Bài giảng Sinh lý bệnh - Chương 3: Khái niệm về bệnh nguyên

Bài giảng với các nội dung định nghĩa; một số quan niệm chưa đầy đủ về bệnh nguyên; quan niệm khoa học về bệnh nguyên; phân loại bệnh nguyên. Mời các bạn cùng tham khảo bài giảng "Sinh lý bệnh - Chương 3: Khái niệm về bệnh nguyên" để nắm chi tiết nội dung.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Sinh lý bệnh - Chương 3: Khái niệm về bệnh nguyênChương3 KháiniệmvềbệnhnguyênI. Địnhnghĩa Bệnhnguyênhọc(Etiology)làmônhọcnghiêncứuvềnguyênnhângâybệnhvàđiềukiệnphátsinhrabệnh. Bệnhnguyênhọccóýnghĩarấtquantrọngvềmặtlýluậncũngnhưthựchành.Vềlýluận,nóthểhiệnrõlậptrườngduytâmhayduyvật.Vềthực hành, nó quyết định kết quảcủa công tác phòng bệnh và điều trịbệnh. Theo Pavlov: ”Vấn đề phát hiện nguyên nhân gây bệnh là một vấnđềcơbảncủayhọcvàchỉkhinàobiếtrõnhữngnguyênnhânấymớitiếnhànhđiềutrịđượcchínhxác,hơnnữamớingănngừachúngđộtnhậpvàocơthể,vàđiềunầylàquantrọngbậcnhất”.II. Mộtsốquanniệmchưađầyđủvềbệnhnguyên1. Thuyếtnguyênnhânđơnthuần Thuyếtnầychomộtbệnhlàdomộtnguyênnhânquyếtđịnhvàchỉ mộtnguyênnhânấythôicũngđủ đểgâyrabệnh.Thuyếtnguyênnhânđơnthuần phát triển từ thời Pasteurvà Kock phát hiện vi khuẩn là nguyênnhângâynên một số bệnh. Pháthiện ấy làm chogiớinghiêncứuthờibấygiờđiđếntháiđộcựcđoan,chorằngvikhuẩnlànguyênnhâncủamọibệnh tật,cóvikhuẩnlàcóbệnh.Thựctếchứngminhngượclạirằngcónhiều bệnhkhông do vi khuẩn gây ra và có thể có sự hiện diện của vikhuẩnnhưngkhôngxảyrabệnh. Thuyếtnầy phiếndiện vì đã quáchútrọng đến nguyênnhânmà táchcơ thể sống rakhỏimôitrườngsốngtứccácđiềukiệnchobệnhphátsinh.Thuyếtcũngkhôngđềcậpđếncơchếbảovệcủacơthểvàphủnhậncácảnhhưởngquantrọngkháctrongbệnhnguyênhọc.2. Thuyếtđiềukiệngâybệnh Ngượcvớithuyếtnguyênnhânđơnthuần,thuyếtđiềukiệnchorằngbệnhphátsinhlàdotácdụngtổnghợpcủanhiềuđiềukiệnkhácnhau(trongđócócảnguyênnhân)vàchúngcótácdụngnhưnhau,khôngcóđiều kiện nào là chính, điều kiện nào là phụ cả. Do quanniệmđơngiảnnhưtrên,thuyếtkhôngphảnảnhđượctínhđặchiệucủabệnh. Thuyếtnầy mangrất nhiềutính chấttiêu cực do nó đưa ra cùngmộtlúcnhiềuđiềukiệncầnphảithỏamãnthìmớigiảiquyếtđượcvấnđềbệnhtật. Do không phân biệt được nguyên nhân và điều kiện hoặckhôngphânbiệtđượcvaitròcủamỗi yếutốtrongquá trìnhgâybệnhnêncóảnhhưởngxấuđếncôngtácphòngbệnhvàđiềutrị.3. Thuyếtthểtạng Thuyếtthểtạngchonguyênnhângâybệnh làdo đặcđiểmcủa cơthểngườibệnh,làdothểtạng(terrain=cơđịa)củahọ,doditruyền. Cơsở củathuyết nàylàtừthuyếtditruyềnmáymóc,không kểđếncácyếutốngoạicảnh,làcơsởchothuyếtphânbiệtchủngtộcvànhữngquanniệmduytâmvềbệnhpháttriển. Cũng giống như hai thuyếttrên, thuyết nầy cũng phiến diện vàtiêucực vì nó cho rằng không thể làmgì đượcvới một bệnh đã đượcchươngtrìnhhóatừtrướckhiconngườisinhra. Tuynhiêncũngcầnchúýphânbiệtrằng:cótrườnghợpthểtạnglàđiềukiệnthuậnlợichobệnhpháttriển,cótrườnghợpthểtạngchínhlànguyênnhâncủabệnh.III. Quanniệmkhoahọcvềbệnhnguyên1. Mốiquanhệgiữanguyênnhânvàđiềukiệngâybệnh1.1. Nguyên nhân quyết định, điều kiện phát huy tác dụng củanguyênnhân Không có nguyên nhân thì bệnh không thể phát sinh, có nguyênnhânnhưngthiếuđiềukiệnthìbệnhchưaphátsinhđược. Ví dụ bệnh lao chỉ xuất hiện khi có sự hiện diện của vi trùngKoch,nhưng sự hiện diện của vi trùngKoch chưa đủ để gây ra bệnhnếu thiếucác điều kiện như suygiảm sức đề kháng của cơ thể, suydưỡng,... Nguyên nhân quyết định tính đặc hiệu của bệnh. Nguyên nhânvànhữngđiềukiệnnhấtđịnhgâynênmộtbệnhgọichunglàcácyếutốbệnhnguyên.1.2. Trongnhữnghoàncảnhnhấtđịnh,nguyênnhâncóthểtrởthànhđiềukiện Trong hoàn cảnh này, yếu tố bệnh nguyên này đóng vai trònguyênnhân nhưng trong hoàn cảnh khác cũng chính nó lại đóng vaitrò điềukiện. Ví dụ ăn uống kém chất bổ dưỡng, thiếu vệ sinh lànguyênnhândẫnđến suy dinh dưỡng nhưng lại là điều kiện làm dễcho các bệnh nhiễmkhuẩnxảyra.2. Quyluậtnhânquảtrongbệnhnguyênhọc2.1. Mỗihậuquảđềucónguyênnhânvànguyênnhâncótrướchậuquả Nếuxembệnhlàhậuquảthìphảicónguyênnhânnhấtđịnhnàođótácđộngvànguyênnhânấyđãtácđộngtrướckhibệnhxảyra.Quanniệmnầycóýnghĩaquyếtđịnhluậntrongbệnhlýhọc. Mặcdùtrongyhọchiệncònrấtnhiềubệnhchưarõnguyênnhân,nhưng điều đó không có nghĩalàdo nhữngbệnh ấykhông có nguyênnhân mà do trình độ khoa học chưa cho phép tìm ra nguyên nhân.Khoa họcpháttriểnkhôngngừng,mỗingàycáichưabiếtphảilùidầnnhườngchổchocáiđãbiết.Tintưởngvàoqu ...