cơ quan đích (sau một giaiđoạn ức chế): vài giây/vài ngày- Phản ứng kéo dài hơn so với phản ứng của hệ thần kinh- Nhiệm vụ của hệ nội tiết + hệ thần kinh: phối hợp và hợpnhất hoạt động của các tế bào trong cơ thể- Có hơn 50 loại hormone được tiết ra từ tuyến nội tiết- Vai trò của hormone: + Kích thích sự tăng trưởng và phát triển + Huy động sức đề kháng của cơ thể chống lại stress + Duy trì thể điện phân, nước + Cân bằng dinh dưỡng trong máu + Điều hành sự trao đổi chất của tế bào + Cân bằng năng lượng2. ĐẶC TÍNH SINH HỌC CỦA HORMONE2.1. Được tạo ra với lượng rất ít nhưng hoạt tính rất cao Vài mg oestradiol tinh khiết (hormone sinh dục cái) được trích từ hơn 2 tấn buồng trứng lợn cái2.2. Không đặc trưng cho loài - Chất nghiền ở tuyến dưới não của cá chép có tác dụng thúc đẻ ở các loài cá khác như cá mè, trắm đen, trắm cỏ - Insulin của bò có tác dụng trên thỏ, người2.3. Có tính xác định Mỗi hormone chỉ có tác dụng với một cơ quan với một chức năng xác định Ví dụ: hormone kích dục của tuyến yên FSH (Follicul Stimulating Hormone)- Ở nữ giới và động vật cái: + Kích thích sự phát triển nang trứng và gây ra sự rụng trứng-  Ở nam giới và động vật đực + Kích thích sự phát triển của ống sinh tinh + Duy trì sự sinh tinh trùng2.4. Có tác dụng qua lại giữa tuyến nội tiết với mô/cơ quanđích Ví dụ: - Tuyến giáp sản xuất ít thyroxin → tuyến yên tăng sản xuất TSH (Thyroid Stimulating Hormone) - hormone kích thích tuyến giáp trạng - Tuyến giáp sản xuất nhiều thyroxin → ức chế quá trình sản xuất TSH ở tuyến yên3. BẢN CHẤT CỦA HORMONE- Steroid: được tiết ra bởi tuyến sinh dục, tuyến thượngthận và nhau thai- Peptide: + Hầu hết các hormone là các peptide + Được tiết ra bởi tuyến yên, tuyến cận giáp, tim, dạ dày, gan và thận- Amine + Là dẫn xuất từ tyrosine + Được tiết ra từ tuyến giáp và tuyến thượng thận- Protein: hormone sinh trưởng của tuyến yên4. CÁC TUYẾN NỘI TIẾT CHỦ YẾU4.1. Tuyến tụy - Tiết insulin, glucagon: hoà lượng đường trong máu - Tiết somatostatin: kìm hãm việc tiết insulin, glucagon và sự hấp thu glucose ở ruột non4.2. Tuyến giáp và tuyến cận giáp a. Tuyến giáp - Cơ quan hình bướm nằm gần thực quản và khí quản ở động vật có xương sống - Tiết hormone triiodothyronin (T3), thyroxin (T4) và calcitonin